Mijn Studiezaal (inloggen)
1249 Vereeniging De Middelburgsche Burgerwacht, Middelburg, 1928-1940 (1941) ( Zeeuws Archief )
1249
Vereeniging De Middelburgsche Burgerwacht, Middelburg, 1928-1940 (1941)
Inleiding
1. Geschiedenis van de vereniging
1249 Vereeniging De Middelburgsche Burgerwacht, Middelburg, 1928-1940 (1941)
Inleiding
1.
Geschiedenis van de vereniging
Socialistische revolutiedreiging in de novemberdagen van 1918 heeft, aangespoord door de regering in Den Haag, in gemeenten door het hele land aanleiding gegeven tot oprichting van vrijwilligersmilities, zogenaamde burgerwachten.
In Middelburg werd in 1919 de Vereeniging 'De Middelburgsche Burgerwacht' in het leven geroepen. Deze organisatie moest dienen ter bescherming van de samenleving in geval van bedreiging van de veiligheid, door indien gewenst het wettig gezag terzijde te staan. Het doel werd omschreven in artikelen 2 en 3 van de conceptstatuten:
"Zij stelt zich ten doel het wettig gezag - en geen ander - na daartoe door dat gezag te zijn opgroepen in het bestrijden van aanrandingen en bedreigingen van de openbare (hieronder medebegrepen de maatschappelijke) orde en rust daadwerkelijk te steunen en tegen verzet te verdedigen, zoomede na oproeping als bovenbedoeld dat gezag te steunen bij de bestrijding van de gevolgen van natuurrampen en andere daarmede gelijk te stellen buitengewone gebeurlijkheden.
Zij tracht dit doel te bereiken langs wettigen weg en wel:
1. door bij aanrandingen, bedreigingen of verzet als in het verzet in het vorig artikel bedoeld:
a. tegen bedrijvers, al dan niet gewapenderhand, op te treden;
b. burgerlijke diensten te verrichten;
2. door bij rampen en gebeurlijkheden als in het vorig artikel bedoeld de noodige hulp te verleenen.
1. door bij aanrandingen, bedreigingen of verzet als in het verzet in het vorig artikel bedoeld:
a. tegen bedrijvers, al dan niet gewapenderhand, op te treden;
b. burgerlijke diensten te verrichten;
2. door bij rampen en gebeurlijkheden als in het vorig artikel bedoeld de noodige hulp te verleenen.
Toetreding als lid van de Burgerwacht kon op basis van vrijwilligheid geschieden, na positieve beoordeling en daaropvolgende beëdiging. De manschappen die behoorden tot de organisatie moesten zich bezighouden met exercitie en bevordering van de schietkunst. Ter oefening van de laatste vaardigheid werd in de jaren dertig onder meer geschoten op de schietbaan aan de Middelburgse Westdijk. Deelname aan schietwedstrijden was een recreatief uitvloeisel van de oefeningen met het geweer. In de jaren dertig traden onderofficieren van het garnizoen in de Zeeuwse hoofdstad, op als instructeur bij de schietoefeningen. De burgerwachters legden zich ook op de schermkunst toe.
De Burgerwacht bestond omstreeks 1937 uit vier onderdelen: de vendels A (mobiel vendel) tot en met D. De vendels konden elk uit maximaal 100 man bestaan, en waren onderverdeeld in twee secties van elk ten hoogste 25 man. De secties vielen weer uiteen in groepen. De bevelvoerende burgerwachters waren de hopman (commandant vendel), de vaandrig (commandant sectie) en de voorman (hoofd groep). Blijkens de circulaire van 12 januari 1939 was toen sprake van een eigen vlag. Hoewel de organisatie meerdere overeenkomsten vertoonde met de landmachtonderdelen, mocht deze zichzelf geenszins als een militair lichaam beschouwen.
In de algemene ledenvergadering van 13 april 1937 werd het besluit genomen tot het aanschaffen van uniformen voor de leden van de Burgerwacht. Ter bekostiging van de uniformen werd het Uniformfonds ingesteld. Het kapitaal hiervan was verkregen door uitschrijving van een renteloze obligatielening. Als distinctief diende in het openbaar om de linkerbovenarm de zogenaamde oranjeband met gemeentestempel te worden gedragen. Het kader van de Burgerwacht had bovendien nog de letters 'C' (commandant), 'H' (hopman), 'VD' (vaandrig) en 'V.M.' (voorman) op de armband staan.
In 1939 traden de leden van 'De Middelburgsche Burgerwacht' op als Hulppolitie van de Luchtbeschermingsdienst Middelburg. Uit de periode 1936-1940 zijn stukken aanwezig met betrekking tot de burgerwachters die waren ingedeeld bij de Hulppolitie. Het stond de leden vrij ook de functie van onbezoldigd gemeenteveldwachter te aanvaarden. Op last van de bezettingsmacht werd de Vereeniging 'De Middelburgsche Burgerwacht' in juli 1940 opgeheven.
2. Geschiedenis van het archief en verantwoording van de bewerking
3. Aanwijzingen voor de onderzoeker
laatste wijziging 13-04-2021
23 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 13-04-2021
23 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1928-1940 (1941)
Andere namen:
Vereniging De Middelburgse Burgerwacht
Vestigingsplaats:
Middelburg
Omvang:
0,3 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
2009
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Gemeente Middelburg
Categorie:
laatste wijziging 13-04-2021
23 beschreven archiefstukken
