Mijn Studiezaal (inloggen)
1701 Hervormde Gemeente te Arnemuiden, 1575-1950 (1982) ( Zeeuws Archief )
1701
Hervormde Gemeente te Arnemuiden, 1575-1950 (1982)
Inleiding
Geschiedenis van het archiefvormend orgaan
Geschiedenis van het archief
1701 Hervormde Gemeente te Arnemuiden, 1575-1950 (1982)
Inleiding
Geschiedenis van het archief
Het archief van kerkeraad en diakonie vanaf het jaar 1575 (het ontstaan van de gemeente) tot het jaar 1816 (invoering van de reglementenbundel) werd in 1898 in bewaring gegeven aan het Rijksarchief in Zeeland en geïnventariseerd door rijksarchivaris R. Fruin (zie Literatuur, Fruin). Betreffende de inbewaringgeving schrijft hij:
'Bij het bezoek, door mij in 1896 aan verschillende kerkelijke archieven van Zeeland gebracht, bezocht ik ook dat der Hervormde Gemeente te Arnemuiden. Het verkeerde toen in deerniswaardigen staat. Slechts een klein gedeelte van het archief bevond zich toen in de consistoriekamer, en eerst na veel vragen gelukte het mij de rest op te sporen, die zich in eene kist op het orgel bleek te bevinden. Beide bewaarplaatsen schenen vochtig te zijn, en het was dringend noodig, dat her archief beter verzorgd werd. Mijn beperkt mandaat stelde mij echter toen niet in staat de handen aan het werk te slaan. Het was mij daarom dubbel aangenaam toen in de loop van 1898 de kerkeraad door bemiddeling van ds Poort te Middelburg, die daartoe het initiatief nam, mij het voorstel deed zijn archief in het rijksdepot alhier in bewaring te nemen. Daartoe door den minister bij schrijven van 14 september 1898 (nr 2215 afd. K.W.) gemachtigd, nam ik het archief bij proces-verbaal van 19 november 1898 in bewaring'.
Een inventaris van de bezittingen van de hervormde gemeente, gedateerd 12 juli 1941, maakt melding van een kist op de (orgel)galerij met als inhoud het oud archief van de kerk. Deze kist zal waarschijnlijk het archief van de kerkvoogdij bevat hebben en mogelijk ook archiefstukken van kerkeraad en diakonie ná 1816.
Het archief van kerkeraad en diakonie tot circa 1816 werd in oktober 1947 door de archivaris van de Nederlandse Hervormde Kerk geïnspecteerd in her Rijksarchief in Zeeland en aldaar in goede staat aangetroffen. Het archief van de kerkvoogdij werd omstreeks juni/juli 1957 in het 'kerkgebouw in Arnemuiden door de kerkelijke archivaris nagezien. Volgens een brief van de kerkvoogdij, gedateerd 11 juli 1957, beschikte de kerkvoogdij toen over de volgende archiefbescheiden: notulenboeken, 1866-1957; ingekomen stukken, 1806-1957 en jaarrekeningen, 1810-1956. Zoals uit de plaatsingslijst zal blijken zijn niet al deze stukken bewaard gebleven. De vroegere archiefconsulent van de classis Middelburg van de Nederlandse Hervormde Kerk, de heer J. de Kuijper, inspecteerde in 1977 het nog te Arnemuiden beruste gedeelte van het kerkarchief. Hij meldde onder andere in zijn verslag:
'Een bezoek werd gebracht aan de scriba (van de kerkeraad), dhr. K. van de Ketterij. Te zijner huize bleek een deel van her archief aanwezig te zijn, m.n. doop-, trouw- en lidmatenboeken, alsmede het notulenboek en een doos met ongeordende correspondentie van de laatste jaren. De contra-registers werden overgebracht naar de consistorie(kamer), alwaar een deel van het archief in een wandkast was opgeslagen. In verband met de restauratie van de kerk bleken twee kisten met archivalia niet toegankelijk en zal, voor wat betreft de inhoud, moeten worden gewacht tot het werk voltooid zal zijn. Een kist werd nog op de zolder gevonden met correspondentie en enkele actaboeken. Deze werden overgebracht naar de droge wandkast in de consistorie. De scriba zal de correspondentie in ordners samenvoegen, waarmede reeds een begin is gemaakt. Enkele stukken va de diaconie werden eveneens aldaar aangetroffen. Het overige archief berust waarschijnlijk in bovengenoemde kisten alsmede het archief van de kerkvoogdij.'
De samensteller van de hierna volgende plaatsingslijst had als archiefconsulent in de classis Middelburg in februari 1980 gesprekken met enkele leden van de kerkelijke colleges. Dit leidde ertoe dat de colleges besloten alle zich nog te Arnemuiden bevindende archiefstukken tot circa 1951 (invoering van een nieuwe kerkorde) in bewaring te geven aan het Rijksarchief in Zeeland. Op 10 maart 1980 bracht de archiefconsulent het archief van de kerkvoogdij alsmede enige archiefstukken van kerkeraad en diaconie over van Arnemuiden naar her rijksarchief.
De stukken uit de negentiende en twintigste eeuw bevonden zich in kasten van de consistoriekamer en op het zoldertje van het verenigingsgebouw en verkeerden grotendeels in wanordelijke toestand. Dit gehele bestand werd voorlopig geborgen in tien plastic vuilniszakken, een grote kartonnen doos en twee archiefdozen. Mede gelet op het feit dat op 17 mei 1940 het archief van het Rijksarchief in Zeeland zelf, bevattend o.m. de overeenkomst van inbewaringgeving van het archief van de Hervormde Gemeente te Arnemuiden (kerkeraad en diaconie), door het bombardement verloren gegaan was. werd besloten een geheel nieuwe overeenkomst van inbewaringgeving op te stellen. In het jaar 1981 werden door het rijksarchief afzonderlijke overeenkomsten gesloten met alle colleges, t.w. kerkeraad, diaconie en kerkvoogdij.
In 1980 werden als aanvulling op de reeds aanwezige archivalia stukken van kerkeraad en diaconie in bewaring gegeven uit de periode van het begin van de negentiende eeuw tot circa 1970. Tevens werd toen het archief van de kerkvoogdij gedeponeerd met stukken van circa 1800 tot circa 1970.
In de jaren 1980-1982, 1985, 1987, 1989-1990 en 1993 werden via de samensteller kleine aanvullingen op de archieven van de colleges en van diverse kerkelijke verenigingen uit Arnemuiden naar her rijksarchief overgebracht uit de periode twee helft negentiende tot tweede helft twintigste eeuw.
In totaal 3 meter vernietigbare stukken werden in 1989 en 1993 uit het archief verwijderd. Het betrof enveloppen, synodale circulaires, blanco formulieren, stembriefjes, facturen, bepaalde dubbele stukken voornamelijk uit de twintigste eeuw. Hiervan is een verklaring van vernietiging opgemaakt. In totaal twintig registers uit het kerkarchief werden in de jaren 1980-1981 door het rijksarchief gerestaureerd.
Verantwoording van de inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
Literatuur
laatste wijziging 31-08-2022
198 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 908 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 31-08-2022
198 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 908 bestanden
Kenmerken
Datering:
1575-1950 (1982)
Vestigingsplaats:
Arnemuiden
Openbaarheid:
Gedeeltelijk beperkt (50 jaar)
Toegankelijk:
Inventaris
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Gemeente Middelburg
Categorie:
laatste wijziging 31-08-2022
198 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 908 bestanden
