Uw zoekacties: Tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland...

202.53 Tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland 1806-1857, 1 mei - 29 augustus 1970 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
202.53   Tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland 1806-1857, 1 mei - 29 augustus 1970
Woord vooraf
In 1970 organiseerde het Rijksarchief in Zeeland de tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland 1806-1857. De tentoonstelling was te zien in de expositieruimte van het rijksarchief van 1 mei tot en met 29 augustus 1970.
Bij de tentoonstelling verscheen een 'toelichting', een uit acht pagina's bestaand stencil dat bezoekers konden meenemen, en een 'lijst van stukken', de catalogus met daarin de beschrijvingen van alle geëxposeerde stukken. De laatste was alleen ter inzage in de expositieruimte. Beide uitgaven zijn in deze digitale versie verwerkt.
De tentoonstelling werd samengesteld uit de archieven en verzamelingen van het Rijksarchief in Zeeland (thans Zeeuws Archief) en met bruiklenen van de volgende instellingen en particulieren:
- Goes: Gemeentearchief (nrs. 8, 120)
- Goes: Oudheidskamer (nr 150)
- 's-Gravenhage: Ir. H. de Lussanet de la Sablonière (nr 169)
- 's-Heer Arendskerke: Fam. van der Meer-Smits (nrs 68, 146)
- Hulst: Oudheidskamer (nrs 36, 104)
- Middelburg: Provinciale Bibliotheek (Zeeuws Documentatiecentrum) (nrs 7, 68, 98, 102, 112, 141, 144, 167)
- Middelburg: Dr. P. Scherft (nrs 155, 157)
- Middelburg: Ir. J. Zuurdeeg (nr 151)
- Nieuwdorp: mw E. Steketee (nrs 144, 154)
- Rotterdam: Atlas van Stolk (nrs 9, 12, 22, 27, 44, 51, 97, 107-11, 123, 147, 166, 170)
- Sas van Gent: Gemeentearchief (nrs 30-31)
- Utrecht: Nederlands Schoolmuseum (nr. 68, 112, 113, 142, 144, 148, 152, 153, 156)
- Veere: Gemeentearchief (nr. 5 en 6)
- Vlissingen: Oudheidkamer (nr 134)
- Vlissingen: I.J. de Bert (nr 105).
In de catalogus wordt in de detailgegevens van ieder nummer een volledige bronvermelding gegeven. De aanduiding 'Bron:' verwijst naar een stuk uit de eigen archieven en verzamelingen van het Rijksarchief in Zeeland (thans Zeeuws Archief), de aanduiding 'Bruikleen:' verwijst naar een stuk dat in 1970 van een andere instelling of particulier tijdelijk in bruikleen was verkregen. In de detailgegevens zijn de namen van de bruikleengevers in de meeste gevallen niet gemoderniseerd, zie voor de eventuele nieuwe naam van een bruikleengever het voorgaande overzicht.
laatste wijziging 23-05-2023
172 beschreven archiefstukken
Toelichting
Vóór de Schoolwet van 1806
De Schoolwet van 1806
Onderwijzend personeel
Leerlingen
202.53 Tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland 1806-1857, 1 mei - 29 augustus 1970
Toelichting
Leerlingen
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 27-05-2016
Na het vertrek der Fransen was het economisch leven er niet beter op geworden. De handel op vreemde kusten lag stil en de scheepswerven waren verlaten. Ook in de industrie was weinig leven te bespeuren. Werkloosheid en armoede teisteren een groot deel van de bevolking. Een juiste beschrijving over de levensomstandigheden van die tijd geeft dr. Coronel in zijn werk Middelburg voorheen en thans (1859). Om aan goedkope werkkrachten te komen werden duizenden kinderen in bedrijven van de meest uiteenlopende aard geëxploiteerd. Maar ook op het land werden zij ingezet om veldarbeid te verrichten of het vee te hoeden, zodat vele kinderen alleen in de wintermaanden de school bezochten. Het schoolverzuim neemt daarom een onstellende omvang aan en het ingevoerde klassikale onderwijs wordt bijna onmogelijk gemaakt. Talloze kinderen waren van alle onderwijs verstoken en dat zou nog heel lang duren.
Niet alleen was de toestand van het onderwijs slecht te noemen, maar ook de huisvesting van de kinderen herinnerde nog aan vroegere tijden en mocht zeker niet bestempeld worden als school. De gebouwen waren zeer verschillend. Meestal beschikte men over één leslokaal. Vooral met het oog op het nieuwe klassikale onderwijs kwam hierin geleidelijk verandering en werden er nieuwe scholen gebouwd of oude scholen verbouwd. Meer aandacht werd geschonken aan hygiënische eisen van ruimte, ventilatie, juiste lichtinval, toiletten, enz. Wel gebruikte men nog schoolbanken voor acht of tien leerlingen, maar in 1866 adviseerden Gedeputeerde Staten van Zeeland om banken te gebruiken waarin twee scholieren konden zitten. Niet alleen het onafscheidelijke schoolbord, maar ook het telraam was in het lokaal aanwezig. Met de nieuwe schoolgebouwen verdwenen ook geleidelijk de tuchtinstrumenten, zoals plak en gard.
Tot de uitrusting van de scholier behoorde in de eerste plaats de houten schooltas en de lei. De griffels werden in een spanen doosje hof houten griffelkoker geborgen en de spons in een blikken doosje. Betere spelboekjes werden vervaardigd. Het leesonderwijs werd klassikaal gegeven op het bord of aan de letterkast. Ieder voor zich kon, met afzonderlijke letters of letterhoutjes, de woordjes samenstellen en zich aldus tevens in het spellen oefenen. Ontwerpers van deze leerwijze waren o.a. Delabarre, Schneither, Nieuwold, Van Zutphen, Anslijn, Van Driel, Prinsen, enz. Hun hulpmiddelen en apparatuur waren verschillend. Sommigen gebruikten figuren en prenten, anderen letterhoutjes, letterrad, een leesmachine of letterkast of een zwart bord met krijt. Aan het onderwijs in het schrijven werd veel aandacht geschonken en men specialiseerde zich in het schoonschrijven. De oefeningen daarvoor werden eveneens klassikaal op het bord behandeld en door de kinderen overgeschreven. Men had drieërlei soorten schrift; klein, middel en groot. Bij het geven van onderwijs in het rekenen moet men onderscheiden het aanschouwelijk rekenen, rekenen uit het hoofd en het schriftelijk rekenen of cijferen. Men gebruikte bij dit onderricht voorwerpen zoals kuben, boontjes, enz. en ook wel een rekenmachine of rekenaar, bestaande uit een vierkant raam met tien evenwijdige ijzerdraden waaraan tien verschuifbare balletjes.
Het openbaar onderwijs was een gemengde school, toegankelijk voor alle kinderen, zonder onderscheid van godsdienst. Voornamelijk uit het zuiden kwam hiertegen verzet en later van protestants-christelijke zijde; men verlangde scholen gebaseerd op godsdienstige levensbeschouwingen. De wetswijziging van 1857 bracht echter geen verandering hierin en het confessioneel onderwijs kreeg geen subsidie van de Staat. De schoolstrijd tegen het openbaar onderwijs is ontbrand. Omdat deze wet een belangrijke mijlpaal betekent in de geschiedenis van het onderwijs is 1857 voor deze tentoonstelling als eindjaar genomen.
laatste wijziging 23-05-2023
172 beschreven archiefstukken
Catalogus
1 'Placaet ende Ordonnantie, van de School-ordeninge ... binnen den Lande ende Graeffelickheyt van Zeelandt', in het Groot Placaatboek, deel I, 1583 feb. 8
2 'Gebedt na de schooloefeningen', circa 1750
3 Ontwerp over de uniformiteit in het catechiseren over de Heidelbergse Catechismus in de scholen en kerken, 1736
4 Staat betreffende de traktementen van de schoolonderwijzers in het derde district over de jaren 1611-1806, opgemaakt door de archivaris der provincie Zeeland. Vroeger werden de onderwijzers betaald uit de opbrengt van de zogenaamde geestelijke goederen, 1859
5 'Schoolreglement, in de steeden en ten platten lande, in de heerlijkheeden en dorpen, staande onder de Generaliteyt, 1752
6 'Reglement op de scholen' binnen de stad Veere, 1752
7 'Capitaal-letter boeck om in de scholen te gebruycken', 1630
8 'Pennekonst van Gerbrand Zandijk, onderwijzende de jeugd ...', circa 1760
9 'De schoolmeester met de plak, naar Jan Steen'. Gravure voorstellende het interieur van een school in de zeventiende eeuw
10 De eerste Schoolwet, 1801 juni 15
11 De verdeling van de departementen in schooldistricten en aanstelling van schoolopzieners, 1801
12 'Gehoorzaamheid en vlijt der Jeugd'. Gravure voorstellende een 'Dag en avondschool' en een huis met bord waarop staat: 'Hier leert me(n) linde en wollenaaye(n)', 1812
13 'Notificatie' van de gedeputeerden uit het Departementaal Bestuur betreffende de classificatie der scholen in de steden en plaatsen in Zeeland, 1807 mrt 16
14 Portret van J.H. van der Palm, hoofd van het Agentschap van Nationale Opvoeding
15 Dit 'Reglement van Orden' bepaalt onder andere de schooltijden, vakanties, verdeling der klassen enz, circa 1805
16 Huishoudelijk Schoolreglement betreffende de aanstelling van schoolonderwijzers, 1805 mrt 18
17 'Notificatie van den Minister van Binnenlandsche Zaken' betreffende de verdeling van de departementen in schooldistricten, 1806 juli 16
18 Deze wet - tot stand gekomen onder bewind van Schimmelpennick - kan als de grondwet beschouwd worden voor het Nederlands lager onderwijs. De wet regelt onder andere het onderscheid tussen openbare en bijzondere scholen, verordeningen op het afnemen van de examens van onderwijzers, instructie voor de schoolopzieners en commissies van het onderwijs enz., 1806 apr. 3
19 'Orde van Schoolregeling' waarin de leerstof wordt omschreven in de diverse klassen, 1806
20 Welkomstgroet aan de schoolmeester, circa 1825
21 'School-orden voor de openbare lagere lcholen binnen de Bataafsche Republiek', 1802
22 Gravure voorstellende het interieur van een school voor jongens en meisjes, tweede helft 17e eeuw
23 Uit dit jaarverslag van de schoolopziener in het tweede district, ingediend bij de Commissie van Onderwijs blijkt dat de inspectiereizen als gevolg van de slechte wegen in de winter ondoenlijk waren. Hij zegt onder andere: 'De reis naar Noordbeveland is eene moeilijke en zeer lastige reis. Men moet de overvaart doen met een open schuit, en soms twee uren en langer tot dezelve doorbrengen. De wegen zijn er zoo slecht dat niemand die dezelve niet bereisd heeft er zich een denkbeeld van maken kan. Deze winter zijn er meermalen wagens met vier paarden in blijven steeken, die er met moeite uitgehaald werden', 1807 apr. 8
24 Publicatie betreffende het Schoolreglement voor Vlissingen, 1807
25 Brief van de schoolopziener in het eerste district aan de leden van de plaatselijke schoolcommissies waarin de werkzaamheden aan deze betrekking verbonden worden medegedeeld, 1842 juni 30
26 'Pointen van onderzoek' bij de inspectie der scholen door de schoolopziener, circa 1806
27 'De dorpsschoolhouder'. Tekening van het interieur van een school, ongedateerd
28 Overzicht van de in het vijfde schooldistrict al dan niet plaats gehad hebbende veranderingen van de schoolvertrekken, 1815 e.v.
29 Tekening betreffende de verbouwingen aan de school te Kleverskerke, 1840
30 Begroting van de verbouwing van de school te Sas van Gent, met tekening
31 Alsvoren
32 Brief van de onderwijzer Van Vooren te Eede waaruit blijkt dat een zeer belangrijk onderdeel in de nieuwe school niet tot zijn recht komt omdat 'het huisje of secreet' verkeerd is geplaatst en de twee deuren hier van de gehele schooltijd openstaan. 'De lieden die in de herberg de Zwaan bij het vuur zitten kunnen de kinderen op het huisje zien ...'
33 Brief van burgemeester en assessoren van de gemeente Kruiningen aan de schoolopziener over de slechte toestand van het schoolgebouw. Hieruit blijkt dat het schoollokaal met kleine straatstenen is belegd en het 'secreet' buiten staat 'maar ook tevens door de geheele gemeente kan bezocht worden ...', 1827 aug. 30
34 Klachten van de onderwijzer van IJzendijke aan de schoolopziener over de slechte toestand van de school en het meebrengen van brandstof door de kinderen, 1829 jan. 23
35 Brief van de onderwijzer van Hoofdplaat aan de schoolopziener over de bouwvalligheid van zijn school, met tekening, 1851 feb. 10
36 Schilderij voorstellende het stadhuis annex schoolgebouw te Hulst, eerste helft 19e eeuw
37 Reglement van Orde voor het afnemen van examens, 1836
38 'Schema van de examina' waarin de examenvakken zijn opgenomen, circa 1810
39 'Acte van Algemeene Toelating tot schoolonderwijzer' van de tweede rang ten name van Jacobus Brouwer te Oost- en West-Souburg, 1837
40 'Reglement betrekkelijk de Oefenschool voor ondermeesters en kwekelingen in Walcheren', 1857
41 Eisen om te worden toegelaten in 's Rijks Kweekschool te Haarlem, 1839
42 'Acte van Algemeene Toelating tot huisonderwijzer', ongedateerd
43 'Instituut voor Jonge Jufvrouwen' te IJzendijke, eerste helft 19e eeuw
44 Interieur van een kinderschool, 1850
45 Toegangsbewijs voor de oefenschool voor ondermeesters en kwekelingen te Middelburg, 1851
46 De instelling van een Rijksbeurs voor de opleiding tot onderwijzeressen en het verlenen van een beurs aan mejuffrouw E.L. Rond te Middelburg, 1827-1829
47 Opgave der jaarwedde van onderwijzers in het eerste district, 1817
48 Inkomsten van de onderwijzer te Meliskerke en Mariekerke en de beloning voor zijn nevenfuncties als koster, voorganger en 'oppasser op het uurwerk', 1817-1818
49 Inkomsten van de onderwijzer te Grijpskerke en de beloning voor zijn vele nevenfuncties, 1823
50 Opgave der inkomsten van onderwijzers in het vijfde schooldistrict, 1815
51 'Dorpsschool'. Gravure uitbeeldende een schoollokaal met o.a. een gestrafte jongen met ezelsoren, ongedateerd
52 Middelburgsche Courant met de vermelding van het plan ter oprichting van een fonds om onvermogende kinderen te onderwijzen, 1797 jan. 9
53 Intekenlijst van burgers ten behoeve van het fonds tot bevordering van het onderwijs aan minvermogenden, 1797
54 Bewijs voor Willem van der Nood, schoolhouder te Middelburg, om voor rekening van het fonds voor behoeftige kinderen onderwijs te mogen geven aan een kind, 1797
55 Brief van de onderwijzer van Kamperland aan de schoolopziener waarin hij bericht over de vele kinderen aldaar die van het onderwijs verstoken zijn door onvermogen, 1828 feb. 27
56 Reglement voor het onderwijs der arme kinderen te Cadzand, 1822
57 Brief van Gouverneur van Zeeland aan de schoolopziener betreffende het onbevoegd uitoefenen van het onderwijs door een sergeant te Veere, 1822 feb. 5
58 Klacht van de onderwijzer te Eede aan de schoolopziener over de onwettige 'sluipscholen' aldaar, 1833 okt. 17
59 Reglement ter oprichting van een weduwenbeurs met de bedragen van deelnamen, 1823
60 Akte van deelneming in de weduwenbeurs voor schoolonderwijzers van Pieter Spruit, 1824
61 Brief van de schoolopziener aan burgemeester en sssessoren van de gemeente Eede betreffende het toekennen van een Rijkspensioen van 25 gulden per jaar en van de gemeente eveneens 25 gulden per jaar aan de onderwijzer te Eede, 1835 mei 5
62 Brief van de Gouverneur van Zeeland aan de schoolopziener betreffende het toekennen van een rijkspensioen van 75 gulden per jaar en een plaatselijk pensioen van de gemeente Colijnsplaat van 100 gulden per jaar aan de onderwijzer aldaar, 1830 mrt 30
63 Brief van de Gouverneur van Zeeland aan de schoolopziener van het vierde district met het verzoek tot inlichtingen omtrent het verkopen van schoolbehoeften enz. door de onderwijzers, 1825 nov. 19
64 Instructie voor de onderwijzer als voorlezer, koster, klokluider en kloksteller van Aagtekerke, 1828
65 Brief v.d. onderwijzer P. Meesters te Sluis aan de Schoolopziener waarin hij zich beklaagt over de inwoners van Axel, waar hij tot onderwijzer is beroepen. Deze zijn zeer gekant tegen de wijze waarop het nieuwe onderwijs aldaar door hem wordt ingevoerd en prefereren de oude toestand. Daarom verbieden zij hun kinderen naar school te gaan met het gevolg dat zijn inkomen daalt. Reeds vijftien maanden is hij ziek 'en de dokter segt dat ik het door een langer verblijf te Axel, met den dood zoude moeten bekoopen', 1820 aug. 3
66 Brief van de onderwijzer te Goes aan de schoolopziener waarin hij schrijft dat hij, wegens gebrek aan een geschikt lokaal, het onderwijs niet voldoende kan geven en zelfs kinderen moet afwijzen. Zijn school is slechts voor tachtig leerlingen geschikt maar er wordt onderwijs gegeven aan 138 leerlingen, zodat het onderwijs hieronder lijdt, 1822 okt. 5
67 De burgemeester van Hoofdplaat deelt de schoolopziener mee dat onderwijzer P. Merrelaar vele middagen en soms hele dagen geen school houdt, maar aardappelen gaat rooien, 1833 nov. 13
68 Lees- en leerboekjes
69 Benoeming van Pieter Kwekkeboom tot onderwijzer te Arnemuiden, met zijn levensbeschouwing uit: F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, deel I (1890) p. ..., 1842
70 Eisen die gesteld worden aan de sollicitanten naar de vacature van onderwijzer te Grijpskerke, 1841
71 Aanstelling van Johan Hendrik van Dale, de samensteller van het bekende Nederlandse woordenboek, tot huisonderwijs te Sluis, 1851
72 Oproep van het Bestuur van Nederlands-Indië voor onderwijzers en de daaraan verbonden traktementen enz., 1833
73 Verslag van het vijftig-jarig jubileum van de onderwijzer Jacob van Dijke te 's-Gravenpolder, 1853
74 Emigratie naar Noord-Amerika van de onderwijzer Florus Hendrikse te Breskens, 1805
75 Ordonnantie voor de schoolmeester en schoolmatressen te Middelburg en Middelburgs Ambachten, 1805
76 Lied ter herinnering aan het vijftig-jarig bestaan van de Schoolwet van 1806, ongedateerd
77 Gezangen op het Kerstfeest voor de kinderen van de Zondagschool te Sluis, 1823
78 Foto van Jan Jille, onderwijzer te 's-Heer Arendskerke, circa 1860
79 'Levensschets' van Jan Jille, onderwijzer te 's-Heer Arendskerke, 1851
80 Fragment uit de 'Levensschets' van meester Jan Jille te 's-Heer Arendskerke, 1805
81 Voorschriften betreffende onder andere het gedrag van de leerlingen op de scholen en de aantekeningen in het zogenaamde 'zwart- en witboek'
82 Brief van de onderwijzer te Groede aan de schoolopziener betreffende het uitreiken van prijzen aan vlijtige leerlingen, 1820
83 Voorschriften voor het gebruik van letterhoutjes om te leren spellen, 1809
84 Getuigschrift vvan de Commissie van Plaatselijke Toevoorzicht uitgereikt aan een leerling, eerste helft 19e eeuw
85 Lesrooster voor de school te Oostkapelle, eerste helft 19e eeuw
86 Prijsboekje uitgereikt aan Sara Jacoba de Warem te Middelburg door de onderwijzer Jacob Scherer aldaar, wegens haar loffelijk gedrag, 1809
87 Voorschriften voor het lezen van de Bijbel op de scholen in het vijfde district, 1820
88 Besluit van Gedeputeerde Staten betreffende aanschaf en gebruik van nieuwe maten en gewichten in de scholen, 1828
89 Besluit van Gedeputeerde Staten betreffende aanschaf van tinnen vochtmaten voor de scholen, 1830
90 Lesrooster van de school van meester Verstelle te 's-Gravenpolder, eerste helft 19e eeuw
91 Besluit van Gedeputeerde Staten betreffende het schenken van zes leesmachines aan de scholen, 1828
92 'Eerekroon' voor loffelijke vorderingen uitgereikt aan de leerling N. Goedhaard te Serooskerke door zijn onderwijzer, 1846
93 Minister voor het Publieke-Onderwijs te Brussel bericht de Commissie van Onderwijs dat bij hem klachten zijn ingekomen dat onderwijzers opnieuw lichamelijke straffen op hun scholen invoeren en verzoekt dit kwaad tegen te gaan, 1820 dec. 31
94 Leerwijze op de scholen in het derde district betreffende de indeling van de klassen, eerste helft 19e eeuw
95 Brief van de Plaatselijke Schoolcommissie te Vlissingen aan de schoolopziener waarin mededeling wordt gedaan over de toegepaste straffen op de scholen aldaar, 1824
96 Brief van de schout van de gemeente Gapinge aan de schoolopziener waarin hok onder andere bericht dat, wanneer de leerlingen voor vermaningen niet vatbaar zijn, een lichamelijke straf met de roede wordt toegepast, 1821
97 Publicatie van Burgemeester en Wethouders van Middelburg betreffende het vaccineren van kinderen, 1839
98 'Geschenk voor leerzame kinderen', prijsboekje, ongedateerd
99 Vaccinatiebewijs van Petrus Johannes Kuipers te Middelburg, 1844
100 Rang der leerlingen in de scholen van het derde district, eerste helft 19e eeuw
101 Concept van een brief van de schoolopziener aan het gemeentebestuur van Sint Philipsland waarin hij meedeelt dat daar veel kinderen naar school gaan die niet gevaccineerd zijn, ondanks ernstige aanschrijvingen aan de onderwijzers, 1851
102 Prijsboekje uitgereikt aan Cornelia de Hond van de Schoolcommissie van de Vlissingse Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, 1832
103 Geschenk ter gedachtenis bij gelegenheid van de inwijding van een nieuwe school te Sint Laurens en Brigdamme, 1829
104 Houten schooltas, 1843
105 Foto van de school te Kleverskerke, circa 1900
106 Fragment uit de 'Levensschets' van meester Jan Jille te 's-Heer Arendskerke, 1809
107 'Nieuw letter-spel voor kleine kinderen'
108 Afbeeldingen voor het onderwijs in de Vaderlandse Geschiedenis betreffende de regering van Koning Willem I
109 Afbeeldingen behorende bij het 'Nieuwt Abé-boekje voor lieve kinderen'
110 Afbeeldingen uit het leven van Hendrik en Anna, 1793
111 Afbeeldingen van Suriname, gebruikt bij het onderwijs in aardrijkskunde
112 Leer- en Leesboekjes,, eerste helft 19e eeuw
113 Leesboekje 'De brave Hendrik', door N. Anslijn, 1855
114 Leerboekje 'Eerste oefeningen in het lezen' door P.J. Prinsen, 1819
115 Schrijfoefening van L. Coomans over 'vriendschap', 1836
116 Schrijfoefening van het zogenaamde middelsoort door Fret, ongedateerd
117 Schrijfoefening van het zogenaamde grootschrift door Kesteloo, 1836
118 Schrijfvoorbeeld van het zogenaamde lopend schrift door Jan Nieuwenhuijzen, 1836
119 Nieuwjaarswens voor de schoolopziener van C. Westdorp te Breskens, 1850 jan. 1
120 Schrijfoefening van J. van Klundert, 1814
121 Een voorbeeld van een geschreven brief door B.J. Groenendijk, 1843
122 Schrijfoefening van de onderwijzer Scherer, 1831
123 Afbeelding van een meisjesschool, circa 1700
124 Lesrooster van de Stadsarmenschool te Middelburg, 1826
125 Lesrooster van de zogenaamde Spinschool te Middelburg, eerste helft 19e eeuw
126 Danklied van de kinderen na de prijsuitdeling op de Stadsarmenschool nr 2 (gezegd Spinschool), 1829 feb. 28
127 Verklaring van de wijkmeester te Middelburg dat de ouders van het daarin genoemd kind onvermogend zijn de kosten van onderwijs te betalen, begin 19e eeuw
128 Naamlijst der kinderen op de Stadsarmenschool te Middelburg aan wie prijzen, getuigschriften, prenten enz. zijn uitgereikt, 1835 mei 8
129 Opgave van de schoolgaande kinderen in het vierde district in 1831. Hieruit blijkt onder andere dat in Eede maar tien leerlingen de school in de zomer bezochten, tegen wel 117 in de winter, 1831
130 'Vereerend getuigschrift' van de Commissie over de scholen der Godshuizen te Middelburg, uitgereikt aan de leerlingen met een 'voorbeeldig gedrag', begin 19e eeuw
131 Staat van de Matressenschooltjes binnen Middelburg, 1832
132 In zijn ingediende vragenlijst voor het jaarlijks verslag van de schoolopziener vermeldt de onderwijzer van Colijnsplaat de oorzaak van het gering schoolbezoek op zijn school, 1853
133 Ook te 's Heerenhoek liep in de zomer het schoolbezoek terug. In januari gingen er 's winters 141 naar school, maar in augustus liep dit aantal tot 36 terug, 1846
134 Kinderarbeid van Michiel Adriaansz. de Ruyter aan het touwslagerswiel, 17e eeuw
135 De schoolonderwijzer te Aagtekerke bericht de schoolopziener dat in zijn dorp 75 schoolplichtigen zijn, maar 's winters doorgaans 30 en 's zomers 15 school gaan. Uit eigen middelen heeft hij een 'leerbord en verder al de hulpmiddelen, die bij de leerwijze van P.J. Prinsen behooren' aangeschaft, 1824 juli 29
136 Staat van de Herhaling-, Volkszang-, Teken-, Matressen-, Naai- en Breischolen te Tholen, 1856
137 Brief van de Gouverneur aan de Commissie van Onderwijs betreffende de sluiting van de scholen in Zuid-Beveland gedurende de zomer, omdat de onderwijzers in die tijd zich 'met den veldarbeid of andere bezigheden' bezighouden, 1819 okt. 12
138 Nieuwjaarswens voor de schoolopziener van J .Westdorp te Breskens, 1850 jan. 1
139 De schoolonderwijzer te Arnemuiden bericht aan de schoolopziener dat te Arnemuiden de school willekeurig wordt bezocht. De voornaamste oorzaak hiervan is dat de inwoners hun kinderen, zo spoedig als dit mogelijk is, arbeid laten verrichten. Er zijn leerlingen bij die hij in drie maanden niet gezien heeft, zodat de school weinig oplevert, 1828 feb. 19
140 Een schrijfvoorbeeld van Pieter Passenier te Domburg, 1833
141 Het zogenaamde 'Haneboek' of 'Groot ABC-boek', ongedateerd
142 De 'Vernieuwde Rekenkunst' van Willem Bartjens, 1822
143 Algemene instructie en reglement ten behoeve van het onderwijs aan de Iraëlitische jeugd te Middelburg, 1817, 1819
144 Leer- en leesboekjes, eerste helft 19e eeuw
145 Fragment uit de 'Levensschets' van meester Jan Jille te 's- Heer Arendskerke, 1818
146 Houten schooltas
147 'Eerste leestafel' van P.J. Prinsen, circa 1820
148 Schrijfkastje waarin de leerling zijn schoolgerief bewaarde en die hij op zijn knie legde als hij moest schrijven
149 Fragment uit de 'Levensschets' van meester Jan Jille te 's-Heer Arendskerke, 1794-1800
150 Letterkast of de zogenaamde leesmachine van P.J. Prinsen, eerste helft 19e eeuw
151 Sponsendoos, waarin opgeborgen een spons en een erwt of boon
152 Deze plak, tesamen met de roede, zorgde voor de orde in de klas
153 Telraam gebruikt voor het aanschouwelijk rekenen
154 Lei met griffels als schrijfgereedschap
155 Zangonderricht op de scholen, 1842
156 De ganzeveer als schrijfgereedschap
157 'Klein gedichten' door Hieromunus van Alphen
158 Verleende subsidies door de Minister van Binnenlandsche Zaken aan de onderwijzers-gezelschappen in Zeeland, 1855
159 Reglement van de Onderwijzers-Vereniging in het Eerste District van Zeeland, 1857
160 Op verzoek van de Schoolopziener werden door de leden van de onderwijzersgezelschappen vriendschappelijke schoolbezoeken bij hun collega's afgelegd, waarover zij een verslag van hun bevindingen moesten overleggen, 1847
161 Werkzaamheden van de vergadering van het onderwijzersgezelschap in Noord-Brabant, 1822
162 Brief van de schoolopziener aan de leden van het onderwijzersgezelschap te Tholen om een bijdrage voor de schoolonderwijzer te Veere, die 250 gulden nodig heeft voor zijn verhuizing naar Noord-Amerika, 1854 apr. 10
163 Brief aan de schoolopziener van het bestuur der Afdeeling Zeeland van het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap te Goes waarin wordt meegedeeld dat het bestuur van dit genootschap op 27 juni is geïnstalleerd, 1846 juli 6
164 'Wet voor het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap', 1844
165 'De Wekker', weekblad voor onderwijs en opvoeding, 1845 mei 30
166 Slotzang voor de algemene vergadering van het onderwijzersgezelschap te Oostkapelle, 1852
167 Schrijfoefening van de onderwijzer G.A. Kesteloo te Domburg
168 Twee afbeeldingen van 'Le Maitre' en 'La Maitresse' die blijkbaar dachten er goed aan te doen de kinderen hun gang te laten gaan, 1781
169 Kinderprent
170 Afscheidsgroet aan de Schoolopziener, circa 1823
171 Kinderprenten
172 De dorpsschoolmeester van vroeger die een leerling audiëntie verleent
laatste wijziging 23-05-2023
172 beschreven archiefstukken

Kenmerken

Datering:
1 mei - 29 augustus 1970
Toegankelijk:
Tentoonstellingscatalogus
Opmerking:
De documenten die in deze tentoonstellingscatalogus worden beschreven kunnen niet via deze catalogus worden aangevraagd. Ze bevinden zich in andere archieven en verzamelingen, soms zelfs buiten het Zeeuws Archief. Ze moeten via de nummers uit de betreffende inventarissen van die archieven en verzamelingen worden aangevraagd of bij de andere instellingen ter inzage worden gevraagd. Meer informatie hierover is bij iedere beschrijving van een document te vinden in het detailscherm.
Beschrijving:
Catalogus van de tentoonstelling 'A is een aapje'. Lager onderwijs in Zeeland 1806-1857 in het Rijksarchief in Zeeland van 1 mei tot en met 29 augustus 1970
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 23-05-2023
172 beschreven archiefstukken