Uw zoekacties: Schildersbedrijf Dirk Daas, de weduwe D. Daas en Gerrit Daas...

PA-0048 Schildersbedrijf Dirk Daas, de weduwe D. Daas en Gerrit Daas, D. Baas en D. Baas en Zoon ( Gemeentearchief Zaanstad )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
PA-0048 Schildersbedrijf Dirk Daas, de weduwe D. Daas en Gerrit Daas, D. Baas en D. Baas en Zoon
Inleiding
5.
Handleiding voor de gebruiker
Dirk Baas werkte volgens de commerciële enkele boekhouding. Hij legde gegevens zoals arbeidsuren, materiaalkosten en leveranties vast in verschillende series: de registers van knechtsloon, de verkoopboeken en de inkoopboeken. De gegevens uit deze series nam hij vervolgens over in de debiteurenboeken en in de kasboeken. In de debiteurenboeken noteerde hij per klant wat zijn onkosten waren geweest en wanneer de rekening was voldaan. In de kasboeken kwamen vervolgens al zijn financiële gegevens samen en maakte hij de balans op van al zijn inkomsten en uitgaven, zakelijk en privé: de inkomsten uit het debiteurenboek en de uitgaven aan knechtsloon, leveranciers en zijn eigen huishouding. Veel uit het leven van Dirk Baas is op deze manier terug te vinden: wat hij uitgaf aan huur en kostgeld, het lidmaatschap van een leesgezelschap en het Handels- en Effectenblad, zijn bruiloft, de bevalling van zijn vrouw, speelgoed, kleding, tekenles en het Sinterklaasfeest. Aanvankelijk hanteerde hij voor zijn debiteurenboeken de term 'grootboek', later werd dit de term 'rekenboek'.
Het archief van het schildersbedrijf van Dirk Baas omvat een aantal redelijk complete series. Toen hij in 1889 een vennootschap aanging met zijn zoon Klaas, verschoof de sluiting van het boekjaar van 1 januari naar 1 februari. Dit is ook terug te zien in de datering van de balansen (inventarisnummer 1) en de magazijnlijsten (inventarisnummer 2).
Een vergelijkbaar archief is PA-0078: het archief van het schilders- en glazenmakersbedrijf van Albert Kramer uit Zaandijk, 1829-1840. Net zoals Albert Kramer bereidde Dirk Baas zijn eigen verven. Schilders kochten pigmenten of droge verven en wreven deze in de stille wintermaanden fijn met een wrijfsteen. Vervolgens mengden zij de verf met lijnolie of (vanaf het midden van de negentiende eeuw) met standolie. Ook hun vernissen bereidden de schilders zelf. Ze smolten hars of kopal - een halfgefossiliseerde hars - in een pan met lijnolie op een kolen- of turfvuur, wat gemakkelijk voor brand kon zorgen. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw gingen de schilders over op kant en klare produkten. Als eerste gebeurde dit met de vernissen (van natuurhars en na de Eerste Wereldoorlog van kunsthars). Daarna kwamen de verven. Aan het begin van de twinstigste eeuw gebruikten de schilders pastaverf, die ze verdunden tot strijkklare verf. * 
Net zoals Albert Kramer verrichtten Dirk Baas en zijn zoon Klaas ook andere werkzaamheden, zoals het zetten van ramen, behangwerken, stoffering, ijzerwaren en de verkoop en het onderhoud van schaatsen. * 
In 1867 verbaasde Dirk Baas zich over het verloop van een aanbesteding voor schilderwerk. Vier schilders brachten 'met gesloten brieftjes zonder eenige onderlingen afspraak' een offerte uit: Pieter Koeter, Willem Roos, Jan Bruin en Dirk Baas zelf. De uitkomst was zo bijzonder, dat Dirk Baas er een aantekening over maakte op de eerste bladzijde van het debiteurenboek over 1860-1870 (inventarisnummer 5): Koeter, Roos en Baas zelf kwamen alle drie uit op een bedrag van fl. 60,-, Jan Bruin schreef in voor fl. 59,75.
Archiefstukken en informatie over de familie Baas zijn te vinden in de Collectie Honig, PA-0451, inventarisnummers 116 tot en met 122. Deze inventarisnummers bevatten onder andere genealogische aantekeningen van Gerrit Jan Honig, diverse akten van scheiding en boedelinventarissen, en het testament van Klaas Baas Dirkszoon. De papieren komen onder andere uit de boedel van Klaas Baas junior. Toen in 1829 de akte van scheiding van de nalatenschap van zijn moeder werd opgemaakt, werd bepaald dat de 'papieren, titels, documenten der nalatenschap' bewaard zouden worden door Klaas Baas, die ook optrad als toeziend voogd over zijn minderjarige broers Cornelis en Pieter. * 
Ook in PA-0143, het familiearchief Honig(h), zijn papieren te vinden over de familie Baas: zie inventarisnummer 191. Hendrik Honig Klaasz., de archiefvormer van dit dossier, was curator en executeur testamentair van Klaas Baas uit Zutphen. Volgens de inventaris die hij opmaakte na het overlijden van Hendrik Baas in 1870, had deze een onderhandse vordering van fl. 2712,- uitstaan ten laste van Dirk Baas. * 
In de bibliotheek van het gemeentearchief Zaanstad zijn onder de brochurenummers en Plano's veel aankondigingen te vinden van de verkopingen van het onroerend goed uit de nalatenschap van Klaas Baas uit Zutphen. De nalatenschap van Hendrik Baas werd geveild, zie bibliotheek gemeentearchief Zaanstad 23A14.
6. Archiefvormer

Kenmerken

Datering:
1833 - 1948
Gemeente:
Koog aan de Zaan
Omvang in meters:
1,1
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0048 Schildersbedrijf Dirk Daas, de weduwe D. Daas en Gerrit Daas, D. Baas en D. Baas en Zoon
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0048