Tijdens het ancien régime behoorde het tot de kenmerken van de stedelijke regering van Zwolle, dat door haar de voluntaire of vrijwillige rechtspraak en de contentieuze rechtspraak werd uitgeoefend.

De voluntaire rechtspraak hield zich bezig met het bekrachtigen van geloofwaardige akten, een bezigheid die tegenwoordig grotendeels wordt uitgeoefend door een notaris. Ingevolge een plakkaat van de stedelijke magistraat over de verkiezing en bevoegdheden van de magistraat van 24 januari 1703 werd in het vierendertigste artikel ondermeer bepaald, dat op 'Alle werkdaagen, zowel in de vacantiën als anders, zullen de burgemeesteren in der tijdt des s'middags ten minstens van twee tot drie uuren sig op het stadhuis laten vinden, om in alle voorkomende zaaken de ingesetenen en anderen op haar versoek alle doenlijke expeditie verleenen' *  . In feite hield dit in, dat de secretarissen de akten voorbereiden en het concept vervaardigden, waarna de burgemeesters door de aanhechting van hun zegel dit tot een expeditie ten behoeve van de burgers maakten. Vervolgens werden de akten ingeschreven in de daartoe bestemde registers ter griffie. Deze akten hadden bij het ontbreken van de expeditie eenzelfde rechtskracht.

Naast de voluntaire bestond er de contentieuze rechtspraak, gemakshalve tegenwoordig gelijk te stellen met de taken van een rechtbank.

Zoals bijna overal elders in Overijssel werd de contentieuze rechtspraak begonnen met het indienen van een rekwest. Nadat de stedelijke magistraat hierop had gedisponeerd of besloten, kon tussen partijen-aanlegger en verweerder-worden overgegaan tot uitwisseling van stukken. Het stond partijen daarbij vrij gebruik te maken van rechtsgepromoveerde personen, advocaten, of procureurs.