511 Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808) ( Zeeuws Archief )
511
Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808)
Inleiding
De afdeling ‘Rekenkamer D’ van het archief van de Rekenkamer van Zeeland bevat het vervolg van de rekeningen en bijlagen van de ontvangers van diverse gewestelijke belastingen.
Voor achtergronden bij diverse onderdelen van deze inventaris is de volgende publicatie van belang: W. Veenstra, Gewestelijke financiën ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Deel VII, Zeeland (1573-1795). Rijks Geschiedkundige Publicatiën (RGP). Kleine Serie 110 (’s-Gravenhage 2009) [online versie].
Voor de onderzoeker van de plaatselijke geschiedenis tussen 1700 en 1805 is een extra hulpmiddel vervaardigd op de rekeningen en soms kohieren van de ontvangers van de gewestelijke belastingen die in steden en dorpen geheven werd. In de vorm van een aan de digitale inventaris gekoppeld Geografisch Informatie Systeem kan deze de voor hem of haar relevante gegevens voor elke plaats, hoe klein ook, achterhalen via de kaartlaag ‘Ressorten in Walcheren’ in het Geoloket Provincie Zeeland.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Rekenkamer van Zeeland, 'Rekenkamer D' (Rkk D), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, Rkk D, inv.nr(s) ...
laatste wijziging 25-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
277 gedigitaliseerd
totaal 19.489 bestanden
Inventaris
5. Trouwgeld, 1703-1706, 1763-1805
Belasting op de ondertrouw.
Inleiding
Geschiedenis van de belasting
511 Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808)
Inventaris
5. Trouwgeld, 1703-1706, 1763-1805
Inleiding
Geschiedenis van de belasting
Vanwege de hoge oorlogslasten besloten de Staten van Zeeland op 24 september 1703 naar voorbeeld van Holland een nieuwe belasting in te voeren, die op de ondertrouw * . Alvorens te kunnen trouwen, moesten voortaan de aanstaande echtelieden een bewijs overleggen dat deze belasting betaald was. In de periode 1704-1706 moesten zij zich hiertoe tot de secretarissen van de steden en dorpen wenden. Deze bepaalden de hoogte van de aanslag voor het trouwgeld uit de klasse waarin zowel bruid als bruidegom voor het hoofdgeld * (na 1755 familiegeld) waren ingedeeld. De belasting op de ondertrouw was aan de welstand gerelateerd. Het hoofdgeld werd geheven naar twaalf klassen. Voor het trouwgeld werden er voor de laagst aangeslagenen twee klassen aan toegevoegd. Indien men onvermogend was, hoefde men niets te betalen, tenzij de ouders geld hadden. In dat geval betaalden zij de helft van het tarief.
Heffingsgrondslag en tarief, 1703-1755
Tarief trouwgeld naar klasse hoofdgeld
klasse:-, aangeslagen: minder dan 200, tarief in £ Vlaams: £ 0 : 10 : 0 [in guldens] ? 3,-
klasse:-, aangeslagen: 200- 500, tarief in £ Vlaams: £ 1 : 00 : 0 [in guldens] ? 6,-
klasse: 1, aangeslagen: 500- 1000, tarief in £ Vlaams: £ 2 : 10 : 0 [in guldens] ? 15,-
klasse: 2, aangeslagen: 1000- 1500, tarief in £ Vlaams: £ 5 : 00 : 0 [in guldens] ? 30,-
klasse: 3, aangeslagen: 1500- 2000, tarief in £ Vlaams: £ 7 : 10 : 0 [in guldens] ? 45,-
klasse: 4, aangeslagen: 2000- 3000, tarief in £ Vlaams: £ 10 : 00 : 0 [in guldens] ? 60,-
klasse: 5, aangeslagen: 3000- 4000, tarief in £ Vlaams: £ 12 : 10 : 0 [in guldens] ? 75,-
klasse: 6, aangeslagen: 4000- 5000, tarief in £ Vlaams: £ 15 : 00 : 0 [in guldens] ? 90,-
klasse: 7, aangeslagen: 5000- 6000, tarief in £ Vlaams: £ 17 : 10 : 0 [in guldens] ? 105,-
klasse: 8, aangeslagen: 6000- 7000, tarief in £ Vlaams: £ 20 : 00 : 0 [in guldens] ? 120,-
klasse: 9, aangeslagen: 7000- 8000, tarief in £ Vlaams: £ 22 : 10 : 0 [in guldens] ? 135,-
klasse: 10, aangeslagen: 8000-12000, tarief in £ Vlaams: £ 25 : 00 : 0 [in guldens] ? 150,-
klasse: 11, aangeslagen: 12000-16000, tarief in £ Vlaams: £ 27 : 10 : 0 [in guldens] ? 165,-
klasse: 12, aangeslagen: meer dan 16000, tarief in £ Vlaams: £ 30 : 00 : 0 [in guldens] ? 180,-
Tarief trouwgeld naar klasse hoofdgeld
klasse:-, aangeslagen: minder dan 200, tarief in £ Vlaams: £ 0 : 10 : 0 [in guldens] ? 3,-
klasse:-, aangeslagen: 200- 500, tarief in £ Vlaams: £ 1 : 00 : 0 [in guldens] ? 6,-
klasse: 1, aangeslagen: 500- 1000, tarief in £ Vlaams: £ 2 : 10 : 0 [in guldens] ? 15,-
klasse: 2, aangeslagen: 1000- 1500, tarief in £ Vlaams: £ 5 : 00 : 0 [in guldens] ? 30,-
klasse: 3, aangeslagen: 1500- 2000, tarief in £ Vlaams: £ 7 : 10 : 0 [in guldens] ? 45,-
klasse: 4, aangeslagen: 2000- 3000, tarief in £ Vlaams: £ 10 : 00 : 0 [in guldens] ? 60,-
klasse: 5, aangeslagen: 3000- 4000, tarief in £ Vlaams: £ 12 : 10 : 0 [in guldens] ? 75,-
klasse: 6, aangeslagen: 4000- 5000, tarief in £ Vlaams: £ 15 : 00 : 0 [in guldens] ? 90,-
klasse: 7, aangeslagen: 5000- 6000, tarief in £ Vlaams: £ 17 : 10 : 0 [in guldens] ? 105,-
klasse: 8, aangeslagen: 6000- 7000, tarief in £ Vlaams: £ 20 : 00 : 0 [in guldens] ? 120,-
klasse: 9, aangeslagen: 7000- 8000, tarief in £ Vlaams: £ 22 : 10 : 0 [in guldens] ? 135,-
klasse: 10, aangeslagen: 8000-12000, tarief in £ Vlaams: £ 25 : 00 : 0 [in guldens] ? 150,-
klasse: 11, aangeslagen: 12000-16000, tarief in £ Vlaams: £ 27 : 10 : 0 [in guldens] ? 165,-
klasse: 12, aangeslagen: meer dan 16000, tarief in £ Vlaams: £ 30 : 00 : 0 [in guldens] ? 180,-
De eerdergenoemde secretarissen moesten een register bijhouden van de namen van de personen die in ondertrouw gingen met aantekening van het betaalde bedrag. Na betaling gaf de secretaris een gezegelde * akte af. Op ontduiking van het trouwgeld werd een boete van honderd gulden gesteld. Ieder werd in de eigen woonplaats aangeslagen en moest daar betalen. Degenen die buiten de provincie woonden, werden aangeslagen volgens het tarief dat gold in het gewest waar men trouwde.
In maart 1706 besloten de Staten van Zeeland, bij wijze van proef, de belasting zes maanden te verpachten. Kennelijk ging dit naar wens, want tot 1763 bleef de belasting verpacht * . In dat jaar werd een nieuwe ordonnantie van kracht. Intussen was, omdat het hoofdgeld niet meer bestond, wel de heffingsgrondslag gewijzigd * .
In de zomer van 1762 kwam de belasting op de ondertrouw herhaalde keren ter sprake in de Staten van Zeeland. Op 30 augustus bespraken zij een concept-verbeterde ordonnantie en de bijbehorende memorie van de hand van de commies van het klein zegel, Pieter de Timmerman. De Staten stelden hierop een 'commissoriaal besoigne' (een commissie) in die hun moest adviseren over de nieuwe ordonnantie. Reeds op 6 september adviseerde deze commissie de Staten in de ordonnantie ook de mogelijkheid tot collecte open te laten, omdat zij twijfelde aan de mogelijkheid het trouwgeld volgens de nieuwe ordonnantie te verpachten. Verder was de commissie van mening dat, indien de belasting gecollecteerd zou worden, de collecte zou kunnen worden verricht door de collecteurs van het klein zegel, de generale collecte op de 'buiteneilanden' (de eilanden buiten Walcheren) door de rentmeesters van de gemene middelen en op Walcheren door de commies van het klein zegel. De laatste zou tevens als oppercollecteur van het trouwgeld over geheel Zeeland optreden.
Pas een jaar later werd de nieuwe ordonnantie weer besproken in de Statenvergadering. Op 19 september keurden zij de ordonnantie goed, nadat enige verbeteringen waren aangebracht. Ook besloten zij tenslotte de belasting te laten collecteren en wel door de ontvangers van het klein zegel. Als collecteloon kregen de rentmeesters der gemene middelen 2% van de opbrengst over hun gebied en de collecteurs ontvingen 5% van het bedrag dat zij gecollecteerd hadden. Als in een dorp geen collecteur aanwezig was, waren de schoolmeesters bevoegd de belasting te innen * . Toch kwam het voor dat de trouwlustigen naar een ander dorp moesten om een 'trouwzegel' te halen * .
De collecteurs moesten om fraude te voorkomen niet alleen vermelden hoeveel trouwzegels ze uitgegeven hadden, maar ook de namen van der trouwlustigen en het door hen betaalde bedrag noteren * . De eerste jaren liet de registratie te wensen over en vielen de ontvangsten tegen * .
laatste wijziging 25-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
277 gedigitaliseerd
totaal 19.489 bestanden
Kenmerken
Datering:
(1573) 1597-1805 (1808)
Omvang:
170 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1994-2012
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 25-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
277 gedigitaliseerd
totaal 19.489 bestanden