Aan de inventaris Van Es, waarin de archieven van de rijkswaterstaat tot 1 april 1849 waren beschreven, kleefden bezwaren van archieftechnische aard. Zo waren de series stukken van algemene aard niet per inventarisnummer gespecificeerd en de beschrijvingen te summier. De ingekomen en minuten van uitgaande stukken over de periode 1807-1867 zijn gecontroleerd op volledigheid, chronologische en numerieke volgorde. Het beginjaar van de inventaris is 1807, omdat het archief van de inspecteur Van der Plaat doorloopt in dat van de ingenieur en chef Van der Plaat. Door de overbrenging in 1932 van de archieven van de rijkswaterstaat tot 1 april 1849 werd een cesuur aangebracht. Deze cesuur is in de inventaris vervallen. Van een verandering in de archiefvorming voor en na 1 april 1849 bleek geen sprake te zijn. De stukken over de jaren 1868-1930 waren per jaar bij elkaar geborgen, weliswaar binnen een jaar onderverdeeld in rubrieken. Om meer overzicht te krijgen leek het nuttig, van de periode 1868-1881 de stukken van eenzelfde rubriek bij elkaar te voegen, hetzelfde te doen met de stukken uit de periode 1882-1930, en ze vervolgens te beschrijven. Vooraf werd aantekening gehouden van welke rubrieken in welke jaren de stukken wel of niet aanwezig waren.

Daarna werd de interne orde binnen de rubrieken gecontroleerd, en stukken uit andere rubrieken naar hun plaats van herkomst teruggebracht. De per rubriek verenigde stukken werden tenslotte beschreven. De beschrijving van omvangrijke rubrieken in één volzin bleek ondoenlijk. Daarom zijn in die gevallen de beschrijvingen gesplitst in onderdelen, aangeduid met letters. Desondanks kunnen de vaak vele en uiteenlopende werkzaamheden van de rijkswaterstaat onmogelijk volledig in de beschrijvingen worden samengevat. Er werd gekozen voor een methode van beschrijving, waarbij categorieën stukken die in overwegende mate het gezicht bepaalden van een rubriek en over de gehele periode aanwezig waren, op de voorgrond kwamen. Ze worden gevolgd door categorieën stukken die minder sterk zijn vertegenwoordigd. Bescheiden over andere specifieke onderwerpen of zaken, die niet de gehele periode bestrijken, komen daarachter, waarbij het begin- en eindjaar tussen haakjes zijn gezet. In de beschrijving zijn ook die stukken gesignaleerd, die men eerder in een andere rubriek zou verwachten. De cesuur in 1882 houdt o.a. verband met de oprichting van de Provinciale Waterstaat in Noord-Holland in 1881. Enkele rubrieken verdwijnen dan, b.v. Provinciale wegen (1B), Provinciale werken (1D) en Betalingsstukken provinciale werken en declaraties (1H). Ook vindt men in het nieuwe rubriekenschema een taakonderdeel niet meer terug, nl. het beheer en onderhoud van gebouwen (F t/m 4F). Er kan bovendien een verandering worden geconstateerd in de samenstelling van enige rubrieken.

De rubriek Noord-Hollands kanaal b.v. is vóór 1882 zelfstandig, daarna echter gecombineerd. De rubrieken over 1868 - 1881 en 1882 - 1930 zijn vrijwel intact gelaten. Een aantal stukken die door de administratie foutief of inconsequent waren gecodeerd en daardoor in een verkeerde rubriek terecht gekomen, zijn daaruit gelicht. Deze stukken zijn terug te vinden in de verwijzingen van de inv.nrs. naar de rubriek(en) (bijlagen 4 en 6). De uitgebreide rubriek l (Algemene zaken), 1882 - 1930, is uitgesplitst in stukken over de aanleg van telefoon en telegraaf, waterleiding en gas, en elektriciteit.

De rubriekenschema's in de bijlagen 3 en 5 hebben een tweeledige functie:
a. ze verwijzen bij elke rubriek naar de inv.nrs.;
b. ze geven aan, welke rubrieken vernietigd dan wel niet meer in het archief aanwezig zijn.