Het door mij te inventariseren archief besloeg de periode 1930-1974. De omvang van het archief was, inclusief de stukken over diensten en bedrijven, ongeveer 200 meter. Het jaar 1974 is gekozen als splitsing voor het archief wegens de invoering van het directoratenmodel bij de gemeente, voorheen had Purmerend een secretarie-archief. Vanaf 1974/1975 bestaat de gemeentelijke organisatie uit 5 directies, te weten:
- Bestuurzaken (BZ);
- Welzijnswerk (WZW);
- Gemeentewerken (GW);
- Personeel Organisatie Informatie en Automatisering (POIA);
- Financiële en Economische Zaken (FEZ). Het splitsen leverde soms problemen op, aangezien correspondentie die voor 1974 was ontstaan na 1974 doorliep. Ik heb getracht de stukken te splitsen op de jaren waarin de meest concrete correspondentie is ontstaan en de jaren waarin de diverse beslissingen zijn genomen. In verband met het voorgaande is het mogelijk dat correspondentie in het geïnventariseerde archief wordt aangetroffen van voor 1930 en van na 1974. Tevens zijn stukken van voor 1930 overgebracht naar de archiefbewaarplaats van het Streekarchief Waterland.

Tijdens de inventarisatiewerkzaamheden werd 119, 5 meter archief voor vernietiging afgezonderd. Het uiteindelijk geinventariseerde archief beslaat 80, 5 meter. Tevens werd door mij de materiële verzorging ter hand genomen, nieuwe omslagen gemaakt en de archiefdozen vervangen.
Het archief lag verspreid over twee kluizen, een in het stadskantoor aan het Waterlandplein en een in de Slenkstraat (openbare werken).
Tijdens de inventarisatie heb ik zoveel mogelijk rubrieken gevormd en daar binnen de chronologische volgorde gehandhaafd. Bij de indeling van de inventaris is er afgeweken van de code-indeling van de VNG. Dit is gebeurd aangezien de indeling van de VNG niet altijd even logisch is.

De toestand waarin het archief werd aangetroffen, was zeer wanordelijk. Reeds bij globale ordening bleek dat er veel belangrijke beleidsstukken ontbraken. Het samenstellen van de dossiers is, vooral na 1960, op zeer inadequate wijze gebeurd en niet volgens de daarvoor geldende regels. Globaal kun je stellen dat er weinig dossiers geheel volledig zijn. Ook zijn er veel stukken waarvan je mag veronderstellen dat die in het archief hadden moeten zitten, maar helaas zijn ze niet aangetroffen zoals de oprichting van het Purmerends museum en de vervaardiging en plaatsing van het oorlogsmonument aan de Jaagweg. Veel beleidsstukken zijn ongetekend aangetroffen, door middel van steekproeven is gebleken dat verordeningen, regelingen e.d. toch zijn aangenomen door de gemeenteraad, vandaar dat deze stukken toch bewaard zijn gebleven. Alle stukken zijn opnieuw geordend en er zijn nieuwe dossiers gevormd. De, naar mijn idee, voornaamste wetenswaardigheden op het gebied van inhoudelijke informatie over de stukken als hiaten worden hieronder vermeld:

De Gemeenteraad en het College van Burgemeester en Wethouders
Raadsstukken: Ofschoon deze stukken niet bewaard hoeven te worden, heb ik dit toch gedaan aangezien veel stukken uit dit archief ontbreken. Via deze bescheiden is bepaalde informatie toch nog te achterhalen.
Notulen van besloten raadsvergaderingen: Er zijn geen notulen aangetroffen tussen 1930-1935. Tussen 1936-1961 schijnen er, blijkens een mededeling van gemeentesecretaris van der Land geen notulen te zijn gemaakt van besloten raadsvergaderingen.
Portefeuillehoudersbesluiten: Het systeem van besluitenlijsten is half april 1973 ingevoerd. Een dergelijke lijst bestaat uit een opsomming van zaken die door een portefeuillehouder (wethouder) is afgehandeld zonder dat deze zaak in het College van burgemeester en wethouders is gekomen.

Commissies
Veel notulen van diverse (raads) commissies ontbreken.
Commissies van bijstand adviseren het College van burgemeester en wethouders en zijn tussen 1930-1974 alleen samengesteld uit leden van de gemeenteraad. In de overige commissies kunnen ook belanghebbenden/belangstellenden zitting hebben.
Seniorenconvent bestaat uit raadsleden die voor hun fractie het langst lid van de gemeenteraad zijn geweest.

Straatnaamgeving en huisnummering
De stukken betreffende straatnaamgeving als huisnummering staan niet allemaal alfabetisch aangezien meerdere straatnamen per besluit zijn vastgesteld. Straten die tot een specifieke buurt behoren, zijn dan terug te vinden onder deze buurtnaam b.v. Rivierenbuurt, Staatsliedenbuurt, Bloemenbuurt.

Aankopen, verkopen, ruilingen en onteigeningen
Bij veel aankopen en verkopen ontbreekt de akte van overdracht, vandaar dat de concept-akte is bewaard. Verder zijn er verkopen aangetroffen waarbij in eerste instantie een voorlopig koopcontract met een bouwfirma werd afgesloten, maar voordat de definitieve akte werd getransporteerd, waren de woningen reeds doorverkocht aan individuele kopers. Deze akten bevinden zich dan in één dossier. Ook zijn er dergelijke dossiers waarbij de woningen wel zijn doorverkocht aan particulieren maar waarbij geen akten zijn aangetroffen. Deze stukken staan dan op naam van de bouwonderneming. De aankopen, verkopen, ruilingen en onteigeningen zijn d.m.v. een bijlage toegankelijk op achternaam, naam van een stichting of firma.

Begrotingen
Begroting 1939 is niet aangetroffen.
Algemene correspondentie en memorie van toelichting inzake begrotingen t/m 1947 bevinden zich in aparte dossiers, na deze tijd ontbreekt bijna geheel de algemene correspondentie. Vanaf 1948 zit de memorie van toelichting bij de begroting

Grootboeken en secretarieboeken
Daar waar de grootboeken ontbreken, zijn de secretarieboeken bewaard.

Hulpmiddelen voor de dienst
zijn niet aangetroffen.

Personeel
Ambtenarenreglement: In 1970 is er een nieuwe ambtenarenreglement vastgesteld met in de loop van de jaren de nodige wijzigingen. Besloten is dit reglement met de wijzigingen bijeen te houden en op te nemen in het archiefblok 1975-1989.
Bij de invoering van een nieuw Algemeen Ambtenarenreglement (AAR) in 1953 wordt het Werkliedenreglement opgeheven en komt dan onder het AAR te vallen.
Notulen van vergaderingen van de medezeggenschapscommissies bevatten grote hiaten.
Personeelsdossiers: De zogenaamde persoonsdossiers zijn ondergebracht in een aparte serie en zijn nummeriek gerangschikt tot 1989. Het betreft hier ongeveer 50 meter archief dat nog moet worden geschoond. In verband met de toekomstige vernietiging van deze dossiers, heb ik deze serie buiten mijn inventaris gehouden.
De stukken inzake de personeelsaangelegenheden voor onderwijs zijn beschreven bij de rubriek Onderwijs (m. Onderwijzend personeel).

Bevolking
Bevolkingsregisters met klappers tot 1939 zijn reeds overgebracht naar het Streekarchief.

Bouwrijpmaken van terreinen
Een groot deel van de financiering is niet aangetroffen, een deel is terug te vinden via begrotingen en suppletoire begrotingen. Tevens is er een aantal dossiers waarvan de stukken niet volledig zijn.

Structuur-, bestemmings- en uitbreidingsplannen
Bestemmingsplannen die te maken hebben met het plan om Purmerend te laten uitgroeien tot een gemeente met 100.000 inwoners, zijn overgezet naar de archiefperiode 1975-1989, aangezien deze plannen enorme financiële consequenties voor Purmerend hebben gehad, en de gevolgen tot in de jaren negentig voelbaar waren. Ook de plannen die tot ver in de jaren zeventig en tachtig doorlopen, zijn naar het archiefblok 1975-1989 overgezet.

Aanleg van wegen
Over dit onderwerp is weinig aangetroffen. Via bestemmingsplannen en stukken betreffende het bouwrijpmaken kan de loop van de wegen worden achterhaald.

Volkshuisvesting
Jaarverslagen van woningbouwverenigingen zijn niet aangetroffen, hetzelfde geldt voor de begrotingen.

Economische aangelegenheden
Van de notulen van de Industriecommissie zijn slechts de jaren 1954-1956 aangetroffen.

Arbeid
Er zijn slechts stukken aangetroffen inzake de winkelsluitingsverordening tussen 1933-1935. In latere jaren zou er ook nog correspondentie moeten zijn geweest, maar deze is niet aangetroffen.

Maatschappelijke Zorg
Ambulancevervoer: De secretarie voor het Gemeenschappelijke Ambulancevervoer voor de regio Waterland is tot 1973 door Purmerend gevoerd, daarna door het ISW/Waterland.

Onderwijs
Jaarverslagen en Notulen van Commissies en Raden zijn incompleet aangetroffen.
De volgende scholen zijn in de loop der jaren samengevoegd danwel opgeheven:
- Openbare Lagere School A wordt in 1961 de Willem Eggertschool;
- Openbare Lagere School B en D gaan in 1961 samen onder de naam Jan van Egmondschool;
- School C wordt opgeheven;
- De Willem Eggert- en Jan van Egmondschool gaan in 1962 fuseren onder de naam Willem Eggertschool;
- De openbare lagere school de Blauwe Reiger is opgegaan in de Kraanvogel;
- De Churchillschool aan de Churchilllaan ondergaat in 1973 een naamswijziging en wordt dan de Lepelaarschool genoemd.
Stichting en naamgeving van scholen: Ook hier bestaan grote hiaten, van lang niet alle scholen zijn de gegevens aangetroffen.
Schoolartsendienst Voor stukken aangaande deze dienst zie het archief van de diensten en bedrijven.
Rooms katholieke VGLO-school: Tot 1956 is deze school alleen toegankelijk voor meisjes, van
1956-1975 is het een gemengde school en in 1975 wordt deze school opgeheven.
Stadsteekenschool: Deze school is een avondschool voor nijverheidsonderwijs.

Purmerend Museum
Over de oprichting van het Purmerends museum zijn geen stukken aangetroffen, er is wel iets gevonden van zijn voorganger, De Oudheidkamer.

Monumenten
Er is geen correspondentie aangetroffen met de hr. Kuit inzake het vervaardigen van het oorlogsmonument aan de Jaagweg, ook stukken ver het plaatsen van het monument ontbreken.

Registers van ingekomen en uitgaande post
De registers van ingekomen en uitgaande stukken zijn niet bewaard gebleven.

Alfabetiseren
Aankopen, verkopen, ruilingen, onteigeningen, hinderwet- en bouwvergunningen zijn in aparte bijlagen opgenomen. Al deze stukken staan alfabetisch op naam of straatnaam en zijn gealfabetiseerd volgens de ABC-regels. Bij elk onderdeel heb ik het object van aan- of verkoop, ruiling, e.d. erbij vermeld om de stukken beter toegankelijk te maken.

Takken van Dienst en gedeponeerde Archieven
De te inventariseren archieven van Takken van Dienst en Gedeponeerde Archieven zijn door mijn collega Janny Sietses beschreven in het kader van de opleiding VVA. De ordening van het secretarie-archief van de gemeente Purmerend was zodanig opgebouwd dat stukken betreffende de Takken van Dienst van het secretarie-archief als apart deel zijn gearchiveerd. Daarbij bleek ook dat een aantal stukken die op Takken van Dienst was gezet, in het secretarie-archief van de gemeente Purmerend had moeten zitten. Desondanks is besloten om de structuur van de secretarie-archieven van Takken van Dienst te handhaven.
De archieven van de secretarie-archieven van de Takken van Dienst zijn evenals het secretarie-archief van de gemeente Purmerend incompleet.

Het archief van de dienst voor het Marktwezen is een gecombineerd archief van de dienst met een gedeelte gedeponeerd archief, ofschoon Marktwezen pas sinds 1947 is aangewezen als Tak van Dienst, is bewust gekozen om de bescheiden bij elkaar te houden vanwege de overzichtelijkheid. Hetzelfde geldt voor het Gast- en Proveniershuis, want dit is nooit als Tak van Dienst aangewezen, pas in 1965 is Rusthuis Avondzon als Tak van Dienst aangewezen. Zowel de stukken van het Marktwezen als Gast- en Proveniershuis zijn als apart archiefdeel, als ware het een Tak van Dienst, gearchiveerd.
De notulen van de vergaderingen van de vaste commissies van Bijstand voor het Marktwezen, Gas- en Electriciteitsbedrijf en Rusthuis Avondzon bevinden zich in het secretarie-archief, omdat het raadscommissies zijn.
Een aantal Takken van Dienst heeft meerdere benamingen vanwege diverse naamswijzingen. In een N.B. is dit onder de titel van de archieven aangegeven.
Stukken van de Purmerender Muziekschool en de Schoolartsendienst zijn eind jaren 70 ondergebracht bij het ISW (Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland) daarom is besloten alle correspondentie van voor de overgang naar het ISW op te nemen in deze inventaris.

Opvragen van stukken
Achter elke omschrijving staat een inventarisnummer, met behulp van dit nummer zijn de stukken op te vragen/terug te zoeken.

Dankwoord
Bij deze wil ik alle collega's bedanken maar met name Mevr. J. Sietses die de inventarisatie van de Takken van Dienst en Gedeponeerde Archieven voor haar rekening heeft genomen en de Hr. K. Soenarjo die geholpen heeft bij het inventarisren van de Bouwvergunningen.
Oktober 1995, Jacinta Kramer.