0094 Stede Westwoud, dorpen Westwoud en Binnenwijzend, gemeente Westwoud, 1414-1930 ( Westfries Archief )
0094
Stede Westwoud, dorpen Westwoud en Binnenwijzend, gemeente Westwoud, 1414-1930
Inleiding
Geschiedenis van de organisatie
0094 Stede Westwoud, dorpen Westwoud en Binnenwijzend, gemeente Westwoud, 1414-1930
Inleiding
Geschiedenis van de organisatie
Op 2 februari 1414 voegde Willem van Beieren, graaf van Holland, de dorpen Westwoud, Ooster- en Westerblokker samen tot de stede Westwoud. In elk dorp lag het bestuur bij een vroedschap of rijkdom, bestaande uit de meest gegoede lieden. Jaarlijks koos de vroedschap uit zijn midden een burgemeester. Gezamenlijk bestuurden zij de stede. Belangrijk kenmerk van het stadsrecht was dat de stedelijke rechtbank bevoegd was recht te spreken in “halszaken”, dat wil zeggen dat ze de doodstraf mocht opleggen.
In die tijd dekte het begrip dorp nog de kerkelijke gemeenschap, de parochie. Nadat de graaf van Egmond als stadhouder van Holland had toegestaan om in Binnenwijzend een eigen parochie te stichten, vroeg de stede om ook de inwoners van Binnenwijzend een eigen burgemeester te laten kiezen. In 1493 is dit toegestaan. Sedert die tijd werd de stede Westwoud dus bestuurd door de gezamenlijke vroedschappen van de dorpen en vormden de vier burgemeesters het dagelijks bestuur.
Ondanks het feit dat ze samen een stad vormden, behielden de dorpen een zekere mate van autonomie. Plaatselijke regenten hielden zich bijvoorbeeld bezig met het heffen van belastingen. Ze adviseerden bij het aanstellen van een nieuwe koster of dorpsonderwijzer. Onder hun toezicht werden ‘s winters de wegen begaanbaar gehouden door er planken over te leggen.
Na de inval van de Fransen in 1795 waarde ook in Nederland de geest van de Franse revolutie rond. De “Provisionele representanten van het volk van Holland” kenden in proclamaties de ingezetenen van steden en dorpen het recht toe om zelf hun bestuur te kiezen. Voor diverse dorpen was dit het sein zich uit het stedelijke verband los te maken. De stede Westwoud viel uiteen in de volgende gemeenten: 1. Westwoud (met Oudijk); 2. Binnenwijzend; 3. Oosterblokker; 4. Westerblokker.
In die tijd dekte het begrip dorp nog de kerkelijke gemeenschap, de parochie. Nadat de graaf van Egmond als stadhouder van Holland had toegestaan om in Binnenwijzend een eigen parochie te stichten, vroeg de stede om ook de inwoners van Binnenwijzend een eigen burgemeester te laten kiezen. In 1493 is dit toegestaan. Sedert die tijd werd de stede Westwoud dus bestuurd door de gezamenlijke vroedschappen van de dorpen en vormden de vier burgemeesters het dagelijks bestuur.
Ondanks het feit dat ze samen een stad vormden, behielden de dorpen een zekere mate van autonomie. Plaatselijke regenten hielden zich bijvoorbeeld bezig met het heffen van belastingen. Ze adviseerden bij het aanstellen van een nieuwe koster of dorpsonderwijzer. Onder hun toezicht werden ‘s winters de wegen begaanbaar gehouden door er planken over te leggen.
Na de inval van de Fransen in 1795 waarde ook in Nederland de geest van de Franse revolutie rond. De “Provisionele representanten van het volk van Holland” kenden in proclamaties de ingezetenen van steden en dorpen het recht toe om zelf hun bestuur te kiezen. Voor diverse dorpen was dit het sein zich uit het stedelijke verband los te maken. De stede Westwoud viel uiteen in de volgende gemeenten: 1. Westwoud (met Oudijk); 2. Binnenwijzend; 3. Oosterblokker; 4. Westerblokker.
In 1810 lijfde Napoleon het koninkrijk Holland in bij Frankrijk. De bestuurlijke indeling die was gebaseerd op de constitutie van de Bataafse Republiek verviel. Het land werd nu verdeeld in zeven departementen die weer waren onderverdeeld in arrondissementen. De laatsten kenden een onderverdeling in kantons en de kantons op hun beurt in mairies, later gemeenten genaamd. Voor ons is hier van belang dat de gemeente Hoogkarspel werd gevormd, bestaande uit de plaatsen: Hoogkarspel, Westwoud (met Oudijk), Binnenwijzend. Uit samenvoeging van Ooster- en Westerblokker ontstond de gemeente Blokker.
Deze indeling heeft betrekkelijk kort bestaan. Per 1 mei 1817 werden Hoogkarspel en Westwoud (met Oudijk en Binnenwijzend) zelfstandige gemeenten. Dat zijn ze gebleven tot de gemeentelijke herindeling van 1-1-1979 ze weer verenigde.
Deze indeling heeft betrekkelijk kort bestaan. Per 1 mei 1817 werden Hoogkarspel en Westwoud (met Oudijk en Binnenwijzend) zelfstandige gemeenten. Dat zijn ze gebleven tot de gemeentelijke herindeling van 1-1-1979 ze weer verenigde.
Geschiedenis van de archiefvorming
Geraadpleegde bronnen
Geraadpleegde literatuur
Lijst van functionarissen
laatste wijziging 04-05-2023
980 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 149 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 04-05-2023
980 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 149 bestanden
Kenmerken
Datering:
1414 - 1930
Beschrijving:
bevat archieven van de stede Westwoud 1414-, dorp Westwoud 1712-1810, dorp Binnenwijzend 1499-1811, armenvoogden Westwoud 1630-1793, armenvoogden Binnenwijzend 1737-1802. gemeente Westwoud 1817-1950
Datering:
1414 - 1930
Plaats:
Westwoud
Soort archief:
overheid
NB:
archief AWG, fotocopiën van oude inventarissen van het archief:
Omvang:
11765 mm
Raadpleegbaar:
ja
Licentie:
Openbaar:
geheel
Auteur:
W. Brieffies (2002, bijgewerkt 2013, 2014) en A. Galiart (aanvullingen 2022)
laatste wijziging 04-05-2023
980 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 149 bestanden