De Doopsgezinde gemeente Borne in de jaren 1940-2008.

Ruim een maand voor de Duitsers Nederland binnenvielen deed in de gemeente Borne de eerste vrouwelijke predikant haar intrede: ds. Helena C. Leignes Bakhoven, dan nog geen 30 jaar oud. Zij bood in de oorlogsjaren in de Bornse pastorie onderdak aan Joden en andere onderduikers (1). In de jaren vijftig werd het voor de kleine gemeente Borne steeds bezwaarlijker een eigen predikant te bekostigen. Na het vertrek in 1952 van ds. Jan Wieringa, die in 1947 ds. Leignes Bakhoven was opgevolgd, slaagde de gemeente erin een emeritus-predikant aan te trekken, die acht jaar als "hulpprediker" dienst deed. Dat was ds. Pieter Keuning, 65 jaar oud, toen hij in Borne aantrad. Maar na het terugtreden van ds. P. Keuning in 1960 was er eigenlijk geen financiele ruimte meer voor een eigen predikant. De oplossing die toen werd gevonden, was de aanstelling van een predikant samen met de doopsgezinde gemeente Almelo. De eerste die beide gemeenten diende was ds. Sjoerd Gosses.

Aan het eind van de jaren zestig traden de vier Twentse doopsgezinde gemeenten, te weten Almelo, Borne, Hengelo en Enschede, verenigd in de Ring Twente, met elkaar in overleg om de mogelijkheid van een fusie - de zgn. bandstadgemeente - te onderzoeken. Enschede, Hengelo en Borne stonden positief tegenover een samengaan, maar Almelo voelde er niet voor. Het gevolg was, dat Borne, dat immers een predikant had samen met Almelo, van de fusie moest afzien en alleen Enschede en Hengelo samen verder gingen. Zij vormden vanaf 1971 de doopsgezinde gemeente Twente Oost.

In 1983 werd de gemeente getroffen door ernstige brand in de kerk, ontstaan doordat een medewerker van een houtwormbestrijdingsfirma op de zolder van de kerk een looplamp liet vallen en de dampen van het bestrijdingsmiddel vlam vatten. Het dak van de kerk werd verwoest en er was zware waterschade aan het interieur en het orgel. Eind 1984 konden kerk en orgel weer in gebruik worden genomen.

De doopsgezinde gemeente bleef krimpen met alle - vooral financiële - gevolgen. Daarom werd gestreefd naar een intensievere samenwerking niet alleen met Almelo, maar ook met de doopsgezinde gemeente Twente Oost. Dat leidde tot de opname in de preekroosters van zgn. ringdiensten, die in de kerk te Borne werden gehouden.

Omdat de kosten van de kerk zwaar drukten op de begroting van de gemeente werd gezocht naar een structurele oplossing. De gedachte was dat de zorgen over het onderhoud van de kerk de besprekingen met andere Twentse gemeenten te zeer zou belasten. In 2002 werd de Stichting De Bornse Vermaning opgericht, waarin de kerk en de inventaris werden ondergebracht. De stichting kreeg ook een "Bruidsschat"mee, in de vorm van de voormalige pastorie en enig kapitaal. Uit de opbrengsten kon dan de instandhouding van de kerk en het orgel worden bekostigd.

Vanaf 2005 had Borne een predikant met Almelo en Twente Oost.

Had de doopsgezinde gemeente Borne in 1950 nog 83 leden (2), in 1964 waren dat er volgens de opgave in het Doopsgezind Jaarboekje nog maar 50. En in 2008 was het ledental gedaald naar 16.
Aan de gemeente was de basis om als zelfstandige gemeente verder te gaan ontvallen. Met ingang van 1 januari 2009 fuseerde Borne met de gemeente Twente Oost tot de nieuwe doopsgezinde gemeente Twente Zuid Oost.

Overzicht van predikanten over de jaren 1940-2008:
1. ds. Helena C. Leignes Bakhoven, 7 april 1940 - 12 oktober 1947
2. ds. Jan Wieringa, 2 november 1947 - 20 april 1952
3. ds. Pieter Keuning, 25 mei 1952 - 25 mei 1960
4. ds. Sjoerd Gosses, 15 december 1961 - 1 november 1968
5. ds. Marianne Jeanne van Hamel, 1 juni 1970 - 30 april 1978
6. ds. Jan Wieringa, 7 mei 1978 - 10 september 1983
7. ds. Martje Wouters-Tuinman, 2 oktober 1983 - 1 januari 2000
8. ds. J. Koornstra, 2000-2009

Borne, Bert Dop (2019)