Leidraad bij de inventarisatie van het archief was het "Werkboek rechterlijke archieven 1838-1940" van R. Huijbrecht. Het archief bestaat grotendeels uit series, die afzonderlijk op de diverse afdelingen binnen de organisatie gevormd werden. Iedere afdeling hield haar eigen archief in de gemeenschappelijke archiefruimte bij: afgedane dossiers werden lukraak, daar waar ruimte was, los op de planken of op de grond gedeponeerd, alwaar stof, plafondkalk, beestjes en soms ook water voor een schadelijke inwerking zorgden. Veel later werd een deel van het archief in dozen verpakt. Voor de inventarisatie is gebruik gemaakt van het aanbevolen ordeningsschema van Huijbrecht. Geschoond werd aan de hand van de vernietigingslijst uit 1991. De materiële toestand van de inhoud en omslagen van de civiele ondertoezichtstellingsdossiers was dermate slecht dat besloten werd slechts de processen-verbaal en beschikkingen te bewaren. Deze zijn per zaak in een zuurvrije omslag gedaan. De veelal niet meer te lezen rapporten werden vernietigd.

Veel toegangskaarten op de kinderstrafdossiers ontbreken. Alle strafdossiers zijn geordend op rolnummer, de serie bevat daardoor zowel strafdossiers van de enkelvoudige als van de meervoudige kamer. De rolboeken vormen de toegang. In de rolboeken staan zowel enkel- als meervoudige kamerzaken. Ieder strafdossier is naast een rolnummer voorzien van een parketnummer. Dit nummer is eveneens opgenomen in de inventaris.

In dozen met het opschrift "strafvonnissen" werden boeken aangegeven met de titel "strafvonnissen". Bij nader inzien bleek het niet om vonnissen te gaan maar om (ingebonden) processen-verbaal waarbij het vonnis werd aangetekend. De term vonnissen werd (en wordt nog) door de administratie gebruikt om de gewone processen-verbaal (zonder) te onderscheiden van de processen-verbaal met aantekening van het vonnis. In 1938 werden de processen-verbaal naar kamer gescheiden. In de inventaris zijn de uitspraken in strafzaken terug te vinden onder de beschrijving "processen-verbaal van terechtzitting waarbij eindvonnis is gewezen". In de audiëntiebladen zijn vonnissen in civiele zaken, aangebracht per dagvaarding, aan te treffen. In de civiele minuten, aangebracht per rekest, heten de uitspraken: beschikkingen.

De roldossiers zijn aangetroffen vanaf 1956 en bevatten over het algemeen processen-verbaal van onder andere: getuigenverhoor en comparities van partijen.

Bij het archief van het Openbare Ministerie waren het rolboek 1959-1960 en de economische rolboeken vanaf 1956 aangetast door schimmel. De boeken werden na constatering behandeld met gammastralen. Het oudste archiefstuk is het curatele register inv. nr. 589. Het beslaat de jaren 1938-1987 en is daarmee tevens ook het jongste archiefstuk. Dit archief beslaat ca 50 meter en werd niet eerder beschreven. De inventarisatie kwam tot stand in het kader van de overdracht aan de rijksarchiefdienst.

In 1928 beschreef N.J.M. Dresch de nieuwrechterlijke archieven van Alkmaar 1811-1838 in de serie V.R.O.A. (verslagen van rijks oude archieven) in een afzonderlijk deel getiteld: "Inventarissen van rijks oude archieven". In 1984 kwam op het rijksarchief in Noord-Holland te Haarlem (RANH) een inventaris (toegangsnummer 207) tot stand van het Alkmaarse gerechtelijke archief van (1828) 1838-1930 (1948).

In 1998 vervaardigde ik de inventarissen van het archief van de Arrondissementsrechtbank te Alkmaar over de perioden 1930-1939 en 1940-1949.