PA-0094 Commissie tot regeling der feestviering op Prinsessedag ( Gemeentearchief Zaanstad )
PA-0094
Commissie tot regeling der feestviering op Prinsessedag
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0094 Commissie tot regeling der feestviering op Prinsessedag
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
Op 31 augustus 1889 en 30 augustus 1890 werd in Zaandijk de verjaardag gevierd van Prinses Wilhelmina: de zogeheten Prinsessedag. Prinses Wilhelmina was geboren op 31 augustus 1880 en enig kind van Koning Willem III en Koningin Emma. In 1885 werd haar verjaardag voor het eerst gevierd in Utrecht, in 1890 gebeurde dit in het hele land. Na het overlijden van Koning Willem III op 23 november 1890 veranderde de naam Prinsessedag in Koninginnedag.
Met de viering van Prinsessedag en Koninginnedag kwam er een einde aan de zoektocht naar een nationale feestdag voor de hele Nederlandse bevolking. Eerder waren er herdenkingen geweest die teruggrepen op de periode van de Nederlandse Opstand tegen Spanje (onder andere de inname van Den Briel, de dood van Willem van Oranje). Deze herdenkingen lagen echter gevoelig bij de rooms-katholieken, die als gevolg van de Opstand hun kerken en priesters waren kwijtgeraakt. *
Met de viering van Prinsessedag en Koninginnedag kwam er een einde aan de zoektocht naar een nationale feestdag voor de hele Nederlandse bevolking. Eerder waren er herdenkingen geweest die teruggrepen op de periode van de Nederlandse Opstand tegen Spanje (onder andere de inname van Den Briel, de dood van Willem van Oranje). Deze herdenkingen lagen echter gevoelig bij de rooms-katholieken, die als gevolg van de Opstand hun kerken en priesters waren kwijtgeraakt. *
In Zaandijk namen J. Roosendaal en G. Strootman in 1889 het initiatief voor de viering van Prinsessedag. Op 5 juli vond een eerste vergadering plaats met vijftien aanwezigen, onder wie drie sociaal-democraten: Stein, K. Kok en P. Schipper. Deze drie verlieten de vergadering toen duidelijk werd dat er geen volksfeest zou komen, maar een Oranjefeest. Er werd een voorlopig comité gevormd, waarin M.P. Donker, G.J. Honig en G. Strootman zitting hadden.
Op 11 juli vond een openbare vergadering plaats en werd een bestuur gekozen. Dit bestuur bestond uit de drie leden van het voorlopig comité - M.P. Donker, voorzitter; G.J. Honig, secretaris; G. Strootman penningmeester -, K.A. Dekker, tweede secretaris; P. Vredenduin, ondervoorzitter; en W. Ahling, tweede penningmeester. Ook werden vijftien commissarissen benoemd. J.J. Honig, wethouder van Zaandijk, kreeg de functie van erevoorzitter. *
Op 11 juli vond een openbare vergadering plaats en werd een bestuur gekozen. Dit bestuur bestond uit de drie leden van het voorlopig comité - M.P. Donker, voorzitter; G.J. Honig, secretaris; G. Strootman penningmeester -, K.A. Dekker, tweede secretaris; P. Vredenduin, ondervoorzitter; en W. Ahling, tweede penningmeester. Ook werden vijftien commissarissen benoemd. J.J. Honig, wethouder van Zaandijk, kreeg de functie van erevoorzitter. *
De feestcommissie wilde een feest, dat niet alleen voor kinderen was en dat zou worden 'opgeluisterd door goede muziek en 's avonds een gezellige bijeenkomst in de lokalen van Gorter [de Zwaan] en Rem [Zaanzicht].' *
Het feest begon met een orgelconcert en een zanguitvoering van nationale liederen. Vervolgens was er de intocht van de koninklijke familie met gevolg - onder wie twee oud-strijders uit 1830 - en een optocht van schoolkinderen. Cornelia Honig speelde de rol van Prinses Wilhelmina. * Voor het idee van een koninklijke intocht verwees de feestcommissie onder andere naar de historische studies van Jacob Honig Jansz. jr. *
's Middags waren er volksspelen voor jongens en mannen op het terrein van de gebroeders de Jong te Westzaan, tegenover het Guispad. * Ook was er muziek van het Purmerender Stedelijk Muziekcorps, een grote toverlantaarn op de Kerkstraat van de firma Merkelbach uit Amsterdam, nogmaals een gekostumeerde optocht en een bal.
Het feest begon met een orgelconcert en een zanguitvoering van nationale liederen. Vervolgens was er de intocht van de koninklijke familie met gevolg - onder wie twee oud-strijders uit 1830 - en een optocht van schoolkinderen. Cornelia Honig speelde de rol van Prinses Wilhelmina. * Voor het idee van een koninklijke intocht verwees de feestcommissie onder andere naar de historische studies van Jacob Honig Jansz. jr. *
's Middags waren er volksspelen voor jongens en mannen op het terrein van de gebroeders de Jong te Westzaan, tegenover het Guispad. * Ook was er muziek van het Purmerender Stedelijk Muziekcorps, een grote toverlantaarn op de Kerkstraat van de firma Merkelbach uit Amsterdam, nogmaals een gekostumeerde optocht en een bal.
De feestcommissie kwam ook met het plan om levensmiddelen uit te delen onder behoeftigen en ouden van dagen, 'opdat er niet zal kunnen gezegd worden: "men viert hier feest en wij lijden honger"'. De Commissie voor bedeling bij strenge koude ging echter niet op dit voorstel in. * Aan de werkgevers werd gevraagd om het personeel vrij te geven, of anders het personeel de gelegenheid te geven om hun 'vrijdag-kermismiddag' te ruilen voor het feest van Prinsessedag. *
Het plan was om in 1889 eenmalig Prinsessedag te vieren. * Toch werd op zaterdagavond 30 augustus 1890 'op verzoek van velen' opnieuw Prinsessedag gevierd. Ditmaal was het geen groot feest, maar een gezellige avond in de Zwaan. Het programma bestond onder andere uit toneelstukjes, voordrachten met zang, muziek en dans. De organisatie lag in handen van de bestuursleden van 1889. Inkomsten kwamen uit de kaartverkoop voor de avond. De feestcommissie stelde voor om een eventueel positief saldo te storten in de kas voor de viering van het vierhonderdjarig bestaan van Zaandijk in 1894, maar na afloop van de feestavond bleek er een tekort te zijn van fl. 15,-. *
Het plan was om in 1889 eenmalig Prinsessedag te vieren. * Toch werd op zaterdagavond 30 augustus 1890 'op verzoek van velen' opnieuw Prinsessedag gevierd. Ditmaal was het geen groot feest, maar een gezellige avond in de Zwaan. Het programma bestond onder andere uit toneelstukjes, voordrachten met zang, muziek en dans. De organisatie lag in handen van de bestuursleden van 1889. Inkomsten kwamen uit de kaartverkoop voor de avond. De feestcommissie stelde voor om een eventueel positief saldo te storten in de kas voor de viering van het vierhonderdjarig bestaan van Zaandijk in 1894, maar na afloop van de feestavond bleek er een tekort te zijn van fl. 15,-. *
laatste wijziging 01-04-2016
17 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 01-04-2016
17 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1889 - 1890
Gemeente:
Zaandijk
Omvang in meters:
0,02
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Licentie:
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0094 Commissie tot regeling der feestviering op Prinsessedag
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0094
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0094 Commissie tot regeling der feestviering op Prinsessedag
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0094
laatste wijziging 01-04-2016
17 beschreven archiefstukken