7685 Parochie H. Pius X te Uden, (1948) 1956-1990 en de gecombineerde H. Geest / H. Pius X parochie, (1992) 1993-2002 ( Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) )
7685
Parochie H. Pius X te Uden, (1948) 1956-1990 en de gecombineerde H. Geest / H. Pius X parochie, (1992) 1993-2002
Inleiding
Historie
Bij bisschoppelijke brief van 26 nov 1957, getekend door de bisschop van 's-Hertogenbosch, ontvingen de parochies van de H. Petrus te Uden en die van de H. Lambertus te Nistelrode het volgende bericht.
Bisschop W. Mutsaerts deelde mede dat op grondgebied gelegen tussen deze beide parochies een derde parochie zou worden opgericht per 1 dec 1957 genaamd de Parochie van de H. Pius X te Uden. De parochiegrenzen werden daarin ook aangegeven, waarbij die van de beide bestaande parochies natuurlijk enigszins werden gewijzigd, tevens werd de eerste pastoor van de nieuwe parochie benoemd.
Eén en ander gebeurde door 'de grote uitbreiding in zielental, welke zich in de parochie Uden voordoet door toename van de bevolking en door vestiging van meerdere industrieën....' (inv.nr. 118). De nieuw gestichte parochie zou vallen onder het dekenaat Veghel. Ook werden de eerste vier kerkmeesters met name benoemd die onder leiding van de pastoor de parochie zouden gaan besturen.
Bij bisschoppelijke brief van 26 nov 1957, getekend door de bisschop van 's-Hertogenbosch, ontvingen de parochies van de H. Petrus te Uden en die van de H. Lambertus te Nistelrode het volgende bericht.
Bisschop W. Mutsaerts deelde mede dat op grondgebied gelegen tussen deze beide parochies een derde parochie zou worden opgericht per 1 dec 1957 genaamd de Parochie van de H. Pius X te Uden. De parochiegrenzen werden daarin ook aangegeven, waarbij die van de beide bestaande parochies natuurlijk enigszins werden gewijzigd, tevens werd de eerste pastoor van de nieuwe parochie benoemd.
Eén en ander gebeurde door 'de grote uitbreiding in zielental, welke zich in de parochie Uden voordoet door toename van de bevolking en door vestiging van meerdere industrieën....' (inv.nr. 118). De nieuw gestichte parochie zou vallen onder het dekenaat Veghel. Ook werden de eerste vier kerkmeesters met name benoemd die onder leiding van de pastoor de parochie zouden gaan besturen.
De parochiekerk
Het kerkbestuur ging aan de slag om een kerk te doen bouwen. De architect J. Strik uit Boxtel had de leiding van de bouw die plaats vond gedurende de jaren 1959-1960.
De kerk is gebouwd in een moderne stijl van baksteen, beton, glas en staal met een kerkzaal en dagkapel. Aan de westgevel staat op enige afstand een vierkante toren met klokken. Behalve de klokken die de tijd aangeven hangt er ook een luidklok van 317 kg gemaakt door de firma Petit en Fritsen met opschrift: 'Nomen meum: S. Pius X Patronus ecclesiae 1 juni A.D. 1960'. Verder is er nog een bronzen misklokje van 25 cm doorsnee en ornamentele band van engelenfiguren, eveneens uit het jaar 1960.
De consecratie van de parochiekerk is op 28 aug 1960 gedaan door bisschop Bekkers.
Het kerkorgel is enkele jaren later (1965-1966) door de firma Verschueren uit Heythuisen vervaardigd en aangeboden bij gelegenheid van het zilveren priesterjubileum van de bouwpastoor.
Het kerkbestuur ging aan de slag om een kerk te doen bouwen. De architect J. Strik uit Boxtel had de leiding van de bouw die plaats vond gedurende de jaren 1959-1960.
De kerk is gebouwd in een moderne stijl van baksteen, beton, glas en staal met een kerkzaal en dagkapel. Aan de westgevel staat op enige afstand een vierkante toren met klokken. Behalve de klokken die de tijd aangeven hangt er ook een luidklok van 317 kg gemaakt door de firma Petit en Fritsen met opschrift: 'Nomen meum: S. Pius X Patronus ecclesiae 1 juni A.D. 1960'. Verder is er nog een bronzen misklokje van 25 cm doorsnee en ornamentele band van engelenfiguren, eveneens uit het jaar 1960.
De consecratie van de parochiekerk is op 28 aug 1960 gedaan door bisschop Bekkers.
Het kerkorgel is enkele jaren later (1965-1966) door de firma Verschueren uit Heythuisen vervaardigd en aangeboden bij gelegenheid van het zilveren priesterjubileum van de bouwpastoor.
Oude parochiekerk
In 1990 zijn de contouren van de oude Petruskerk aangebracht. Onder de kastanjebomen op het Pius X-plein zijn deze contouren te zien. We weten dat op die plek al in de middeleeuwen een kerk stond. De oudste klok daarvan was in 1352 gegoten. De kerk bestond oorspronkelijk uit de toren en een middenschip. In de eerste helft van de vijftiende eeuw zijn de twee zijbeuken aangebouwd. De kerk brandde op halfvasten-zondag 1886 af. Men bouwde in de Kerkstraat de nieuwe Petruskerk (in gebruik 1890) en brak de oude af. Het oude kerkhof bleef nog jaren liggen en was rond 1940 sterk verwaarloosd. Toen het aantal rond Uden te begraven geallieerden steeg, besloot het gemeentebestuur om het oude kerkhof te gaan gebruiken als oorlogskerkhof.
Opmerkelijk is dat de nieuwe Pius X-kerk niet in het centrum van de nieuwe wijk maar naast de plaats gebouwd werd waar tot 1886 de oude had gestaan.
bron: http://www.stichtingc.nl/architectuurroute/punt6.html
In 1990 zijn de contouren van de oude Petruskerk aangebracht. Onder de kastanjebomen op het Pius X-plein zijn deze contouren te zien. We weten dat op die plek al in de middeleeuwen een kerk stond. De oudste klok daarvan was in 1352 gegoten. De kerk bestond oorspronkelijk uit de toren en een middenschip. In de eerste helft van de vijftiende eeuw zijn de twee zijbeuken aangebouwd. De kerk brandde op halfvasten-zondag 1886 af. Men bouwde in de Kerkstraat de nieuwe Petruskerk (in gebruik 1890) en brak de oude af. Het oude kerkhof bleef nog jaren liggen en was rond 1940 sterk verwaarloosd. Toen het aantal rond Uden te begraven geallieerden steeg, besloot het gemeentebestuur om het oude kerkhof te gaan gebruiken als oorlogskerkhof.
Opmerkelijk is dat de nieuwe Pius X-kerk niet in het centrum van de nieuwe wijk maar naast de plaats gebouwd werd waar tot 1886 de oude had gestaan.
bron: http://www.stichtingc.nl/architectuurroute/punt6.html
Verdere gebeurtenissen en fusies
Vanaf het ontstaan van de parochie H. Geest in 1965 op een gedeelte gebied van H. Piusparochie is er een samenwerking geweest. Begin jaren zeventig en eind jaren tachtig waren er ideeen om nader samen te werken en misschien zelfs tot fusie te komen. Het toenemend priestertekort werd toen al onderkend. Begin jaren negentig (1992) werd het telkens vastgelopen overleg opnieuw geopend door de H. Geestparochie, hetgeen leidde toto de instelling van een fusiewerkgroep.
Per 1 jan 1994 is de Parochie Heilige Geest (H.Geest) samengegaan met de Parochie Pius X tot Parochie Pius X/H.Geest.
Vanaf het ontstaan van de parochie H. Geest in 1965 op een gedeelte gebied van H. Piusparochie is er een samenwerking geweest. Begin jaren zeventig en eind jaren tachtig waren er ideeen om nader samen te werken en misschien zelfs tot fusie te komen. Het toenemend priestertekort werd toen al onderkend. Begin jaren negentig (1992) werd het telkens vastgelopen overleg opnieuw geopend door de H. Geestparochie, hetgeen leidde toto de instelling van een fusiewerkgroep.
Per 1 jan 1994 is de Parochie Heilige Geest (H.Geest) samengegaan met de Parochie Pius X tot Parochie Pius X/H.Geest.
Per 1 januari 2003 gaan alle Udense parochies samen fuseren tot de Pastorale Eenheid Uden (PEU). De toenmalige Parochies Pius X/H.Geest en H.Paulus en St.-Petrus werkten daarin samen en hebben dan nog maar één pastoor met één pastoraal team.
Sinds 2008 is de monumentale H. Petruskerk opnieuw de enige parochiekerk van Uden, na de opheffing van drie in de 20e eeuw ontstane Udense parochies en sluiting van de nieuwe kerken: de H. Geest in 1993; de H. Pius X en de St. Paulus beide in 2008.
In de RK Pius X-kerk is zondag 24 augustus 2008 de laatste dienst gehouden. Ook deze kerk is gesloten en afgestoten. De Pius X-kerk is aan de eredienst onttrokken, waarna kerkelijke activiteiten zijn voortgezet in de Petrus-kerk in Uden.
Eind 2009 was de kerk leeggehaald, en tijdelijk in gebruik als opslag- en verkoopplaats van kerstbomen voor een goed doel. In principe zal de kerkzaal worden gesloopt en vervangen door appartementen; de toren blijft gehandhaafd. Het gebied van de Pius X Kerk wordt herontwikkeld tot 21 woningen en 31 appartementen in de categorie verzorgd wonen. Start van de bouw staat gepland voor 2013.
Op 12 juni 2011, eerste pinksterdag, gaat met een nieuwe fusie de vernieuwde Petrusparochie van start. In die parochie gaan die van Uden, Volkel, Odiliapeel, Boekel, Venhorst en Zeeland samen onder één pastoraat.
De archivalia ouder dan 75 jaar zijn openbaar.
De archiefstukken tussen de 50 en 75 jaar oud zijn openbaar na verkregen toestemming door de archivaris-beheerder en de bisschoppelijk archivaris.
De overige archiefstukken zijn niet openbaar.
Sinds 2008 is de monumentale H. Petruskerk opnieuw de enige parochiekerk van Uden, na de opheffing van drie in de 20e eeuw ontstane Udense parochies en sluiting van de nieuwe kerken: de H. Geest in 1993; de H. Pius X en de St. Paulus beide in 2008.
In de RK Pius X-kerk is zondag 24 augustus 2008 de laatste dienst gehouden. Ook deze kerk is gesloten en afgestoten. De Pius X-kerk is aan de eredienst onttrokken, waarna kerkelijke activiteiten zijn voortgezet in de Petrus-kerk in Uden.
Eind 2009 was de kerk leeggehaald, en tijdelijk in gebruik als opslag- en verkoopplaats van kerstbomen voor een goed doel. In principe zal de kerkzaal worden gesloopt en vervangen door appartementen; de toren blijft gehandhaafd. Het gebied van de Pius X Kerk wordt herontwikkeld tot 21 woningen en 31 appartementen in de categorie verzorgd wonen. Start van de bouw staat gepland voor 2013.
Op 12 juni 2011, eerste pinksterdag, gaat met een nieuwe fusie de vernieuwde Petrusparochie van start. In die parochie gaan die van Uden, Volkel, Odiliapeel, Boekel, Venhorst en Zeeland samen onder één pastoraat.
De archivalia ouder dan 75 jaar zijn openbaar.
De archiefstukken tussen de 50 en 75 jaar oud zijn openbaar na verkregen toestemming door de archivaris-beheerder en de bisschoppelijk archivaris.
De overige archiefstukken zijn niet openbaar.
Pastoors van de H. Piusparochie
1957-1981Ant Vromans
1981-1983Bernard Heemskerk
1983-feb 1985Ruud Dekkers, waarnemend
mrt 1985-18 nov 1990Inno Ponsioen, waarnemend
18nov 1990-5 feb 2002Jac. Leo
Per 1994 zijn de parochies H. Pius X en H. Geest samengevoegd.
5 feb 2002-1 sep 2002Inno Ponsioen, waarnemend
2002 - 24 aug 2008??
In 2011 gaan de parochies Boekel, Venhorst, Uden, Volkel, Odiliapeel en Zeeland samen op in de nieuwe parochie Sint Petrus. Theo van Osch wordt de nieuwe pastoor.
1957-1981Ant Vromans
1981-1983Bernard Heemskerk
1983-feb 1985Ruud Dekkers, waarnemend
mrt 1985-18 nov 1990Inno Ponsioen, waarnemend
18nov 1990-5 feb 2002Jac. Leo
Per 1994 zijn de parochies H. Pius X en H. Geest samengevoegd.
5 feb 2002-1 sep 2002Inno Ponsioen, waarnemend
2002 - 24 aug 2008??
In 2011 gaan de parochies Boekel, Venhorst, Uden, Volkel, Odiliapeel en Zeeland samen op in de nieuwe parochie Sint Petrus. Theo van Osch wordt de nieuwe pastoor.
laatste wijziging 30-04-2022
76 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Inventaris
Inventaris archief H. Pius X parochie
7685 Parochie H. Pius X te Uden, (1948) 1956-1990 en de gecombineerde H. Geest / H. Pius X parochie, (1992) 1993-2002
Inventaris
Inventaris archief H. Pius X parochie
Datering:
(1948) 1956-1990
Organisatie: Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
laatste wijziging 25-04-2022
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
laatste wijziging 30-04-2022
76 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Kenmerken
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2066 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Categorie:
laatste wijziging 30-04-2022
76 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden