Uw zoekacties: Gemeente Edam, (1918) 1930 - 1945 (1956)

0658 Gemeente Edam, (1918) 1930 - 1945 (1956) ( Waterlands Archief, Geheugen van Regio Waterland )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
0658   Gemeente Edam, (1918) 1930 - 1945 (1956)
Inleiding
Opvragen van de archiefbestanddelen
Geschiedenis van de gemeente Edam, 1930-1945
0658 Gemeente Edam, (1918) 1930 - 1945 (1956)
Inleiding
Geschiedenis van de gemeente Edam, 1930-1945
Organisatie: Waterlands Archief, Geheugen van Regio Waterland
laatste wijziging 09-09-2014
De gemeente Edam bestaat van oudsher uit 2 kommen, te weten de kom Edam en de kom Volendam.
De relatie tussen de "stad Edam" en het "vissersdorp Volendam" is altijd een moeizame geweest. Voor het katholieke Volendam was het hervormde Edam dé bron van allerlei bedilzucht en overheidsbemoeienis, waar de Volendammers niet op zaten te wachten. Omgekeerd vonden de Edammers Volendam een arm- én lastigdeel van de gemeente Edam, een bron van burgerlijke ongehoorzaamheid.
De Volendammers voelden zich achtergesteld bij de Edammers.
Tijdens het inventariseren van het archief is mij, in de periode 1930-1945, van een achterstelling van Volendam bij Edam door het gemeentebestuur echter niets gebleken.
Volendam leverde in de periode 1930-1945 niet alleen een wethouder deze was eveneens loco-burgemeester, een in die tijd niet geringe blijk van erkenning.
Bij het uitvoeren van de gemeentelijke taken werd Volendam zeker niet vergeten. Enkele voorbeelden hiervan:
-In Edam en Volendam werden tegelijkertijd speeltuinen ingericht.
-Subsidiegelden werden gelijkelijk over Edamse en Volendamse instellingen verdeeld. -Werd in Edam via een samenwerking met andere gemeenten een ambachtsschool opgericht, de gemeente subsidieerde eveneens de "Visserij- en Binnenvaartschool te Volendam". "De kommenstrijd" zal wel nooit geheel luwen, maar de gemeente Edam had in de periode 1930-1945 ook andere zorgen dan de gelijke behandeling van Edammers en Volendammers.
De crisisjaren sloegen hard toe, en maakte van de gemeente Edam een armlastige gemeente die onder een streng financieel toezicht van provincie en rijk werd gesteld. Maar er lagen meer tegenslagen op de loer. In 1931 brandde de touwfabriek geheel af, en werd niet meer herbouwd. Hiermee verdween echter de grootste werkgever uit de gemeente. De voltooiing van de afsluitdijk luidde voor een groot gedeelte van de Volendamse vloot het einde in van de visserij, waardoor veel Volendammers gedwongen werden een baan aan de wal te zoeken. Het gemeentebestuur heeft zich in de periode 1930-1940 dan ook sterk ingespannen voor het aantrekken van nieuwe bedrijven.
Naast deze problemen was er het regelmatig uitbreken van typhus-epidemieën in Volendam, door het ontbreken van riolering in deze kom. Om hier een eind aan te maken stelde de gemeente een rioleringsplan voor Volendam op. In 1939 werd met de uitvoering hiervan begonnen.
De gestage bevolkingsgroei, van 8295 inwoners in 1930 naar 10.519 in 1945, maakte woningbouw noodzakelijk. Om de woningbouw in goede banen te leiden stelde de gemeente uitbreidings- en rooilijnplannen vast.
De oorlogsjaren zijn zeker niet onopgemerkt aan de gemeente Edam voorbij gegaan. Het is echter opvallend hoe weinig er over de oorlogsjaren is terug te vinden in het archief.
Aan het begin van de oorlog in mei 1940 werd de bevolking van de gemeente Hoogland geëvacueerd naar de gemeente Edam en werden de polders "de Zeevang" en "de Zuidpolder" onder water gezet. Het verzet bestond in de eerste jaren voornamelijk uit het zich onttrekken aan de arbeidsinzet t.b.v. de Duitsers en het helpen van onderduikers. Pas aan het eind van de oorlog begon het verzet een openlijker karakter te krijgen. In maart 1944 werd het politiebureau overvallen. Hierbij werden zowel de distributiebescheiden als het bevolkingsregister ontvreemd. In oktober 1944 besluit burgemeester Van Baar onder te duiken nadat hij geweigerd had om dekkingsgaten te laten graven. Als waarnemend burgemeester wordt de N.S.B.'er de heer Van Baak benoemd. In januari 1945 werd van Baak door het verzet ontvoerd en geliquideerd. Na de bevrijding hersteld de "normale gang van zaken" zich en begon de wederopbouw.
Geschiedenis van het archief
Gedeponeerde archieven
Aanwijzingen voor de gebruiker
Verantwoording van de inventarisatie
Slotwoord
laatste wijziging 06-04-2023
464 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 11 bestanden

Kenmerken

Datering:
(1918) 1930 - 1945 (1956)
Plaats:
Edam-Volendam
Omvang:
7
Depot:
Depot 2e etage
Stelling:
4/10/5
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Waterlands Archief, Purmerend. Toegang 0658 Gemeente Edam, (1918) 1930 - 1945 (1956)
VERKORT:
NL-PmWA 0658
Categorie:
laatste wijziging 06-04-2023
464 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 11 bestanden