Mijn Studiezaal (inloggen)
1932 Ambachtsbestuur van (Hollands) Kudelstaart ( Noord-Hollands Archief )
1932
Ambachtsbestuur van (Hollands) Kudelstaart
Inleiding
1. Beknopte geschiedenis van het ambacht, later gemeente Kudelstaart
1932 Ambachtsbestuur van (Hollands) Kudelstaart
Inleiding
1.
Beknopte geschiedenis van het ambacht, later gemeente Kudelstaart
De oudste vermelding van de plaats dateert van 1237. Het moet kort voor 1238 door de Hollanders zijn gesticht als Schonedorp. De Utrechters noemden het Kudelstaart, hetgeen een uitloper of hoek van laaggelegen land in dit in de elfde en twaalfde eeuw ontgonnen veengebied zou betekenen. Vanaf het eind van de dertiende eeuw werd overwegend de naam Kudelstaart gebruikt; Schonedorp wordt daarna genoemd als onderdeel van Kudelstaart.
De middeleeuwse conflicten tussen de bisschoppen van Utrecht en de graven van Holland betekende voor Kudelstaart dat de grens dwars door het dorp kwam te lopen. De Kudelstaarter dijk of Heereweg * , oorspronkelijk aangelegd door de graven van Holland, werd de grens tussen beide territoria.
Kudelstaart bestond derhalve uit twee gedeelten: Stichts Kudelstaart, ook wel Bezworen Kerf genoemd * , deel uitmakend van de bezittingen van de Proosdij van Sint Jan te Utrecht en de Staten van Utrecht * , en Hollands Kudelstaart, een aparte ambachtsheerlijkheid, bezit van de graven, later de Staten van Holland. Het grondgebied van Stichts Kudelstaart was ongeveer drie maal zo groot als dat van Hollands Kudelstaart. Ten tijde van de graven waren in Kudelstaart vele boomgaarden, doch gedurende het bewind van keizer Karel V waren deze door de vervening en het afspoelen van land verdwenen, waarna het wolspinnen en het turfmaken de enige middelen van bestaan bleven. *
De eerste kerk bevond zich op het gebied van Hollands Kudelstaart en wordt voor het eerst genoemd in 1376. Later is een nieuwe kerk gebouwd op Stichts grondgebied en was, samen met het kerkhof, de school en onderwijzerswoning gemeenschappelijk eigendom. In 1514 waren er zo'n 80 communicanten, dit betekent een vermoedelijk inwoneraantal van ongeveer 120. * Onduidelijk is wanneer de Reformatie te Kudelstaart plaatsvond. Nog in 1583 was er een klacht over het preken van een "paap" in de kapel te Kudelstaart. *
De aanhang voor het katholieke geloof bleef in Kudelstaart en omgeving aanzienlijk. Omstreeks 1663 waren er tenminste drie schuilkerken, waarvan één aan het Robend. * In 1770 omschreef het ambachtsbestuur de katholieke kerk als een houten loods. *
Sinds de 13de of 14de eeuw betaalde Stichts Kudelstaart mee aan de belastingen voor Holland. Meerdere malen ontstonden hierover geschillen. Zo weigerden in 1739 de bestuurders van Bezworen Kerf de rekening van het schot en damgeld goed te keuren, waarbij zij aangaven niet verplicht te zijn tot betaling van belasting aan Holland. * De politieke en militaire onmacht van het stadhouderlijk bewind leidde in 1787 tot militaire interventie van Pruisen. De troepen van de hertog van Brunswijk vielen in het najaar Amsterdam binnen terwijl zij zich legerden in de dorpen rondom de stad. De hoofdmacht van het Pruisisch leger bivakkeerde van 24 september tot 8 november 1787 in Kudelstaart. * De totale kosten van deze bivak bedroegen voor Kudelstaart circa 13.000 gulden. Tussen 1795 en 1813 nam het aantal inwoners af van 129 naar 110; veel Kudelstaarters waren in die tijd aangewezen op de bedeling.
Bij de opheffing van het ambacht in 1811 bedroeg de oppervlakte van het ambacht 145 morgen, waarvan het grootste gedeelte was verveend. De inwoners hielden zich in leven met zelf geteelde groente en fruit. Er was slechts weinig grasland, geen handel, slechts een geringe afzet van turf. Slechts 32 inwoners oefenden een beroep uit, waarvan 1 pastoor en 1 predikant. *
2. Bestuurlijke en rechterlijke organisatie
3. Het archief en verantwoording van de inventarisatie
4. Literatuur
laatste wijziging 03-01-2023
258 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 133 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 03-01-2023
258 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 133 bestanden
Kenmerken
Datering:
1581-1811
Omvang in meters:
3,10
Periode documenten:
(1396) 1581-1811 (1825)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-184.
Gemeente:
Aalsmeer
Categorie:
laatste wijziging 03-01-2023
258 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 133 bestanden
