Uw zoekacties: Nood-Organisatie, afdeling Koog-Zaandijk

PA-0053 Nood-Organisatie, afdeling Koog-Zaandijk ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0053 Nood-Organisatie, afdeling Koog-Zaandijk
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
De Nood-Organisatie, afdeling Koog-Zaandijk (afgekort als N.O.) verstrekte in de hongerwinter van 1944-1945 voedsel, kleding en schoeisel aan gezinnen, die niet in staat waren om zelf 'op hongertocht' te gaan bij boeren in de omgeving of die niet werden ondersteund door hun werkgever met extra levensmiddelen. Ook verschafte de Nood-Organisatie levensmiddelen aan jongeren van 14 tot 18 jaar, aan schoolkinderen en aan ouden van dagen. De tuindersverenigingen werden geholpen met de levering van pootaardappelen. Toen de Engelse vliegtuigen Rode Kruispakketten uit Zweden en vliegtuigpakketten met levensmiddelen uitgooiden, zorgde de Nood-Organisatie voor de bewaking en de distributie van de goederen via bakkers en winkeliers. De Nood-Organisatie verrichtte haar werkzaamheden in samenwerking met het zogeheten Dames-Comité. Dit comité bestond uit de dames De Boer-Dolkemade, Schuddeboom-Baart, Honig-Klinkenberg, De Lange-Kruyver, Van Elsland-Eshuis, Gombert-Ekkes en Westrik-Seijmonsbergen en was al langer actief in de distributie van levensmiddelen. * 
Het bestuur van de Nood-Organisatie in Koog aan de Zaan en Zaandijk bestond uit J. Schoemaker, voorzitter; J.D. Vis, secretaris; J. Schuddeboom, penningmeester; en S.H. Evenblij en J.D.A. Hellema, commissarissen. Hellema overleed al snel, op 10 februari 1945, toen hij werd aangehouden en neergeschoten bij een Duitse controle in Obdam. *  Inkomsten kreeg de organisatie uit een huis-aan-huis collecte en een concert op 17 maart 1945 in de Nederlands Hervormde Kerk te Koog aan de Zaan. Daarnaast droegen veel bedrijven en inwoners van Koog aan de Zaan en Zaandijk kosteloos bij aan de verstrekkingen van de Nood-Organisatie, zoals bijvoorbeeld de firma Adr. Haan (verpakkingsmateriaal) en de familie Bakker, die haar huis ter beschikking stelde als pakhuis. De gemeente Koog aan de Zaan stelde Ons eigen gebouw in de Boschjesstraat ter beschikking. Wie in aanmerking wilde komen voor hulp van de Nood-Organisatie, kon zich hier laten registreren bij de leden van het Dames-Comité.
Op 15 november 1945 hielden de Nood-Organisatie en het Dames-comité hun laatste gezamenlijke vergadering. Er bleek een saldo-overschot te zijn van ongeveer fl. 12.000,-, dat werd verdeeld over de verenigingen het Witte Kruis in Koog aan de Zaan (fl. 7200,-) en Zaandijk (fl. 4800,-), naar rato van het aantal inwoners van de beide dorpen. Toen in 1947 de definitieve liquidatie van de Nood-Organisatie plaatsvond, kon nog een klein bedrag worden overgemaakt aan de Koogse vereniging Ons Verpleeghuis. * 
In het rapport dat Jan Dirk Vis,secretaris van de Nood-Organisatie, samenstelde voor de laatste vergadering van 15 november 1945, beschrijft hij dat de oprichting van de Nood-Organisatie een daad van verzet was. 'De ondergrondsche' in Zaandam wilde zoveel mogelijk voedsel 'uit handen van de Duitschers houden' en levensmiddelen verstrekken aan mensen die dit om politieke redenen niet konden krijgen via de officiële distributiekanalen (onderduikers, stakende spoorwegmannen). Het lukte de Nood-Organisatie om H. Vitters, burgemeester van Zaandam en waarnemend burgemeester van Koog aan de Zaan, zover te krijgen dat hij de organisatie als officieel lichaam erkende. Voor de afdeling Koog-Zaandijk gebeurde dit op vrijdag 19 januari 1945. J. Schuddeboom en J.D. Vis werden uitgenodigd op het raadhuis van Koog aan de Zaan en door Vitters geïnstalleerd, in aanwezigheid van de burgemeester van Koog aan de Zaan, Volkers, en twee 'surrogaat-burgemeesters'. Er kwam een gezamenlijke organisatie voor Koog aan de Zaan en Zaandijk met drie vertegenwoordigers voor Koog en twee voor Zaandijk. Vitters had grote plannen en wilde de Nood-Organisatie schuiten met aardappelen uit Drenthe en Groningen laten charteren, wortelstronken van omgehakte bomen laten verwijderen om te dienen als brandstof en de jeugd laten sporten en zingen. Schuddeboom en Vis slaagden er echter in om deze grote plannen af te houden. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormer
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1945-1947
Gemeente:
Koog aan de Zaan, Zaandijk
Omvang in meters:
0,05
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0053 Nood-Organisatie, afdeling Koog-Zaandijk
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0053