Uw zoekacties: Stad en ambacht Heenvliet

033 Stad en ambacht Heenvliet ( Streekarchief Voorne-Putten )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
033   Stad en ambacht Heenvliet
Inleiding
Aanwijzingen voor de gebruiker
Archiefvorming
Inhoud en structuur van het archief
Bijlagen
Regesten
375. Clercxboek (1539-1551)
376. Clercxboek (1562-1563)
377. Clercxboek (1563-1575)
378. Clerckboek (1575-1583)
379. Leenmannenvonnisboek, (1583-1595)
Concept van de ordonnantie, waaraan baljuw en leenmannen van de heerlijkheid van Heenvliet zich moeten houden, gedaan met advies van Jan Hobijn op het laatste generaal manrecht, met opgave van baljuw- en mannenkosten.
Afwezig de leenmannen Gijs Cornelisz Leuyendijck, Huych Crijnsz en Bouwen Arensz. De baljuw, eiser in ‘cas van crijm’, contra Aren Arensz Cassom, ‘sheeren gevangene’, verweerder. Mannen vinden het nog te vroeg om ontslag uit de gevangenis te verzoeken. Partijen krijgen de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden.
De baljuw Heyndrick Dirrixsz Spoor, eiser, contra Aren Arensz Gotenaer, gedaagde. Partijen moeten ieder inleggen 4 pond gr. vl. met hun bescheiden in handen van Willem Tonisz en Tonis Gerritsz om juridisch advies in te winnen.
De baljuw Heyndrick Dirrxsz Spoor, eiser, contra Aren Arensz, ‘sheeren gevangene’, verweerder. Verweerder heeft de eis van 23-9-1583 op schrift gehad, mannen eisen antwoord, verweerder gaat in beroep.
5-3-1584, de gevangene komt voorlopig vrij, als hij borg stelt.
7-3-1584, Pieter Pietersz ‘t Gilde en Olert Jansz Erckenbout zijn bij voors. gevangene geweest en hebben gevraagd, wat voor antwoord hij had van zijn broer Joorden Arensz. Zijn huisvrouw antwoordt, dat Joorden Arensz ziek is en dat men niets doen kan voor Bette Arensz thuis is. De gevangene heeft dus geen borg.
8-3-1584, Bette Arensz en Dirck Cornelisz, pp. voor Aren Arensz Gotenaer, herroepen het appel van 2 maart j.l. en verzoeken wederom ban te houden.
Op dezelfde dag draagt Aren Arensz Gotenaer alle zaken over aan zijn broers Joorden Arensz, Bette Arensz en Jan Arensz, speciaal die hangende voor het Hof van Holland en voor de leenmannenbank van Heenvliet.
Mr. Wouter Christofforisz, chirurgijn, won. in Geervliet, en Mr. Pieter Jansz Vollewens, chirurgijn, won. in Zwartewaal, verklaren op verzoek van de vrienden van Jacob Cornelisz Slim, dat de wond boven zijn linkerborst, hem gisteren toegebracht door Allert Lenaertsz, dodelijk was.
Mannenvonnis: De vrienden worden ontslagen van de beschuldiging van doodslag en mogen hem begraven.
Tonis Lenaertsz Vonck, oud 21 jaar, verklaart op verzoek van Reyn Lenaertsz, won. in Heenvliet, dat hij gisteren met Allert Lenaertsz en Corstiaen de timmermansknecht ten huize van Crijn Aertsz Buys, waard in Sint Jacob, was, waar tijdens een ruzie over het gezang van de mannen door Jacob Cornelisz Slim en Allert Lenaertsz messen getrokken zijn en Jacob Cornelisz door Allert Lenaertsz dodelijk gewond is.
Claes Jochimsz van Spannam uit Friesland getuigt, dat hij gisteren 31 maart bij Crijn Aertsz Buys was met het zoontje van zijn meester en de ruzie gehoord heeft. Hij is weggegaan naar Zwartewaal.
Crijn Aertsz Buys, waard in Sint Jacob, oud ca. 34 jaar, legt een soortgelijke verklaring af.
Dirck Jacobsz, pp. voor Willem van Drencwaert, rentmeester van de Kartuizers buiten Utrecht, eiser, contra Heyndrick Heyndricksz van Corsele, pp. voor Adriaen Jacobs Fitentijt, gedaagde.
Eiser eist van gedaagde de pacht van 8 gem. land tot 3 £ 6 st. per gemet volgens de huurcedulle verschenen Sint Catharina 1583, waarvoor voors. Fitentijt gegijzeld is, en de rechtelijke kosten. Verweerder verklaart, dat hij de volle pacht van 28 car. g. onder recht geconsigneerd heeft en dat hij geen rechtelijke kosten hoeft te betalen.
Leenmannen veroordelen gedaagde tot betaling en compensatie van kosten. De pacht zal onder recht blijven, tot Van Drencwaert de penningen zal lichten, die berusten onder Olert Jansz van Erckenbout. In de marge is de afrekening aangetekend.
De baljuw Heyndrick Dircxsz Spoor, eiser in cas van crijm, contra Dirck Jacobsz, pp. voor Aren Arensz Gotenaer alias Cassom, gevangene en verweerder. Leenmannen veroordelen verweerder na juridische consultatie tot een boete van 80 car. g. t.b.v de eiser en 20 car. g. t.b.v. de armen van Heenvliet. De verweerder moet zich voortaan gedragen als een goed inwoner van Heenvliet en zich ver te houden van agressie en verwensingen t.o.v. de heer van Cruninghen en de baljuw. Zij veroordelen hem verder tot alle kosten van het proces. Verweerder gaat in beroep.
Omdat Bette Arensz voor de ene helft en Pieter Jobsz voor de andere helft borg hebben gestaan voor Aren Arensz Gotenaer, waarvoor zij verhypoyhekeerd hebben hun eigen land en goederen, zal het land geschat worden voor de baljuw- en mannenkosten. Borgen gaan in beroep.
Leenmannen hebben op de Vliegerdijk in Heenvliet geschat 4 lijnen 32 r. weiland, eigendom van Bette Arentsz, borg voor zijn broer Aren Arensz Gotenaer, t.b.v. de baljuw Heyndrick Dircxsz Spoor, voor 18 pond gr. vl.
Aren Arensz Cassom gaat in beroep bij het Hof van Holland.
De baljuw heeft op bevel van de heer van Cruningen vrijgeleide in de heerlijkheid Heenvliet verleend aan Allert Lenaertsz in verband met de doodslag van Jacob Cornelisz Slim. Dit vrijgeleid wordt 20-6-1584 weer ingetrokken.
Cornelis Gerritsz, gezworen bode van Heenvliet, verklaart 6-7-1584 deze opzegging meegedeeld te hebben aan Reyn Lenaertsz en zijn vrouw Anneken Cornelisdr.
De baljuw Heyndrick Dircxsz Spoor, eiser, contra Cornelis Jacobsz van Kesant uit Vlaanderen en Francoys Terlingen van Eekeloo, gevangenen. Leenmannen spreken de gevangenen bij gebrek aan bewijs van ieder aanklacht vrij.
Claes Hermansz van Amsterdam, geboren van Groningen, en Hillitgen Goert Snijdersdr, geboren van Ganhert uit het Land van Luik, gevangenen. Claes Hermansz bekent, dat hij het negen jaar gehouden heeft met de vrouw van een andere man, dat hij nog geboleerd heeft met een andere huisvrouw, die van hem gescheiden is in Zwartewaal, zo als hij het ook nu nog doet met voors. Hillitgen. Leenmannen verbannen Claes Hermansz voor drie jaar uit de heerlijkheid Heenvliet op straffe van geselen en brandmerken. Beiden moeten op hun knieën om vergiffenis vragen.

De baljuw contra Cornelis Willemsz Taetgen van de Zomerdijk in Heenvliet, gevangene.
Leenmannen spreken Cornelis Willemsz vrij, omdat hij een ‘simpel ende innocent mensch is, dye hem gantschelicken nyet en kan behelpen dan met bidden opten huysman ende doer dyen den zergant ofte lutenant hem vuyt sheeren dienst ontslegen hebbende, want de ander soldaten leggende inden Briele hem hielden voor geck ende sott’.
De baljuw contra Allert Lenaertsz, betreffende het doodsteken van Jacob Cornelisz uit Zuidland.
Afwezig: Jan Cornelisz Joncker. De baljuw protesteert er tegen, dat ene Adriaen Heyndricxsz Pochgen gezegd heeft, dat degenen, die in de vierschaar zaten, in deze zaak ‘de justitie eenen vlassen baert om hingen’.
Aller Lenaertsz, ‘fugytyff’, is niet verschenen.
21-7-1584, Allert Lenaertsz voor de tweede maal niet verschenen.
De baljuw, eiser, contra Bette Arensz als borg voor Aren Arensz Gotenaer.
Bette Arensz heeft als borg de baljuw betaald 40 g., de armen van Heenvliet 10 g. en aan rechtelijke kosten 6 g. 14 st. en voor leenmannen, secretaris en bode 10 g. 1 st.
Op 15-7-1584 hebben zich borg gesteld voor de boeten in deze zaak Jacob Aertsz timmerman en Govert Bruynisz, inwoners en buurlieden van Heenvliet. (Kopie, op 25-8-1584 gecollationeerd door de secretaris J. van Hasselt.
De baljuw contra Allert Lenaertsz, die voor de derde maal niet verschenen is.
Aren Heyndrixsz van Bredervelt verzoekt vrijgeleide voor Allert Lenaertsz.
De baljuw eist levenslange verbanning van Allert Lenaertsz uit de heerlijkheid Heenvliet en verbeurdverklaring van zijn goederen. Leenmannen houden de zaak aan tot de volgende rechtdag.
Leenmannen veroordelen Adriaen Jacobsz Fitentijt en Pieter Jobsz als borgen voor Aren Arensz Cassom tot betaling van hun portie en baljuw- en mannenkosten.
Jacob Piersz Stelman bekent aan Jacob Jansz wagenmaker een schuld van 5 pond gr. vl. wegens koop van een nieuwen . . . , die hij belooft over 14 dagen te betalen.
Leenmannen verbannen Allert Lenaertsz levenslang uit de heerlijkheid Heenvliet en uit alle andere plaatsen, waar de heer van Cruningen hof houdt. Zijn goederen worden verbeurd verklaard.
De baljuw eist van Dirck Lenaertsz en Jacob Arensz van elk 30 gouden realen van wege de Staten van Holland wegens minachting van de hoge overheid, omdat zij geweigerd hebben landen en huizen te taxeren volgens instructie van 11 februari j.l. Leenmannen dragen de gedaagden op onmiddellijk aan het werk te gaan.

De baljuw, eiser, contra Lenaert Jansz Schoutgen, gedaagde en verweerder. Leenmannen veroordelen Lenaert Jansz tot betaling aan de baljuw van 20 schellingen gr. vl., omdat hij een dood paard niet begraven heeft, maar heeft laten liggen in strijd met de keuren.

De baljuw, eiser, contra Jan Cornelisz Joncker, gedaagde en verweerder. Leenmannen veroordelen verweerder tot betaling aan de baljuw van 10 pond swarts en 10 schellingen aan de armen, omdat hij de baljuw uitgescholden heeft ‘om dat hij een stoel op zijn hooft hadde gehadt, dat het bloet daer nae volgchde’, en tot betaling van 9 g., omdat hij niet ter rechtzitting verschenen is.
Balthasaer Huybrechtsz, pp. voor Lenaert Joosten van Abbenbroek en Wijven Arensdr, eiser, contra de gemene boel van Aert Lenaertsz Aert swager.
Eiser eist volgens de obligatie betaling van 4 pond gr. vl. wegens koop van een koe. Leenmannen veroordelen de gemene boedel tot betaling en de rechtelijke kosten. De eiser mag staande de vierschaar met de bode naar het huis van Aert Lenaertsz gaan om de goederen op te halen, waaraan hij zijn schade denkt te kunnen verhalen.
De rechtelijke kosten worden daarop gespecificeerd.
Verkocht goederen: een bruine merrie, koper Aren Jansz voor 16¿ g. en een grauwe merrie, koper Jan Preuyt voor 31 g. 5 st.
10-3-1585, Jan Jansz Preuyt stel zich borg voor Lenaert Joosten van Abbenbroek.
Geertgen Claesdr, oud ca. 48 jaar, Abraham Pietersz schoenmaker, oud ca. 22 jaar, Trijntgen Jansdr, waardin in de Moeriaen, oud ca 34 jaar, Marriken Pietersdr, oud ca. 27 jaar, en Marriken Jansdr, oud ca. 47 jaar, leggen op verzoek van de baljuw getuigenverklaringen af over ruzies en vechtpartijen op 6 maart j.l. over het betalen van bier ten huize van Geertgen Claes tussen Pieter Jobsz en Jacob Tonisz van Lexmonde, wagenmakersknecht van Jacob Jansz. Zij hebben allemaal Jacob Tonisz gezien met een ponjaard in zijn hand en hem Pieter Jobsz horen bedreigen.
De baljuw heeft Jan Arensz van Zuidland vrijgeleide gegeven in de heerlijkheid Heenvliet tot wederopzeggens toe, omdat Jan Arensz zijn lijf heeft moeten verweren tegen Jacob Lenaertsz.
Wouter Lenaertsz heeft beloofd de helft van de baljuw- en mannenkosten gereed te betalen en de andere helft binnen 14 dagen met de 84 g., die Mr. Pieter eist, en die hij schuldig is in de ceel van Aren Lenaertsz Mosterdijck.
Leenmannen veroordelen Pier Lenaertsz Bragger tot betaling van 4 g. 11 st. aan Mr. Pieter Jansz als inder van de ceel van Aren Lenaersz Mosterdijck en van 14 g. 2 st. rechtelijke kosten. Philips Legiersz en Jacob Piersz Stelman stellen zich borg voor hem om binnen 14 dagen te betalen.

De baljuw, eiser, contra, Jacob Tonisz van Lexmonde, alhier gevangen wegens bedreiging van Pieter Jobsz. De strenge gevangenschap in aanmerking nemend veroordelen leenmannen hem tot een boete van 60 pond swarte en de rechtelijke koste en verbieden hem dit weer te doen ‘op peyne van voorder criminele correctie’.

Leenmannen veroordelen Aren Arensz Gotenaer tot betaling van het pondgeld van 4 g. 14 st. en rechtelijke kosten. Deze gaat in beroep.
Ook moet hij Mr. Pieter Jansz als inder van de ceel van Aren Lenaertsz Mosterdijck betalen. Hij zegt de eis niet op schrift gehad te hebben en gaat in beroep. Philips Legiersz stelt zich borg en consgneert onder Pieter Pietersz Nicker als leenman de rechtelijke kosten van 28 g. 4 st.
Vierschaar gehouden tot verkoping van de goederen van Aren Arensz Gotenaer, die de veroordeling van de leenmannen niet voldoet betreffende het pondgeld, op verzoek van kerk- en Heiligegeestmeesters met de schepenen.

De bode verklaart, dat hij de rechtelijke insinuatie heeft gedaan ten huize van Heyndrick Jacobsz metselaar, voogd van het weeskind van Mr. Salomon. Omdat Heyndrick Jacobsz niet verschenen is, wordt hij bij verstek veroordeeld tot betaling van de kosten (hij en niet het weeskind) en wordt het leengoed verbeurd verklaard.

Cassomme is niet verschenen, eisers mogen verder procederen.
Aren Arensz Gotenaer heeft onder leenmannen geconsigneerd t.b.v. de baljuw van Heenvliet, schepenen en Heiligegeestmeesters volgens veroordeling van leenmannen 4 g. 14 st. Het geld berust onder Tonis Gerritsz, korenkoper in Brielle.
Jan Maertsz alias Lange Maertens heeft in tegenwoordigheid van de baljuw Heyndrick Dircksz Spoor en de leenmannen Gijs Cornelisz Leuyendijck en Pieter Pietersz Nicker ‘doen beleen alsoedanig smerte’ als Crijn Lenaertsz hem gisteren aangedaan heeft met een mes in zijn rechterarm, diep anderhalve duim en omgaans zes duim.
Ik Andries Pietersz Nocke, gezworen bode van Brielle, verklaar, dat ik heden 12 augustus ben geweest ten huize van Antonis van Rosendael, waar de weduwe mij zei, dat ik de vrienden van Gerrit Jansz zou zeggen, dat zij tevreden was, dat ‘hij in Heenvliet soude wesen ende begeerde nyet dat hem een haer van zijn hooft soude gecreuct worden’. Zij heeft dit verklaard in presentie van Luencken van der Hey en Aelcken Brabers.
Gecollationeerd door J. van Hasselt.
Lambrecht Heyndrixsz, schippper, burger en schutter van Brielle, oud ca. 33 jaar, rechtelijk gedaagd door Andries Pietersz Nocke, gezworen roedrager van Brielle, verklaart op verzoek van Gerrit Jansz, schipper, burger en schutter van Brielle, aan notaris Barthout Annocque Vincentsz, dat hij op 10 augustus j.l. is geweest ten huize van de weduwe van Tonis van Roesendael om te helpen begraven. Hij heeft de weduwe over de doodslag van Gerrit Jansz op haar man horen zeggen: ‘Het is geschiet ende het moet nu geschiet blijven.’ Hij heeft Jan Huygensz, de oom van de vier kinderen van de weduwe, gevraagd Gerrit Jansz, die zwaar gewond is, te helpen. Deze heeft geantwoord, dat hij hem niet onder ogen en niet in Heenvliet moest komen.
Gedaan ten huize van Joris Dirricsz, waard in de Vergulde Schare in Brielle, in tegenwoordigheid van Aren Louwe, waard in het Moerjaenshoofd, en Cornelis Doensz, inwoners van Heenvliet.
Gecollationeerd door J. van Hasselt.
Mr. Dammianus Gerritsz Cruyskercke, chirurgijn, oud ca. 33 jaar, en Pieter Cornelisz Kacker, oud ca. 26 jaar, beiden burgers en schutters van Brielle, rechtelijk gedaagd door Jan Pietersz Vos, gezworen roedrager van Brielle, verklaren op verzoek van Gerrit Jansz, schipper, burger en schutter van Brielle, dat zij geweest zijn ten huize van Tonis van Rosendael, gewond, maar zijn verstand meester en gebruikende, en hem gevraagd hebben in aanwezigheid van de burgemeester Willem Thonisz en Jacob Aertsz, kapitein van de schutterij van Brielle, wie hem gewond had, wat hij niet wilde zeggen. ‘Wat soudt mij helpen ten mach mij nyet baeten.’ Op de vraag van Pieter Cornelisz bakker, antwoordde Tonis van Rosendael: ‘Jae, ick vergevet hem vuyt gront mijns herten.’
Gedaan ten huize van Joris Dirricsz, waard in de Vergulde Schare in Brielle, in tegenwoordigheid van Cors Jacobsz Fasol en Tomas Pijl, burgers en schutters van Brielle, voor notaris Barthout Annocque Vincentsz.
Gecollationeerd door J. van Hasselt.
Trijntgen Claesdr, dienstmaagd van Barber Jansdr, oud ca. 15 jaar, rechtelijk gedaagd door Jan Pietersz Vos, gezworen roedrager van Brielle, verklaart op verzoek van Gerrit Jansz, schipper, burger en schutter van Brielle, dat zij op 9 augustus j.l. ‘s avonds voor het wachtluiden Tonis van Rosendael gezien heeft in het Welleslop van Brielle met Gerrit Jansz schipper. Bij de Welle gekomen hoorde zij, dat zij ruzie hadden, en zij heeft gezien, dat Tonis Gerrit tegen het huis van Lenaert Claesz droogscheerder aangooide, die opstond en Tonis tegen het huis van Cors Jacobsz Fasol aangooide.
Gedaan ten huize van Joris Dirricsz, waard in de Vergulde Schare in Brielle, in tegenwoordigheid van Cors Jacobsz Fasol en Tomas Pijl, burgers en schutters van Brielle, voor notaris Barthout Annocque Vincentsz.
Gecollationeerd door J. van Hasselt 22-8-1585.
De baljuw heeft op grond van bovenstaande getuigenverklaringen Gerrit Jansz, schipper en poorter van Brielle, vrijgeleide verleend in de heerlijkheid Heenvliet tot wederopzeggens toe.
Dirck Lenaertsz verklaart, dat de baljuw hem gegijzeld heeft om zijn kinderen uit te kopen, gepr. bij Aechtgen Arens zal. Hij is te allen tijde bereid dit met de voogden van de kinderen te doen en protesteert daarom tegen de kosten.
Claes Arensz Leuyendijck en zijn broer Jan Arensz Leuyendijck als erfvoogden van de kinderen van Dirck Lenaertsz, gepr. bij Aechtgen Arens zal., verklaren, dat het niet hun wil is, dat de baljuw Dirck Lenaertsz gegijzeld heeft om uitkoop te doen van de goederen, die Aechtgen Arens de kinderen heeft nagelaten, omdat de ceel van Gijs Cornelisz, ‘daer de voors. weeskinderen mede inne geerft zijn’, nog niet ‘gecollecteert’ wordt. Zij kunnen nog geen staat maken voor en aleer deze ceel is uitgeteld.
Jacob Jansz Mole van Kampen heeft in presentie van baljuw en leenmannen ‘doen beleen’ de verwondingen hem aangedaan in zijn linkerarm ten huize van Lysken Wouters door ene Adriaen Lenaertsz alias Scyves Arien, omtrent twee duim diep, gedaan met een opsteker.
Lijsbet Jansdr, huisvr. van Wouter Lenaertsz, belooft morgen voor 1 uur aan de baljuw te betalen 3½ g. en de bode zijn leges van rechtelijke kosten contra Mr. Pieter Jansz van Brielle. Schepenen stellen zich borg.
Maximiliaen, heer van Cruningen en Heenvliet, heeft vrijgeleide gegeven aan Dirck Corstensz ,van Zouteveen in Holland, tot wederopzeggens toe, vanwege de aanslag op zijn zwager. Voor de heer van Heenvliet getekend door zijn commissaris Jan Hobijn, baljuw en leenmannen, present de secretaris J. van Hasselt.
De baljuw, eiser, contra Reyn Lenaertsz en Jan Lauwesz als borgen voor Heyndrick Heyndrixsz van Corsele.
Willem Heyndricsz Buys, pp. voor Anne Dirricdr, huisvr. van Heyndrick Heyndrixsz van Corsele, verklaart, dat voors. Corsele de wete niet drie dagen van te voren gehad heeft. Hij hoeft dus niet op de eis van de baljuw te antwoorden. Baljuw en leenmannen hebben zich tot nu toe nog nooit aan deze ordonnantie van het Hof van Holland gehouden, maar rechtgesproken volgens hun keuren en privileges. Verweerder moet dus antwoorden.
Willem Buys gaat in beroep. Hij moet borg stellen voor de rechtelijke kosten van 9 g.
Jan Cornelisz Joncker en Frans Cornelisz hebben zich borg gesteld voor Jan Heyndrixsz Rijck voor 16 g., of zo veel meer als Aren Arensz Lou voor hem verschoten heeft. Hij moet binnen 14 dagen betalen.
Jacob Jansz Mole van Campen dient een aanklacht in tegen Pieter Huygesz, omdat deze zijn vrouw Mariken Jochums er bij Lysken Wouters en elders van beschuldigd heeft, dat zij een valse eed heeft afgelegd. Hij eist bewijs hiervan of excuses.
Jan Jansz van Almonde als stedehouder, Lenaert Lenaertsz, Jan Arensz en Cornelis Lenertsz Coreneeff, schepenen van Westenrijk, dat men noemt Zuidland, getuigen, dat Heyndrick Jansz timmerman, oud ca. 66 jaar, zijn vrouw Grietgen Adriaen Daensdr, oud ca. 49 jaar, Jasper Thonisz. oud ca. 28 jaar, Thonis Lenaertsz Coolman, oud ca. 28 jaar, en Nieltgen Willemsdr, oud ca. 22 jaar, hebben verklaard op verzoek van Jan Ariensz, schipper, dat gisteravond ten huize van Heyndrick Jansz tijdens een dronkemansruzie Lenaert Heyndrixsz gewond is geraakt. Nieltgen Willems heeft de chirurgijn Mr. Jan Ariensz gehaald, maar desondanks is Lenaert Heyndrixsz een kwartier later overleden.
De heer van Cruningen heeft op deze getuigenverklaringen Jan Arensz uit Zuidland vrijgeleide gegeven in de heerlijkheid Heenvliet voor een jaar.
Aren Pietersz van Brielle, eiser, contra Jan Cornelisz Joncker, over 1 gemet leenland. Na iedereen gehoord te hebben spreken leenmannen Jan Cornelis Joncker vrij van de eis en veroordelen Aren Pietersz tot betaling van 20 g. rechtelijke kosten.

Volgens de baljuw is door Jan Cornelisz Joncker en Pieter Huygensz in strijd met het plakkaat van de Staten aangaande de waarde van de munt in de Nederlanden gehandeld. Leenmannen wijzen voor recht, dat beiden ‘sullen namptiseren elck tijn angelotten volgende tselve placcaet’. Omdat beiden niet verschenen zijn, veroordelen leenmannen hen volgens het plakkaat en in de rechtelijke kosten.

De baljuw, eiser, contra Dirck Lenaertsz. De baljuw stelt, dat Dirck Lenaertsz anderhalf jaar huisgehouden heeft zonder uitkoop en wettelijk bewijs van zijn zes onmondige weeskinderen, wat tegen de keuren is. Dirck Lenaertsz verklaart, dat het wachten is op de ceel van Gijs Cornelisz Leuyendijck. Leenmannen wijzen voor recht, dat hij binnen een maand uitkoop moet doen op straffe van 100 car. g., vier zakken tarwe voor de armen en betaling van de rechtelijke kosten.

Maerten Cornelisz Cuper machtigt Dirck Jacobsz van Geervliet om voor hem te procederen voor de vierschaar van Heenvliet.
Dirck Jacobsz, pp. voor Maerten Cornelisz Cuper, aanklager, contra Andries Pietersz, pp. voor Jan Cornelisz Joncker, beklaagde. Aanklager stelt, dat beklaagde op 18 januari j.l. beslag heeft laten leggen om Maerten Cornelisz te laten getuigen in de kwestie, die hij heeft met Aert Pietersz in Brielle over land. Omdat deze dat niet wilde, heeft Joncker hem op de openbare weg geslagen, waarop een klacht is ingediend bij baljuw en leenmannen. Gedaagde ontkent de aanklacht en vraagt ontslag van rechtsvervolging. Leenmannen verklaren de klacht terecht gedaan en veroordelen Jan Joncker tot betaling van de rechtelijke kosten. Deze gaat in beroep.
De baljuw, eiser, contra Pieter Damesz uit Brielle, pp. voor Aert Pietersz, verweerder. De baljuw zegt, dat Aert Pietersz heeft beweerd, dat Servaes Huybrechtsz dood is, maar Servaes Huybrechtsz leeft nog en uitlandig is, zodat de leengoederen hem toekomen. Leenmannen oordelen, dat partijen ieder moeten inleggen 3 pond om juridisch advies in te winnen. Verweerder gaat in beroep.

De baljuw, eiser, contra Jan Cornelisz Joncker, gedaagde. Eiser eist betaling van de rechtelijke kosten samen van Pier Huygesz of verkoping van hun goederen.

De stedehouder eist verbanning van Jan Cornelis Joncker uit de heerlijkheid Heenvliet, omdat hij ‘s heren straat geschonden heeft, Maerten Cornelisz Cuper te vervolgen, hem geslagen heeft, zodat hij bloedde. Hij eist bovendien verbeurdverklaring van zijn goederen. Andries Pietersz, pp. voor Jan Cornelisz Joncker, vraagt en krijgt de eis op schrift, kopie uit de bescheiden en acht dagen tijd om te antwoorden.
5-2-1587, Het gerecht ziet af van procedures tegen Jan Cornelisz Joncker.
Jan Cornelisz Joncker draagt over aan de heer van Heenvliet 5 lijnen leenland van het huis van Heenvliet, liggende aan de Meeldijk.
Maerten Cornelisz Cuper verklaart, dat dit alles in zijn afwezigheid beslist is.
Volgt een kopie van het verzoek van 4 februari van Jan Cornelisz Joncker aan de heer van Heenvliet om een compromis en de uitspraak van leenmannen, dat Joncker aan de heer moet overdragen 5 lijnen land en hem betalen 300 car. g.
De baljuw, eiser, contra Mr. Pieter Jansz, ‘s heren gevangene, gedaagde.
Partijen moeten binnen 14 dagen hun stukken inleveren en de gevangene moet daar bij voegen 4 pond gr. vl. om juridisch advies in te winnen. De gevangene wordt voorwaardelijk in vrijheid gesteld onder borgstelling van 200 pond. Hij mag de heerlijkheid niet verlaten.
Corstiaen Cornelisz, Jan Cornelisz Joncker, Frans Cornelisz, Crijn Crijnsz, Philips Legiersz, Jan Arensz in het Nieuweland, Jacob Hermansz van Schiedam, Michiel Tonisz van Zwartewaal en Job Joordensz stellen zich borg.

Om kosten te besparen zal de vierschaar voortaan gespannen worden met niet meer dan 9 of 11 leenmannen. Alleen over strafrechtelijke zaken zullen 13 leenmannen zitten.
Baljuw en gerechte zijn vergaderd ten huize en op verzoek van Dirck Lenaertsz om uitkoop te doen van zijn onmondige weeskinderen. Om verdere kosten te vermijden heeft Dirck Lenaertsz aangeboden om afstand te doen van de helft van alle goederen volgens de inventaris om kaveling te doen. De voogden van de weeskinderen Claes Arensz, Jan Arensz, Cornelis Arensz en Arent Jansz gaan akkoord onder voorwaarde, dat men de landstede niet mag verkavelen noch het huis in het dorp. Van de zijde van Dirck Lenaertsz compareren Willem Willemsz, Ewout Commersz, Philips Legiersz en Pieter Jobsz en als naaste buurman Lenaert Cornelisz.

Kopie van een memorie voor Dirck Aertsz Buys, bode van Heenvliet, om uit naam van Dirrick Lenaertsz te dagvaarden Claes Arentsz en Jan Arentsz voor zichzelf en Cornelis Arentsz en Arent Jansz, beiden als man en voogd van hun vrouwen, en allen erfvoogden van de weeskinderen van Aechtgen Ariensdr, gepr. bij Dirck Lenaertsz. Er is nog steeds geen overeenstemming over de uitkoop van de kinderen. Dit wordt tijd, want het land moet bewerkt worden.
Antwoord van de voogden op 22-3-1587:
Dirck Lenaertsz moet eerst rekening, bewijs en reliqua doen van zijn ontvangsten en uitgaven sinds de dood van Aechtgen Ariensdr. De baljuw als oppervoogd blijft zich houden aan de keuren van Heenvliet.
Kopie van een memorie voor Dirck Aertsz Buys, bode van Heenvliet, om uit naam van Dirrick Lenaertsz de voogden te dagvaarden.
Dirck Lenaertsz vindt, dat hij geen rekening, bewijs en reliqua hoeft te doen, omdat hij ‘inden boedel tot noch toe heeft moeten blijven sitten om redenen als hyer noedeloos te verhaelen’. Hij biedt nogmaals aan tot kaveling over te gaan, zo niet dan zal hij de landen moeten bewerken voor de gemene boedel.
Antwoord van de voogden van 24-5-1587:
Zij gaan er mee akkoord, dat Dirck Lenaertsz de landen voor de gemene boedel gaat bewerken, als hij belooft voor half mei uitkoop te doen.
De baljuw ziet af van de gijzeling gisteren door hem gedaan aan de persoon van Philipsz Legiersz als aannemer van de verpondingen van 1586 ‘om zijn rechte de nono daer van te institueren daert sijnen goede raet gedragen sal’.
De baljuw, eiser, contra Mr. Pieter Jansz, chirurgijn, gedaagde. Gedaagde moet antwoorden op de eis van 18 februari j.l.
De zoon van Mr. Pieter Jansz, genaamd Jan Pietersz, heeft overgeleverd een schriftelijke exceptie van zijn vader.
Leenmannen veroordelen gedaagde ‘peremptonlicken’ te antwoorden.

De zoon vraagt drie of vier dagen uitstel, leenmannen geven acht dagen uitstel en veroordelen gedaagde in de kosten.
De baljuw, eiser, contra Erasmus de Soete, pp. voor Mr. Pieter Jansz.
De baljuw blijft bij de beschuldiging, dat Mr. Pieter zijn kind vermoord heeft, en eist antwoord.
De procureur antwoordt, dat van deze zaak ‘met alle de circumstantien vandien is hangende litispendentie ongedeciteert voorden Hove van Hollant’ en concludeert, dat hij niet hoeft te antwoorden.
Omdat de zaak bij het Hof van Holland ligt, ‘so absolueren mannen de gedaegde van deser instantie met compensatie van costen’.

Jan Lenaertsz ‘t Gilde heeft in presentie van leenmannen ‘zijn voochdie opgeset vande kinderen van Jan Maertsz om te bedienen het leen alsoe Tonis Jansz zijn eygen voocht is, dat hij schuldich is tleen selvers te bedienen’.
Jan Heyndrixsz Rijck bekent aan Aren Arensz Lou een schuld van 51 car. g. wegens geleende gelden en ecxijsbare goederen. Hij doet t.b.v. Aren Arensz Lou afstand van de eerste gerede penningen van zijn boelceel.
033 Stad en ambacht Heenvliet
Inleiding
Bijlagen
Regesten
379. Leenmannenvonnisboek, (1583-1595)
Jan Heyndrixsz Rijck bekent aan Aren Arensz Lou een schuld van 51 car. g. wegens geleende gelden en ecxijsbare goederen. Hij doet t.b.v. Aren Arensz Lou afstand van de eerste gerede penningen van zijn boelceel.
Datering:
21-05-1587
Zie ook:
Organisatie: Streekarchief Voorne-Putten
laatste wijziging 16-12-2020
De weduwe van Lenaert Jansz Schoutgen is gevraagd, of Jacob Cornelisz Reetgen, alhier gevangen, tarwe of ander koren van haar gestolen heeft. Zij antwoordt, dat voors. Rietgen door haar man als Heiligegeestmeester van Nieuwenhoorn met koren bedeeld is en dat zij van enige dieverij niets weet.
Verklaring ondertekend door de leenmannen Aert Pietersz uit Brielle en Claes Arensz Leuyendijck uit Zuidland.
De baljuw, eiser, contra Jan Cornelisz Decker, gedaagde. Eiser eist betaling van 13 g. van gijzeling. Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek conform de eis en tot betaling van de rechtelijke kosten.
17-7-1587 gaat Jan Cornelisz Decker in beroep bij het Hof van Holland.
Aren Arensz Lou, Pieter Jobsz en Claes Arensz als borgen voor Tijs Cornelisz schoenmaker, voor wie zij voorgeschoten hebben aan de heer 34 g. 16¿ st., hebben door de bode van het gors van de Bernissenoord, waarvan Tijs Cornelisz huurder is, op laten halen beesten, die eigendom zijn van Jacob Arensz en Commer Lenaertsz, die zij hebben laten schutten, om via hen hun schade te verhalen. Jacob Arensz en Commer Lenaertsz zijn niet verschenen, waarop leenmannen bepalen, dat de beesten verkocht zullen worden voor de geëiste som van 34 g. 16¿ st. en de rechtelijke kosten.
Commer Lenaertsz heeft betaald 15 g. 16 st. 9 p. en Jacob Arensz 38 g. 10 st. min een penning.
Mr. Erasmus Soete, pp. voor Adriaen Jacobsz Fitentijt, contra Heyndrick van Corsele, pp. voor Philips Legiersz, gedaagde.
De procureur verklaart, dat Philips Legiersz tegen de zin van Adriaen Jacobsz Fitentijt van het veld gehaald heeft 3½ lijn gerst, die Adriaen Jacopsz gehuurd heeft van Jan Benoy.
Gedaagde vraagt en krijgt de eis op schrift en 14 dagen tot een maand tijd om te antwoorden.
Jan Maertsz bekent aan de heer van Cruningen een schuld van 22 g. 8 st. van het gors onder zijn huis over riet en visserij en vier koppel kapoenen van 1584 en 1585, verzekerd op 6 pond gr. vl., die hem nog toekomen van Gijs Cornelisz Leuyendijck wegens koop van 1½ gemet leenland.
De bode Dirck Aertsz Buys heeft Aren Jacobsz Fyt vandaag een wete gedaan om te compareren voor leenmannen, waarop deze geantwoord heeft: ‘ick wil nyet comen wij hebben ons selven verbleven.’ Ook een tweede oproep bleef zonder resultaat. Andries Pietersz Nocke, pp. voor Philips Logiersz, verzoekt ontslagen te zijn van de eis. De heer van Heenvliet wil, dat de zaak aangehouden wordt tot de rechtdag over 8 dagen. Leenmannen veroordelen Aren Jacobsz Fitentijt in de rechtelijke kosten, hij zal nogmaals opgeroepen worden. Heyndrick van Corsele, pp. voor Philipsz Legiersz, protesteert tegen de kosten.

De baljuw, eiser, contra Bette Cornelisz als koper van het huis van Jacob Jansz wagenmaker. Bette Cornelisz houdt vol, dat hij ten onrechte gegijzeld is. Eiser eist brief en borg en de gerede penningen.
Leenmannen oordelen de gijzeling terecht en veroordelen Bette Cornelisz in de kosten. Deze gaat in beroep.
Erasmus de Soete, pp. voor de baljuw, eiser, contra Dirck Lenaertsz, gedaagde. Gedaagde krijgt de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden.

Hendrick van Corsele, eiser, pp. voor Philips Legiersz, contra Aren Jacopsz Fitentijt, gedaagde. Gedaagde heeft aangeboden de boete te betalen om tot een akkoord te komen maar trekt zijn klacht.
Leenmannen bepalen, dat gedaagde kopie van alle stukken zal krijgen en 14 dagen tijd om te antwoorden.

De baljuw, eiser, contra Philips Legiersz, gedaagde. Gedaagde protesteert, dat men van één kwestie geen twee zaken mag maken. Hij verzoekt ontslag van de eis. Leenmannen eisen antwoord, gedaagde gaat in beroep.

Olert Jansz van Erckenbout, eiser, contra Heyndrick van Corsele, gedaagde, over een waarheid door de eiser bedongen. Gedaagde houdt vol, dat eiser zijn werk niet afgemaakt heeft.
Olert Jansz verklaart onder ede, dat hij Heyndrick van Corsele naar behoren genezen heeft en dat hij nog 6 g. 11 st. krijgt van het cureren.
Leenmannen veroordelen gedaagde tot betaling binnen 8 dagen en de rechtelijke kosten. Philips Legiersz staat borg.
De stedehouder staat Dirck Lenaertsz op zijn verzoek toe, dat hij iedere 14 dagen stukken zal inbrengen en de baljuw zal antwoorden ‘op peyne van gecondemneert te zijn inden heere zijnen eysch’.

Adriaen Jacobsz Fitentijt contra Philips Legiersz.
‘Philips Legiersz persisteert voor replick in reconventie ende voor duplick in conventie bijde middelen in zijnen eysch in reconventie ende antwoort in conventie respective verhaelt versouckende vonnis.’ Leenmannen dragen partijen op de secretaris alle 14 dagen hun stukken te leveren voor het maken van kopieën.
Andries Pietersz Nocke, pp. voor Phillipsz Legiersz, ter eenre, contra Olert Jansz van Erckenbout, pp. voor Adriaen Jacobsz Fitentijt, ter andere zijde. Leenmannen blijven bij het vonnis van 16 oktober j.l. Phillips Legiersz moet, omdat het nu in de vacantie van Kerstmis is binnen een maand, kopie van zijn documenten leveren. Omdat hij te laat met zijn kopieën was veroordelen leenmannen Phillips Legiersz tot betaling van de rechtelijke kosten.
Phillips Legiersz gaat in beroep. De kosten zijn van vijf mannen van buiten en vier mannen van binnen, baljuw, secretaris en bode getaxeerd op 14 g. 8 st.
23-12-1587 trekt Phillips Legiersz het beroep weer in.
Diezelfde dag heeft Phillips Legiersz zijn repliek aan de secretaris gegeven, zodat deze het kan kopiëren.
De baljuw heeft op verzoek van Frans Pietersz snijder en zijn huisvrouw met enige goede luiden het manrecht, dat gehouden zou worden op Arris Fransz en ander gedaagden van ‘s heren wege opgezet tot zijn vermaning.
Cornelis Lenaersz den Jongen Ouwen heeft baljuw en leenmannen de verwondingen in zijn gezicht laten zien, die hem heden bezorgd zijn door ene Aren Jansz ten huize van Aren Lous. De bovenste en onderste lip zijn tegen de tanden stuk geslagen, hij heeft twee blauwe ogen en voor en achter zijn hoofd een ‘bolslach’, hem aangebracht met kannen en stoelen.
Dirck Lenaertsz heeft bij de secretaris afgegeven het dupliek op het laatste repliek. Als er een kopie van gemaakt is, verzoekt hij het origineel terug.
Andries Dirrixsz van Groenesteyn, deurwaarder bij het Hof van Holland heeft een klacht ingediend bij de stedehouder Olert Jansz Erckenboutsz, dat Reyn Lenaersz hem bevochten heeft met een opsteker. Als hij zich niet met zijn geweer had beschermd, zou Reyn Lenaersz hem vermoord hebben als een hond.
Olert Jansz als rentmeester van de heer van Cruningen, eiser, contra Adriaen Jacobsz Fitentijt, gedaagde.
Eiser eist een schuld van 10 g. 1 st., een vierde part inde lammertienden van 1587 en drie koppel kapoenen op zijn huis staande over 1586 en 1587.
Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek tot betaling en tot de rechtelijke kosten
Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek op de eis van Olert Jansz als kerkmeester tot betalingen van achterstallige landpachten, verponding van zijn huis en van de lammertienden.
Adriaen Willemsz heeft baljuw en leenmannen de verwondingen laten zien, die hem in de voorgaande nacht bezorgd zijn door een opsteker in zijn rechterzijde door een manspersoon in het wit gekleed, die hem vanuit het huis van Mariken Vryesen gevolgd is om de hoek van de Moerjaen. Geleerden oordelen de wonde dodelijk.
Naar aanleiding van dit incident zijn als getuigen gehoord Cornelis Reyersz, oud ca. 26 jaar, Coman Pier, oud ca. 36 jaar, Adriaen Jacobsz Fitentijt, oud ca. 36 jaar, Willem Tonisz Schriver, oud ca. 36 jaar, en Heyndrick Hermansz, oud ca. 25 jaar. Zij zijn allen in de Nieuwjaarsnacht geweest ten huize van Marriken Vriese, waar ook waren Adriaen Willemsz van Delft, Cornelis Reyersz en Pieter Cornelisz alias Coman Pier. Zij hebben na bonzen op de deur binnen zien komen Allert Lenaersz, Jan Maersz Vocht en ene genoemd Hans en naderhand kwam nog Dirck Arensz den Ballinck. Jan Maertsz heeft gevraagd: ‘Zijn hyer Conyndijcker in huys? Die sullen wij nu wel hebben.’ Voors. Hans had een lang mes. Zij hebben niet gezien, wie Aren Willemsz achtervolgd heeft.
Govert Cornelisz, won. in Heenvliet, verklaart de rentmeester Olert Jansz Erckenboutsz schuldig te zijn een grote som geld wegens koop van tienden, waar zijn broer Cornelis Cornelisz borg voor staat. Omdat hij nog meer schulden heeft, stelt hij de rentmeester in handen enige paarden, koeien, tarwe, gerst en haver.
Maximiliaen van Cruningen, heer van Heenvliet, heeft ‘gedeporteert ende offgeset van haere offitien’ kerkmeester en Heiligegeestmeesters van Heenvliet, omdat Jan Commersz, won. in Brielle, hen gedreigd heeft met gijzeling, opdat zij leveren zouden kopieën van alle rekeningen, wat zij niet kunnen doen zonder toestemming van de heer van Heenvliet.
Jan Cornelisz Joncker, eiser, contra Govert Cornelisz, gedaagde. Eiser eist volgens obligatie 35 g., een schuld, die gedaagde toegeeft. Gedaagde krijgt de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden. Hierop gaat Govert Cornelisz in beroep. Leenmannen ontzeggen hem zijn beroep en veroordelen hem conform de eis.
Jan Cornelisz Joncker verzoekt schatting van gedaagdes goederen.
Jacob Piersz Stelman heeft borg gesteld voor ‘drye volle gijselingen ende beledinge bij Pieter Huygesz laeten doen ende verlijt hij comparant daer van volstaen gijselrecht presenterende die volle broecke te betaelen ende tallen tijden te rechte te staen’. Hiervoor is borg geworden Laurens Arensz.
twee akten, die thuishoren in het schepenvonnisboek en daar ook te vinden zijn, zie H.A.H. 124.
‘Door negligentie geset in een verkeert bouck.’
De stedehouder Olert Jansz Erckenboutsz is geweest ten huize van Marriken Pietersdr die Vriese en heeft haar ‘s heren vrijgeleide opgezegd. Zij moet binnen 24 uur uit de heerlijkheid Heenvliet vertrekken.
De baljuw, eiser, contra Dirck Lenaertsz. Om verdere kosten en moeiten te sparen is overeengekomen, dat er binnen een maand een sterfhuis zal zijn van de gemene boedel van Dirck Lenaertsz en zijn kinderen. Hij moet betalen aan de heer 50 car. g. en aan de Heiligegeestmeesters van Heenvliet twee zakken tarwe voor de armen en dat voor Kerstmis a.s. Van nu af aan moet rekeninge, bewijs en reliqua gedaan worden. In de marge: deze twee zakken tarwe zijn geleverd door Dirck Lenaertsz aan de Heiligegeestmeester Cornelis Doensz met kennis van de baljuw Jaecques van der Meer 26_1_1591.

Adriaen Jacobsz Fitentijt, eiser, contra Philips Legiersz, verweerder. Leenmannen veroordelen partijen tot betaling van ieder 4 pond gr. vl. en oplevering van de originele stukken binnen 14 dagen om juridisch advies in te winnen.
31-5-1589 klaagt Philipsz Legiersz, dat hij van bepaalde stukken geen kopie heeft. Hij gaat daarom in beroep.

De heer van Cruningen, eiser, contra de prins van de Camer van Rethorica, verweerder. Leenmannen willen kopie van de eis.

De heer van Cruningen, eiser, contra Bette Cornelisz, gedaagde. De eiser houdt vol, dat gedaagde zonder zijn toestemming ‘wechgevoert heeft eenige missinge van sheeren strate’ en dus verbeurd heeft 30 g. met de rechtelijke kosten. Bette Cornelisz zal de eis op schrift hebben en 14 dagen tijd om te antwoorden. Bette Co rnelisz verklaart de mest van Huych Jansz Block gekocht te hebben en dus moeten ze hem niet bekeuren. Leenmannen eisen een boete van 3 pond en de rechtelijke kosten.

De heer van Cruningen, eiser, contra Jan Lenersz Prins, gedaagde, over 1 gemet land, dat in 1585 bij de aanvang van de heven niet is aangezet. Leenmannen zullen gedaagde nogmaals oproepen tegen de volgende rechtdag.
Philipsz Legiersz is in beroep gegaan tegen de sententie van 25 mei j.l. tussen hem en Adriaen Jacobsz Fitentijt gewezen.
voor schepenen van Herkingen, waarop geleide is verleend.
Job Melsz, Leonert Leonertsz Verweyde, Antonis Jansz Brabander, Adriaen Adriaensz en Gerrit Antonisz, mannen van beschicke van Herkingen, op verzoek van jhr. Phillips de Gruutheere, junior-baljuw van Herkingen, delen mede, dat voor hen getuigt hebben Matheeus Cornelisz, schout van Herkingen, Job Melsz, Antonis Jansz Brabander, beiden schepenen, Cornelis Gerritsz schepen, Pieter Iemantsz, schepen van Melissant, Harrent Leonertsz, oud ca 36 jaar, en Lijsgen Cornelisz, huisvr. van Jan Laurisz, secretaris van Herkingen, en verklaarden, dat Antonis Jorisz, kapitein van Herkingen, en Engel Piersz Gebus gekomen zijn bij de secretaris Jan Laurisz op 9-5-1589 en aan de daar vergaderde schout en wethouders hebben gevraagd, waarom zij geen ‘pecktonne ofte tarre tobbe opt vierbaecken stelden’, zoals op andere plaatsen is gedaan. De schout zie, dat ze van Dimmens een tarretobbe gekocht hadden, die niet geleverd was, waarop de kapitein hun er een geschonken heeft. De volgende dag verscheen onuitgenodigd Leonert Leonertsz met Engel Piersz Gebus over hetzelfde onderwerp. Engel Piersz verklaart niet te willen waken, omdat er geen wachthuis is, en scheldt de kapitein uit. Er wordt gesproken over een mes, maar niemand heeft het gezien.
Op deze getuigenis heeft de heer van Heenvliet op 1-6-1589 Antonis Jorisz als kapitein van Herkingen vrijgeleide verleend in Heenvliet zonder opzegtermijn.
Jacob Aertsz timmerman, oud-burgemeester van Heenvliet, en Cornelis Cornelisz Noeck, beiden inwoners en buurlieden van Heenvliet, stellen zich borg voor de boeten, die Pieter Huybrechtsz van de baljuw zou kunnen verbeuren tot 300 g. toe. Crijn Crijnesz, won. te Zwartewaal, en Jaepgen Jansdr, stiefvader en moeder van voors. Pieter Huybrechtsz, beloven de borgen kosteloos en schadeloos te houden.
Hierop heeft de heer van Heenvliet Pieter Huybrechtsz vrijgeleide verleend in Heenvliet.
Adriaen Jacobsz Fitentijt heeft onder de secretaris geconsigneerd 4 pond gr. vl. om daarmee juridisch advies in te winnen, mits Philips Legiersz hetzelfde doet. De penningen berusten onder Cornelis Cornelisz Vaer.
De stedehouder, eiser, contra schout en schepenen van Nieuwenhoorn, gedaagden. Eiser eist betaling van 45 st. wegens veulens, die in de zomer van 1588 op de grond van Heenvliet ‘ongemaect zijn blijven leggen’. Cruyn Piersz, schout van Nieuwenhoorn, verklaart, dat hij in tegenwoordigheid van de secretaris van Nieuwenhoorn met de heer van Cruningen overeenstemming heeft bereikt.
Leenmannen veroordelen gedaagden tot een boete van 45 st. en de rechtelijke kosten.
De schout gaat hiertegen in beroep en herroept dat beroep later weer.

De heer van Cruningen, eiser, contra Aert Cornelisz Buys, ‘ Prince van de Rethorikers camer’, verweerder.
Leenmannen houden de zaak aan tot de volgende rechtdag.

De heer van Cruningen, eiser, contra Jan Lenaertsz Prins, verweerder, over een gemet land, dat door verweerder niet in het hevenboek is opgegeven. Leenmannen bepalen, dat Jan Lenaertsz het land onmiddellijk moet opgeven, alle verlopen schoten moet betalen en 18 car. g. boete en de rechtelijke kosten.
Joorden Arensz heeft de ene helft betaald.
De heer van Cruningen, eiser, contra Aert Cornelis Buys, gedaagde, prins van de Rethorikers in Heenvliet.
Leenmannen, ‘meer geneycht zijnde tot gratie dan tot regeur van justitie’, veroordelen gedaagde, om in gebannen vierschaar, blootshoofds, vallende op zijn knieën, biddende God, zijne Ed. en de justitie om vergiffenis. Deze verklaart, dat de onbehoorlijke woorden in het antwoord buiten zijn medeweten door zijn advocaat in het antwoord zijn gesteld. Hij moet alle privileges van de rederijkers aan de heer overleveren en drie maal 20 car. g. betalen aan de armen van Heenvliet en de rechtelijke kosten.
Heyndrick Hermansz alias Graeuwen Hals heeft leenmannen getoonde de verwondingen, die Wessel Claesz hem met een tinnen kan boven op zijn hoofd bezorgd heeft.
van 27-9-1589. Fop Dircxsz en Beye Jansz, schepenen van Spijkenisse en Brabant, verklaren, dat voor hen getuigd hebben Aelbrecht Roelantsz, oud ca. 24 jaar, en Dirck Ariaensz, oud ca. 45 jaar, inwoners van Spijkenisse, die op verzoek van Claes Jansz, Jan Jansz en Claes Adriaensz t.b.v. Joris Joppesz verklaren, dat zij, toen zij uit het veld kwamen, op geschreeuw af zijn gegaan en Eewout Corvincxsz gezien hebben, die op Joris Joppesz instak. Zij hebben Joris niet zien steken. Joris week uit naar het huis van Cornelis Elisz en Eewout is hem gevolgd. Plotseling zagen zij Eewout vallen, die op slag dood bleef. Willem Willemsz, oud 20 jaar, legt een zelfde verklaring af. Zij denken, dat Joris steekwonden in zijn buik moet hebben.
¿ 29-11-1589 heeft de stedehouder op dit getuigenis aan Joris Joppesz vrijgeleide verleend in Heenvliet voor zes maanden.
informatie van een gevangen jongen.
De jongen zegt Joost Ariensz te heten, geboren van Brussel, waar hij al vijf jaar vandaan is. Zijn vader was schoenmaker en heeft gediend als hellebaardier bij Don Jan. Hij bekent bij de heer van Cruningen gestolen te hebben twee linnen luiers, een servet, een kinderhemd met een lapje laken, dat hij eerst onder een bedstee verborgen heeft en drie weken later, toen ‘mijn joffrou’ hem naar Brielle stuurde om boodschappen. Angstig geworden omdat het gestolen was, heeft hij met zijn kousenbanden een steen er aan gebonden en het in een put of welle gegooid in het Nauwe sloopken bij de oude waag en is blijven staan tot het gezonken is.
De gouden knoop zegt hij genomen te hebben uit het naaidoosje van ‘mijn joffrou’ en die ‘gesmaect ter sijden die mantel vande schoorsteen inde voorsael’.
7-4-1590, gevraagd, of hij bij bovenstaande blijft, zegt hij ‘schreyende neen’. Hij heeft het linnen nooit gezien, maar Anneken het vroetwijf en Barbal de naaister hadden hem aangeraden dat te zeggen, want dan zou hij zo vrij komen.
Hij blijft wel bij het verhaal van de gouden knoop.
Op 12 april is hij uit hechtenis ontslagen, maar moet Heenvliet onmiddellijk verlaten.
Pieter Florisz uit Oudenhoorn heeft leenmannen de verwondingen laten zien, die Jan die smit uit Zuidland hem op de vrije marktdag heeft toegebracht in zijn linkerduim.
Pieter Pietersz opte Mosterdijck heeft leenmannen de verwondingen laten zien, die Heyndrick Hermansz alias Graeuwen Hals hem toegebracht heeft met een tinnen kroes boven op zijn hoofd met een ‘bolslach’ op het rechteroog.
Abraham Pietersz heeft leenmannen de verwondingen laten zien, die Coman Leuy hem toegebracht heeft achter in zijn schouder met een haak.
Reyn Lenersz heeft leenmannen de verwondingen laten zien, die Cornelis Pietersz Coet van Zwartewaal hem gisteren op de marktdag op straat voor het huis van Huybert Pietersz in Het Spoor met een mes heeft toegebracht in zijn rechterarm.
Pieter Lenersz Bragger heeft leenmannen de verwondingen laten zien, die Jacob Arensz Hay hem toegebracht heeft ten huize van Cornelis Reyersz eerst op de kruin van zijn hoofd een gaatje met een bolslag en nog een snee boven zijn linkeroor tot op het bot en een sneetje in zijn linkeroor.
Heyndrick Heyndrixsz van Corsele, eiser, contra Gijs Cornelisz Leuyendijck, gedaagde. Leenmannen verklaren gedaagde bij verstek schuldig en veroordelen hem tot betaling van de rechtelijke kosten.
Voor schout en schepenen van Vlaardingerambacht verklaren Jacop Ariensz Zeu, oud ca. 30 jaar, Gerrit Jansz Brouck, oud 28 jaar, beiden schepenen van voors. ambacht, en Jacob Arensz, jongman, oud ca. 22 jaar, op verzoek van Baert van Bueren, baljuw van Vlaardingen en Vlaardingerambacht, dat op 9 juli j.l. 2 uur voor zonsondergang Gerrit Vranckesz van Monster met zijn vrouw en kinderen ‘te wagen gegaen sijnde’ op de werf van zijn broer Vincent Vranckesz, won. in Vlaardingerambacht, waar hij op bezoek was geweest. Vranck Gerritsz mende de paarden, die ‘seer onmanierlicken voortgingen’, zodat de wagen omgevallen is. De vrouw van Gerrit Vranckesz was zwaar gewond en is een half uur later overleden. De gewonde dochter Merritgen Gerrits ligt nog steeds op bed. Ook anderen waren gewond.
14--7-1590, gecollationeerd door de secretaris J. van Hasselt.
Op deze verklaring heeft de baljuw Vranck Gerritsz een vrijgeleide gegeven in Heenvliet tot wederopzeggens toe.
Bette Cornelisz heeft een uitspraak getoond van de schepenen van Abbenbroek van 27-10-1590. Omdat dit in zijn afwezigheid gebeurd is, gaat hij in beroep bij het Hof van Holland en protesteert tegen de kosten.
Jan Gillisz de Jonge als man en voogd van Lijsbet Vranckendr, eertijds weeskind van Vranck Doensz, in zijn leven baljuw van Heenvliet, eiser, contra Olert Jansz en Cornelis Doensz, gedaagden. Gedaagden verklaren, dat het in Heenvliet nooit gewoonte is geweest om in de vakantie van Kerstmis en de 12 nachten, belangrijke zaken te behandelen, evenmin ten tijde van vorst en liggend ijs. Zij hoeven dus niet te antwoorden en vragen ontslag van de eis. Leenmannen eisen antwoord van gedaagden.
Gedaagden gaan in beroep. Leenmannen, alles gehoord en gezien hebbend, in het bijzonder de clausule van de boelceel, veroordelen gedaagden tot het maken van de rekening binnen twee maanden.
Cornelis Jansz Poelman, oud ca. 33 jaar, en Cornelis Crijnensz, oud ca. 37 jaar, beiden won. onder Maasland, verklaren op verzoek van Cent Gerritsz als broer van Claes Gerritsz, won. aan de Maasdijk in het ‘ Hoenderlant’, dat zij op 6 jaunari j.l. ten huize van Pieter Cornelisz Koey, waard in de Vier Heemskinderen in Maasland, waren, waar ook voors. Claes Gerritsz, won. op Maassluis was, die twee kolven bij zich had. Een van deze kolven heeft hij aan de waard verkocht voor zijn schuld, waarover Beatres de waardin kwaad was. Tijdens het gevecht tussen de waard en Claes Gerritsz is de waard zwaar gewond geraakt.
Gedaan ten huize van Cornelis Vranckesz, bode van Maasland, voor notaris Huych Arensz Roos.
Gecollationeerd op 23-1-1591 door J. van Hasselt.
Op 23-1-1591 heeft de baljuw op deze verklaring Claes Gerritsz vrijgeleide verleend in Heenvliet tot wederopzeggens toe.
Tijs Fransz met zijn broer en zwager verklaart, dat hij met trouwbeloften verbonden is aan Nieltgen Jacobsdr en dat hij voor dit huwelijk toestemming van haar moeder heeft, die deze toestemming verleend heeft in aanwezigheid van haar man Cornelis Lenersz. Naderhand is Herman Sibransz gekomen bij voors. moeder en verklaarde Nieltgen, die bij hem gediend had en bij wie hij zei geslapen te hebben, te willen trouwen. Hij heeft de predikant opdracht gegeven tot de kerkelijke proclamatiën. Hij verzoek de baljuw deze proclamatiën te schorsen.
Tijs Fransz verklaart in tegenwoordigheid van Heyndricus Hermansz van Coesvelt, predikant, dat ‘die vroupersoon’ van hem vrij en bij deze ontslagen is, omdat zijn voorgaande klacht ‘meer vuyt misverstant als te rechte’ is geschied.
De baljuw, eiser, contra Andries Pietersz Nocke, gedaagde. Leenmannen veroordelen gedaagde volgens eis en conclusie van eiser.
De baljuw, eiser, contra Claes Jacobsz van Abbenbroek, won. tegenwoordig in Heenvliet, gedaagde. Omdat gedaagde met een roer geschoten heeft, wordt hij bij verstek veroordeeld tot betaling van 10 car. g. en de rechtelijke kosten.

De baljuw, eiser, contra schout en schepenen van Oud-Helvoet, gedaagden. Gedaagden hebben een sluis op de Hollemare geopend en het zeewater van buiten in het land laten lopen. Leenmannen eisen antwoord, gedaagden gaan in beroep.

Jacob van Slooten, gecommitteerde raad van de heer van Cruningen, eiser, contra Lenert Cornelisz Erckenboutsz, gedaagde. Gedaagde heeft land van de heer afgedolven. Gedaagde vraagt en krijgt de eis op schrift, kopie van de stukken en tijd om te antwoorden tot de volgende rechtdag.

Jacob van Slooten, gecommitteerde raad van de heer van Cruningen, eiser, contra Pieter Pietersz opte Mosterdijck, gedaagde. Gedaagde heeft land van de heer afgedolven. Gedaagde vraagt en krijgt de eis op schrift, kopie van de stukken en tijd om te antwoorden tot de volgende rechtdag.Jacob van Slooten, gecommitteerde raad van de heer van Cruningen, eiser, contra Pieter Pietersz opte Mosterdijck, gedaagde. Gedaagde bezit 4¿ gemet land, leengoed van het huis van Heenvliet, ‘daer die ged. nyet op verleet is’. Eiser concludeert ‘die selve vervallen te zijn ande heere’. Gedaagde vraagt en krijgt de eis op schrift, kopie van de stukken en tijd om te antwoorden tot de volgende rechtdag.
12-2-1591, Jacob van Sloten ziet van de zaak af.
28-3-1591, Jacob van Sloten heeft aan Pieter Pietersz de rechtelijke kosten gerestitueerd.
De baljuw, eiser, contra Huych Arensz, gedaagde. Gedaagde heeft land van de heer van Heenvliet gedolven. De bode verklaart, dat het al gedolven was voor het verbod door hem aan Huych Arensz gedaan.
Compareerde voor schepenen Adriaen Cornelisz Mijnebuycksz, die zich een tijdlang niet gedragen heeft, ‘soe een jonckman met eere toestaet’. Hij heeft de baljuw om gratie verzocht, wat hem op ernstig verzoek van zijn vader Dirrick Crijnsz ‘als andere ten regardt van zijn huysvrouwe nu onlanx getrout’ is vergund, onder voorwaarde, dat als het weer gebeurd het oude misdrijf met het nieuwe gestraft zal worden.
Witte Woutersz c.s., erfgenamen van moederszijde van Eevert Salomonsz za., wil het leen van 1¿ gemet boomgaard, gelegen in Heenvliet, verheffen en verheergewaden. ‘Sulcx is toegelaten.’
Baljuw en schepen hebben ten huize van Jan Jansz Ronge gevonden Adriaen Wittensz, die daar mede inwoont, ziek te bedde liggende van ‘seker bolslagen’ hem zaterdag j.l. toegebracht door Frans Cornelisz alias Jonge Frans. Toen hij met Arris Fransz uit het huis van Andries Pietersz Nocke kwam, heeft Frans Cornelisz hem aangevallen. Zijn ogen zijn zo gezwollen, dat hij ‘daer nyet vuyt syen mochte’.
van de baljuw aan regeerders van Brielle.
Verzoek om Otte van Erckel, won. te Dordrecht, op te roepen om vrijdag a.s. voor leenmannen te verschijnen op verzoek van Aert Cornelisz Buys naar aanleiding van een sententie van ‘mantenu’, die voors. Otte van Erckel bij het Hof van Holland verkregen heeft van 4 gem. leenland van Heenvliet.
5-5-1591 gecollationeerd door J. van Hasselt.
De baljuw, eiser, contra Louw Arensz den Aexter uit Maassluis, gearresteerde en gedaagde. Gedaagde heeft Frans Willemsz van Belle uit Vlaanderen ‘geinjurieert’, dat hij te Amsterdam 50 g. gestolen zou hebben uit de beurs van een slapende man en te Naaldwijk twee koeien, die hij te Utrecht verkocht zou hebben, verder een Cornelis Ariensz zou bestolen hebben en het geld in de herberg verdronken, zonder bewijs te leveren.
Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek tot de hoogste boete en tot de straf, die voors. Frans Willemsz gehad zou hebben, als hij al deze misdrijven begaan had.

Aert Cornelis Buys, voor zichzelf en vervangende Arien Willemsz, zijn oom en stiefvader, en zijn zuster Baertgen Cornelis, contra Otte van Erckel, gedaagde. Gedaagde is niet verschenen, maar heeft geschreven, dat het leen hem door het Hof van Holland is toegewezen als een leen van de grafelijkheid van Holland en niet van de heer van Heenvliet en dat hij daarom niet voor leenmannen hoeft te verschijnen.
Belendingen van het land: o. de heer van Cruningen, n. de nieuwe watering, w. enz. de Regulieren van Rugge, zijn uitpad hebbend door de Bras en daarmee komend aan de Welleweg, geen gemeenschap hebbend met de Loete.
Leenmannen, alles gehoord en gezien hebbend, oordelen, dat de 4 gemeten een Heenvliets leen zijn gelegen buiten de Loete en vanaf 1545 van de heerlijkheid van Heenvliet te leen is gehouden zonder enige gemeenschap met het leen van de grafelijkheid, dat ook heel andere belendingen heeft. Leenmannen hebben Aert Cornelisz Buys c.s. in bezit van het leen gesteld, dat hij al jaren in vrede gebruikt. Otte van Erckel moet de pacht, die hij al ge¿nd heeft, aan Aert Cornelisz Buys terugbetalen en wordt veroordeeld in de rechtelijke kosten.
Aert Cornelisz Buys protesteert tegen alle verdere kosten.
Baljuw en leenmannen hebben met Mr. Jan de Groen geschouwd het lijk van Wouter Cornelisz, overleden te zijnen huize, die aan zijn arm gewond was.
Anneken Jans, geass. door haar man Lenert Arensz timmerman, haar voogd in deze, heeft de verwondingen laten zien, die ene Ewout Jacobsz van Zuidland haar gisteren toegebracht heeft, toen zij met haar man en anderen op een wagen zat, die van Brielle naar Heenvliet reed. Zij is door hem aan haar linkerschouder verwond.
Cors Jacobsz snijder heeft aan de baljuw om gratie verzocht voor de tot nu toe begane overtredingen en misdrijven, wat deze op verzoek van burgers en inwoners van Heenvliet heeft verleend, onder voorwaarde, dat hij zich voortaan als een fatsoenlijk jongman zal gedragen. Anders zullen oude en nieuwe misdrijven samen bestraft worden.
De baljuw, eiser in cas van een waarheid, contra Olert Jansz Erckenboutsz en Adriaen Cornelisz Fabry, gedaagden. Omdat Olert Jansz van de waarheid, bedongen door Adriaen Cornelsz Fabry, in beroep is gegaan bij het Hof van Holland, waarvan tot nu toe niets gebleken is, moet Olert Jansz antwoorden. Olert Jansz gaat weer in beroep.

Aren Arensz Pachgen, pp. voor Dirrick Goversz, verzoekt de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden. Hij moet eerst rechtelijke kosten betalen, waarop hij in beroep gaat. Dirck Goversz trekt dit beroep in.

Leenmannen veroordelen Ewout Jacobsz uit Zuidland tot een boete van 60 pond swarten de rechtelijke kosten, omdat hij toch uit de heerlijkheid vertrokken is tegen het bevel van de baljuw.

De baljuw, eiser, contra Pieter Pietersz opte Mosterdijck, gedaagde. Leenmannen eisen van gedaagde kopie van zijn bescheiden.

De baljuw, eiser in cas van crym, contra Philips Cornelisz van het Bilt in Friesland, gevangen. Eiser eist de doodstraf door ophanging en confiscatie van zijn goederen. Leenmannen houden de zaak aan.

Willem Cornelisz Buys als bezitter van twee beneficiën, eertijds bezeten door H. Cornelis Fabry, voor zichzelf en en pp. voor zijn erfgenamen, contra Jan Joncker, verweerder. Buys verklaart, dat tot de beneficiën o.a. behoren 4 gem. land in Heenvliet, door voors. Fabry tijdens zijn leven verhuurd aan Jan Joncker. In 1572 en daarna ‘overmits het absenteren van voorn. Fabry vuyt dese landen’ door de rentmeester van de geestelijke geannoteerde goederen niet hoger aangebracht noch aangezet . Hij heeft deze landen al die jaren zonder enig contract gebruikt. Eiser eist alle verlopen pachten vanaf 1571 tot nu toe.

De baljuw, eiser in cas van delict, contra Zimon Crijnsz, gedaagde. De baljuw houdt de zaak aan tot de volgden rechtdag, want de gedaagde is niet verschenen.
Verzoek van baljuw en leenmannen van Heenvliet aan bestuurders van Dordrecht om toezending van een scherprechter met assistent om op 12 oktober a.s. voor hen een gevangene te geselen en te brandmerken.
6-10-1591 gecollationeerd door de secretaris J. van Hasselt.
De baljuw, eiser, contra Aren Arensz Pochgen, pp. voor Dirrick Goversz, gedaagde. De baljuw blijft bij zijn eis, omdat Dirrick Govertsz onder de predikatie heeft zitten drinken. Hij heeft daarom verbeurd 10 pond. Gedaagde verzoekt en krijgt de eis op schrift en tijd tot de volgende rechtdag om te antwoorden, mits hij de rechtelijke kosten betaald. Gedaagde gaat in beroep en herroept deze beslissing.

De baljuw, mede pp. voor Willem Cornelisz Buys, contra Jan Joncker, gedaagde. De baljuw beschuldigt gedaagde van het verzwijgen van 1 gemet land. Gedaagde verklaart, dat hij en Buys ‘justiciabel zijn’ onder de hoofdofficier van Voorne en niet in Heenvliet. Hij hoeft dus niet te antwoorden.
Leenmannen veroordelen Joncker tot betaling van de rechtelijke kosten, die daartegen protesteert.

Philips Cornelisz contra de heer van Heenvliet.
Hoewel Phillips Cornelisz, geboren uit Het Bilt in Friesland (zo hij zegt), nu gevangen in Heenvliet, om zijn ‘delicten ende quade conversatie’ twee maal verbannen is geweest, de eerste keer uit de jurisdictie van Wateringen, De Lier en Zouteveen en de andere keer uit Rijnland, wat tot een beter leven had moeten leiden, heeft hij op 27 augustus j.l. ten huize van Cornelis Reyersz in Het Nachtegaeltgen geprobeerd de waardin Janneken Jans te beroven, haar dreigend de hals af te snijden, evenals Jacob Jacobsz, die in de stal sliep. Door tussenkomst van anderen is erger voorkomen. De baljuw eist de doodstraf. Leenmannen veroordelen hem tot geseling, brandmerking en verbanning uit de heerlijkheid Heenvliet.
De bode heeft Dirrick Govertsz opgeroepen om voor de vierschaar te verschijnen op straffe van gijzeling, die als antwoord gaf: ‘Ick hoore ende ick sie.’
Hij heeft eveneens opgeroepen Jan Cornelisz Joncker.
De baljuw verklaart, dat Jan Cornelisz Joncker gisteren bij hem geklaagd heeft over geweld hem aangedaan door Adriaen Cornelisz Fabry, waard in de MoerJaen, en door iemand genoemd Zwarte Maerten van Geervliet. Zij hebben zijn paard genomen en zijn er mee naar Zwartewaal gereden.
Kopie van een getuigenverklaring van 10-2-1592 voor notaris Victor van Biertshouck.
Jobge Pieters, huisvr. van Jan Cornelisz schipper te Spijkenisse, oud ca. 32 jaar, verklaart op verzoek van Jan Heyndricxsz bakker, pp. voor zijn zoon Jan Bosch, dat op 8 februari j.l. Gerrit Jansz, bode van Spijkenisse, en Jan Phillipsz woorden hadden over Pieter Claesz Corendijck en Jan den Danser turfman en betaling van geld. In het volgende handgemeen werden messen getrokken en bemoeide Jan Bosch, Gerrits broer, er zich ook mee. Zij heeft gezien, dat Jan Bosch Jan Phillipsz stak, zodat deze neerviel.
Verklaring afgelegd voor Lau Ariensz en Beye Jansz, schepenen van Spijkenisse.
Gecollationeerd door de secretaris J. van Hasselt.
Kopie van een zelfde soort verklaring in dezelfde zaak afgelegd door Cornelis Bastiaensz, won. in Spijkenis, oud 32 jaar, op verzoek van Jan Hendricxsz de bakker, secretaris van Spijkenisse, pp, voor zijn zoon Jan Jansz Bosch. De vechtenden hebben elkaar gevolgd tot het huis van Phillips Huygen.
Kopie van een zelfde soort verklaring in dezelfde zaak afgelegd door Pieter Jansz linnenwever, won. in Spijkenisse, oud 25 jaar.
Naar aanleidingen van deze verklaringen heeft de baljuw aan Jan Bosch op ernstig verzoek van zijn vader, de predikant van Spijkenisse en zijn andere vrunden vrijgeleide gegeven in Heenvliet tot wederopzeggens toe.
In de marge: 12-5-1592 heeft de baljuw het vrijgeleide ingetrokken wegens bezwaren van het Hof van Holland en Jan Bosch gelast binnen drie dagen te vertrekken.
Attestatie van de secretaris J. van Hasselt, dat hij in opdracht van de baljuw en vanwege het vrijgeleide aan Jan Bosch heeft teruggeven drie certificaties en hem bij afwezigheid van de bode gezegd, dat hij volgens het vrijgeleide zich vrij in de heerlijkeheid van Heenvliet mag bewegen.
De bode Dirck Aertsz verklaart, dat hij Jan Cornelisz Joncker verschillende keren gezegd heeft, dat hij volgens ‘appoinctement’ van leenmannen van 12-10-1591 gegijzeld was, waarop deze twee keer geantwoord heeft: ‘Ick hoore ende Ick sie’ en de laatste keer heeft verklaard, dat hij op de eerstvolgende vergadering van leenmannen bereid was de rechtelijke kosten te betalen. Als hij de zaak mocht winnen, moest hij het geld terug hebben.
Jacob Arensz Hayman heeft een klacht ingediend, dat Jan Jacobsz Winter hem geslagen heeft ten huize van Huybrecht Pietersz, waard in Het Spoor. Hij wenst recht gedaan te worden.
Lenert Pietersz van Geervliet klaagt over geweld van Aren Cornelisz Decker. Hij heeft van de heer van Cruningen een gemet een quartier boomgaard gehuurd, eertijds toekomende Evert Salomonsz, waar Aren Cornelisz Decker tegen zijn wil zeven of acht schapen in gezet heeft. Toen hij de schapen in de schutskooi wilde brengen, heeft Decker hem dat verhinderd met een lat in zijn hand.
Omdat Dirrick Arensz van Sgravesande, vrijgeleide hebbend in Heenvliet, zich niet gedragen heeft, zo als het behoort, en hij al eens gratie gehad heeft van de heer van Heenvliet, en zich in de zomer j.l. weer schuldig gemaakt heeft aan geweld, dit keer met Dirck Dirrixsz uit Oud-Beijerland in de herberg van Het Nachtegaeltge en op 1 mei j.l., ‘wesende een vrije merct’, heeft gevochten met Reynier van Hoesden en hij met twee opstekers op straat is gezien, wordt zijn vrijgeleide ingetrokken en moet hij binnen 24 uur Heenvliet verlaten.
Omdat Reynier van Hoesden zich in de heerlijkheid van Heenvliet ophoudt zonder de baljuw getoond te hebben ‘eenige certificatie vande leste plaetse zijnder residentie’ en hij gevochten heeft met Dirck Arensz van Sgravesande en omdat verder het gerucht gaat, dat hij getrouwd is maar hier in Heenvliet met een vrouw buiten echt huishoudt, wordt hij uit Heenvliet verbannen en moet binnen 24 uur vertrekken.
Commer Lenersz dient bij de baljuw een klacht in, dat Adriaen Cornelisz Decker zijn eigen varken ‘doet gesmeten ende vernietcht heeft’. Toen hij er wat van zei, heeft Adriaen Cornelisz hem vuistslagen en kinnebakslagen gegeven. Hij wil recht gedaan worden.
Omdat leenmannen niets gebleken is van enige klacht, die Aren Wittesz gedaan zou mogen hebben over Frans Cornelisz, ontslaan leenmannen hem van de eis en conclusie van de baljuw.

Leenmannen veroordelen Allert Lenersz tot betaling van de rechtelijke kosten, omdat hij niet verschenen is.

De baljuw, eiser, contra Dirrick Govertsz, gedaagde. Leenmannen blijven bij hun vonnis.
7-6-1592 gaat de baljuw in beroep, waarop hij binnen de behoorlijke tijd terugkomt.

De baljuw, eiser contra de snijder, gedaagde. Omdat de baljuw niet bewijzen kan, dat de snijder gevochten heeft met verboden wapens, ontslaan de leenmannen de snijder van de eis.

Omdat leenmannen vinden, dat de erfgenamen van Jan Cornelisz schoenmaker niet gezondigd hebben tegen de keuren, ontslaan leenmannen hen van de eis van de baljuw.
7-6-1592 gaat de baljuw in beroep, waarop hij binnen de behoorlijke tijd terugkomt.

Jacob van Sloten, rentmeester van de heer van Cruningen, contra Pieter Pietersz opte Mosterdijck, gedaagde.
Gedaagde ontkent de beschuldigingen. Voor 3 juli a.s. zullen partijen hun bescheiden onder de secretaris brengen.
De baljuw, eiser, contra Cornelis Meesz en Heyltgen Frans, gedaagden. Schepenen houden de zaak aan tot de volgende rechtdag.
Willem Cornelisz Beuys, eiser, contra Andries Pietersz Nocke, pp. voor Jan Cornelisz Joncker, gedaagde. Eiser blijft bij zijn eis. Leenmannen eisen, dat gedaagde antwoordt. Deze gaat in beroep. Leenmannen eisen, dat hij de rechtelijke kosten betaalt.

Jan Cornelisz Joncker moet staande de vierschaar onder ede zijn klacht bevestigen, dat Swarte Maerten en Aren Cornelisz Fabry met zijn paard weggereden zijn tegen zijn wil. Jan Cornelisz Joncker gaat in beroep.

Lenaert Pietersz van Geervliet, eiser, contra Aren Cornelisz Decker, gedaagde.
Leenmannen veroordelen gedaagde tot betaling van de rechtelijke kosten van 15 g., deze gaat in beroep.
Jan Maertsz Vocht heeft leenmannen getoond de verwondingen hem gisteravond door Aert Jacobsz Schotsman bezorgd in zijn rechterkoon en boven zijn linkeroog.
Arien Cornelisz Mijn Buyck heeft leenmannen de verwondingen getoond, die Aren Cornelisz Fabry, waard in het MoerJaens hoofd hem gisteren heeft bezorgd, een beet in zijn neus tot op het kraakbeen en twee wonden onder en boven zijn rechter oog, hem bezorgd met een ‘hogel’.
Claes Jansz, won. aan het eind van de Kerkweg in Heenvliet, heeft leenmannen de verwondingen getoond, die Herman, won. op de Prekehofstede in Heenvliet, hem zondagavond 4 oktober j.l. bezorgd heeft, n.l. boven op zijn schouder en nog een steek beginnend op het rechterschouderblad.
Jacob Piersz Stelman, die aan Phillips Legiersz schuldig is twee jaar pacht over 1591 en 1592 volgens de huurcedulle van 26-3-1588 van 6 gemet 1 lijn land en daarvoor gegijzeld is, wordt veroordeeld tot betaling en in de rechtelijke kosten. Jacob Piersz gaat in beroep, wat hij 24-2-1593 weer intrekt.
Brieven over het aantal leenmannen, dat in de vierschaar moet zitten bij civiele en strafrechtelijke procedures. Gecollationeerd door de secretaris J. van Hasselt 21-2-1593.
Mr. Johan de Jonge, advocaat bij het Hof van Holland, pp. voor de heer van Heenvliet, in cas van naasting, contra Cornelis van Coolwijck als koper van het leen genoemd Blijdesteyn, gedaagde.
Eiser dient de eis in, gedaagde verklaart die niet ontvankelijk en vraagt ontslag van rechtsvervolging. Hij biedt aan de leeneed af te leggen. Leenmannen ontzeggen eiser zijn eis en veroordelen partijen in de rechtelijke kosten.
Eiser gaat in beroep.
Cornelis Cornelisz Vaer als inner van de boelceel van Loy Sebastiaensz eist van Jacob Piersz betaling van 73 g. 3 st. over verschillen aankopen, waarvoor Jacob Piersz al gegijzeld is, en wel staande de vierschaar.
Jacob Piersz erkent de schuld, maar verzoekt nog wat uitstel van betaling. Leenmannen veroordelen Jacob Piersz tot betaling van de schuld en de rechtelijke kosten staande de vierschaar.

Idem eist Cornelis Cornelisz Vaer van Cornelis Commersz betaling van 12 g. 9 st. Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek conform de eis.
Jacob Aertsz timmerman, pp. voor de heer van Cruningen, eiser, contra Jacob Piersz Stelman, gedaagde. Eiser eist eerst de helft van 175 g. als rest van de tienden van de Hoystal van 1592, en 3 g. 4 st. over 4 koppel kapoenen van het huis van gedaagde over 1591 en 1592. Gedaagde vraagt de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden. Leenmannen weigeren dit verzoek en gelasten gedaagde staande de vierschaar te antwoorden.
Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis met een uitstel van een maand.
De bode Dirck Aertsz heeft Jacob Piersz Stelman gesommeerd om binnen 24 uur te betalen, waarop deze antwoordde, dat hij het geld niet had. Het was naar de maaiers en dorsers gegaan.
In de marge zijn wat moeilijk leesbare afrekeningen gekriebeld.
Collatie door J. de Langue van verklaringen omtrent Janneken Symens van Bergen op Zoom, oud 39 jaar.
Zij zegt, dat zij thans weduwe is en dat haar man 4¿ jaar geleden overleden is in Willemstad.
Verklaring van regeerders van Brielle van 12-7-1591, dat zij geen reden zien om Joost Thonisz van Westerburch, Anna Molis en Janneken Symens langer ‘in apprehentie’ te houden en hen daarvan om verdere kosten te mijden ontslaan, omdat zij gekomen zijn om te werken en Janneken om door te reizen naar Delft.
Dit papier is met een speld bevestigd aan de volgende aantekening van 9-8-1593:
Jannetgen Simonsdr van Bergen op Zoom, oud ca. 40 jaar, thans weduwe, wier man ongeveer zes jaar geleden overleden en begraven is in Willemstad, nu gevangene in Heenvliet, wordt ontslagen uit de gevangenis op voorwaarde, dat zij binnen 24 uur uit Heenvliet vertrekt en daar de eerste zes maanden niet terugkomt.
Marritge Jansdr, geboren van Leeuwarden, maar meest gewoond hebbend in Culemborg, nu gevangen in Heenvliet, oud ca. 23 jaar, wordt door de baljuw uit gevangenschap ontslagen op voorwaarde, dat zij binnen 24 uur uit Heenvliet vertrekt en daar de eerste zes maanden niet terugkomt.
De Heiligegeestmeesters van Heenvliet, eisers, contra Adriaen Jacobsz backer, gedaagde. Gedaagde krijgt de eis op schrift en 14 dagen tijd om te antwoorden.

De baljuw, pp. voor Jacob van Slooten, rentmeester van de heer van Cruningen, volgens de ceel van de voors. rentmeester, ‘eyscht Cornelis Lenersz Ouwen als borge principael met renunciatie voor Aren Joortsz van coop van de tynde vant Oosteynde vande Haye ter somme van 46 car. g.’ Leenmannen veroordelen bij verstek tot betaling en de rechtelijke kosten. In de marge: Omdat Cornelis Lenersz Ouwen op het laatste moment toch nog verschenen is, hebben leenmannen hem nog toegelaten.
Leenmannen veroordelen Cornelis Lenersz als borg voor Aren Joortsz conform de eis en de rechtelijke kosten.
Cornelis Lenersz eist, dat Aren Joorstsz staande de vierschaar veroordeeld zal worden hem kosteloos en schadeloos te houden van de borgtocht. Leenmannen veroordelen Aren Joortsz bij verstek conform de eis.
Cornelis Lenersz Ouwen verzoekt als borg voor Adriaen Joortsz aan de baljuw voors. Adriaen in verzekerde bewaring te houden tot hij alles heeft betaald.
Jacob Aertsz timmerman, eiser, contra Jacob Piersz Stelleman, gedaagde. Eiser eist betaling van 22 g. volgens obligatie van 1 juni 1592. Jacob Piersz erkent de schuld, maar verzoekt uitstel. Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en tot betaling van de rechtelijke kosten.
Pieter Jacobsz uit Heenvliet verklaart al zes maanden verloofd te zijn met ene Styntien Aertsdr uit Zwartewaal. Haar moeder schijnt bezwaren tegen een huwelijk te hebben. Heyndrick Jochemsz, secretaris van Zwartewaal, probeert hem met ‘sinisterlycke middelen’ zo ver te krijgen, dat hij comparant verklaart, dat hij niets met Styntien Aerts uitstaande heeft om de moeder tevreden te stellen. Volgens hem wil men haar laten trouwen met ene Jooris Gerritsz in Heenvliet. Hij voelt zich door de plechtige beloften, tussen hem en Styntien Aerts uitgewisseld, grotelijks bezwaard. Hij verzoekt de baljuw de predikant op te dragen de proclamaties te ‘suxsederen’.
Deze akte is erg slecht leesbaar.
Jacob van der Meer, pp. voor Mr. Jan de Jonge, rentmeester van de heer van Cruningen, eist van Jacob Pietersz Haesop van landpachten, rantsoenen en kapoenen over 1591 de rest van 11 g. 18 st. 1 gr. en over 1592 de gehele pacht van 46 g. 9 st. 4 p., samen dus 58 g. 7 st. 10 p.
Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en in de rechtelijke kosten.

Andries Pietersz Nocke, pp. voor Jan Cornelisz Joncker, eist van Jacob Pietersz Haesop betaling van 25 g. als rest van een grotere som wegens koop van schapen staande de vierschaar. Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en in de rechtelijke kosten.
Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en in de rechtelijke kosten.

Jacob van der Meer, pp. voor Mr. Jan de Jonge, rentmeester van de heer van Cruningen, eist van Lenert Cornelisz op Pieter Jobsz’ landstede als rest van 1591 12 g. 8 st. 9 p. en over 1592 74 g., samen 86 g. 8 st. 9 p.
Lenert Cornelisz wil binnen drie weken betalen. Leenmannen veroordelen hem tot betaling met 3 . . .? uitstel van executie, mits hij binnen 24 uur borg stelt.
‘Mannen hebben hem vergundt overmits zijn onnoselheyt voor baylliu ende mannen coste drye g. ses st. die de bailliu voor hem verschoten heeft.’

Deze en volgende akten zijn slecht leesbaar.
Frans Cornelisz Jonghe Frans is de heer van Cruningen 262 pond van ‘s heren domeinen. De executie vandien wordt drie weken ‘gesurseert’.

Cornelis Cornelisz Noecke, ziek te bedde liggende, is 43 pond schuldig. Onderpand: zijn land in de Drie Hillen en twee gemet tarwe te velde aan de Meeldijk. Ook hij krijgt drie weken uitstel.

Cornelis Reyersz is ?1 pond schuldig. Ook hij krijgt drie weken uitstel.
De baljuw, eiser, contra Jacob Pyrsz Haesop, gedaagde. Eiser eist betaling van 42 pond. Leenmannen veroordelen hem bij verstek conform de eis en in de rechtelijke kosten.
Jacob Pyrsz Haesop compareert en belooft de veroordeling te voldoen op 2 april a.s.

Kaerl Gherritsz te Abbenbroek belooft zijn medeborg Coemen Pyr te bevrijden van de helft van de voors. veroordeling.
(Fijt Ghillisz van Cuelen buetelaer?), oud ca. 19 jaar, en zijn vrouw (Syssebrel Jansdochter van Mijs?) verklaren, dat Harmanus van den Andtworpen, ‘so hij seyt’, gevangene, tegen hen heeft gezegd, dat hij wel 2000 g. op zee van de Engelsen verloren heeft door de [recommandatie]brieven, die hij bij zich had van de koning van Spanje. Dit is gebeurt in tegenwoordigheid van de kramer Hendirck van Cuelen. Zij hebben samen gelogeerd in Sint Christoffel in Vlissingen. (Henricus?) Hermansz, predikant van Heenvliet, oud ca. 60 jaar, en Leendert Ariaensz, oud ca. (29?) jaar, Herman Syvertsz, oud ca. 30 jaar, verklaren, dat zij de voors. kramer Hendrick van Cuelen op 30 maart hebben horen zeggen, toen de baljuw voors. Hermanus arresteerde, ‘Geen nood, hij heeft zijn tong wel bij zich.’ en verder, dat hij een rijk koopman is geweest, die veel verlies op zee geleden heeft.

Herman verklaart, dat deze brieven van de stad Antwerpen waren, inhoudende, dat hij katholiek was. Toen hij in Spanje kwam, is hij teruggestuurd om nieuwe brieven. Hij is voors. Fijt gevolgd om betaling te hebben van zijn geleende geld. Deze Fijt en zijn vrouw hebben hem uit wraak bij de baljuw aangebracht.
Omdat Fijt en zijn vrouw hun getuigenis veranderden, ontslaan leenmannen Herman en Fijt met zijn huisvrouw, mits zij de rechtelijke kosten betalen.
Slecht leesbare akte.
Jacob Piersz alias Haesop en Kaerl Gerritsz als beschadigde borg voor ene Pieter Cornelisz alias Coomen Pier, eisers, contra voors. Pieter Cornelisz, gedaagde.
Eisers eisen, dat gedaagde staande de vierschaar veroordeeld zal worden hen kosteloos en schadeloos te bewijzen van alle borgtochten, die eisers voor de gedaagde hebben gesteld en dat zij bij weigering mogen verkopen de beternis van zijn landen. Gedaagde verklaart, hiertegen niet veel te kunnen inbrengen.
Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en in de rechtelijke kosten.
In de marge: voldaan door Pieter Cornelisz op 9-4-1594.
Slecht leesbaar.
Adriaen Carsson, geboren van Antwerpen, heeft leenmannen de verwondingen getoond boven zijn linkeroog hem aangebracht door Thijs Fransz, won. in Heenvliet, op 9-4-1594 met een stenen kruik ten huize van Dirck Arensz van Sgravesande, waard in Het Witte Paert in Brielle.
Dirck Aertsz Buys, gezworen bode van Heenvliet, heeft in verband met bovenstaande gedagvaard Thijs Fransz om te betalen 2 g. 6 st. als zijnde de rechtelijke onkosten. Thijs Fransz weigert te betalen.
Jan Willemsz, pp. voor Cornelis Jansz Braber, eiser, contra Jacob Piersz alias Haesop, gedaagde. Eiser eist volgens een obligatie betaling van 28 car. g. Gedaagde vraagt de eis op schrift, kopie van de obligatie en 14 dagen tijd om te antwoorden, wat hem wordt geweigerd. Gedaagde bekent de schuld en vraagt een maand uitstel. Eiser blijft bij zijn eis. Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis en in de rechtelijke kosten.
In de marge: 27-5-1594 executie gedaan van de persoon van Jacob Pyrsz Haesop volgens dit vonnis.
Pieter Pietersz ‘t Gilde ‘heeft de voors. Jacob Pyrsz ghelicht onder cautie ...(slecht leesbaar)’.
De baljuw verklaart, dat hij geweest is bij de draaiboom aan het eind van de Welleweg en dat deze boom geheel ‘(ontstucken?) gehouden’ was. Joost Jansz, getr. met Grytgen de wed. van Clays Muel, die daar in de buurt woont, verklaarde desgevraagd, dat Jan Arensz Luyendijck gisteravond laat daar door gekomen is met een wagen uit de bruiloft van Jan Jansz Hueckersloot zijn schoonvader, hebbende op de wagen zijn huisvrouw met zijn kinderen. Hij heeft van Joost Jansz een bijl geëist en daarmee de draaiboom ‘ontstucken gehouden’.
De baljuw, eiser, contra Hans Schruy(d?) van Hamburg en Maryken Cornelis, gedaagden. Eiser eist, dat gedaagden elk veroordeeld zullen worden tot een boete van 200 pond en tot verbanning uit het gewest Holland en Friesland voor 10 jaar.
Leenmannen houden het vonnis aan tot over 14 dagen en dat ‘om redenen haer daertoe moverende’.

Andries Pietersz Nocke, pp. voor Cornelis Jansz Winter, eiser volgens zijn transactie van 15-5-1594 van een obligatie van 15-6-1593, contra Jacob Pietersz Haesop, gedaagde. Eiser eist 13 pond 15 st.
Leenmannen veroordelen gedaagde conform de eis met de kosten.

De baljuw namens de Heiligegeestmeesters, eiser, contra Gerrit Arentsz van Meeuwensteyn, pp. voor Adriaen Jacobsz backer, gedaagde. Leenmannen houden de zaak 14 dagen aan, in die tijd zal gedaagde de eis op schrift krijgen.
Phillips Logiersz, eiser, contra Frans Cornelisz Jonge Frans, gedaagde. Frans Cornelisz heeft zeven koeien als onderpand gesteld en belooft op maandag a.s. borg te stellen. Zo niet, dan worden de beesten verkocht.
Phillips Logiersz verlijt de heer van Cruningen ‘goetwillige condempnacie’ voor 80 pond te betalen dinsdag a.s. als borg voor Frans Cornelisz Jonge Frans.
Olert Jansz Erckenbout, pp. voor Heyndrick Hermansz Grauewen Hals, contra Andries Pietersz Nocke, pp. voor Cornelis Lenertsz Jonghe Ouwen. Partijen blijven bij hun eis en conclusie gedaat 7 mei j.l. Leenmannen gunnen partijen nog een maand om hun stukken in te leveren en elk 9 pond om juridisch advies in te winnen.
Arijen Lenertsz van Zwartewaal als aannemer van de ceel van Lijsbeth Gerrits, eist volgens de ceel van 29_5_1593 van Frans Cornelisz Jonge Frans 29 g. 11 st. wegens koop van een koe en een vaars.
Leenmannen veroordelen gedaagde bij verstek conform de eis.
Omdat blijkt, dat Frans Cornelisz betaald heeft, veroordelen leenmannen hem tot de rechtelijke kosten.
Frans Cornelisz Jonge Frans verlijt Jan Jansz van Hueckersloot als kerkmeester ‘goetwillige condempnacie’ . . .
welke pacht van 10 lijnen land Frans Cornelisz binnen 14 dagen moet betalen.
Slecht leesbaar.
Frans Cornelisz Jonge Frans verlijt Caerle Gans in Brielle ‘goetwillige condempnacie’ voor 39 pond over een jaar pacht van van 3 gemet zaailand in Nieuwenhoorn en van 4 jaar pacht van 23 pond 4 st. van de helft van 3 gemet land in Heenvliet, verschenen in 1590 t/m 1593. Hij belooft binnen drie weken te betalen.
Getekend door de Heiligegeestmeester Cornelis Cornelisz Vaer.
De heer van Cruningen, contra Jan Cornelisz Joncker. Men heeft Claes Jansz gelast de Kerkweg te zuiveren in de put voor (de Ee?) over de ka achter de weide van Griete Tabacxs en de wei, die gebruikt wordt door Jan Cornelisz Joncker. De heer heeft Herman Syversz gelast ‘tselve metter daet wech te ...?
Slecht leesbaar.
De baluw, eiser, contra Andries Pietersz Nocke, pp. voor de Heiligegeestmeesters.
Vrijwel onleesbaar en daardoor geen samenhang in de tekst te vinden.
In de marge staat gekrabbeld, dat er in deze zaak op 11-4-1595 weer een zitting is geweest. De zaak blijkt Heiligegeestmeesters uit 1592 en 1593 aan te gaan en Adriaen Jacobsz backer.

Adriaen Jacobsz backer wordt veroordeeld de pacht van voors. 5¿ gemet land te betalen.
In de marge: 2-4-1595 Olert Jansz Erckenbout en Claes Arensz Luyendijck stellen zich borg voor de pacht van 1592, 1593 en 1594 volgens vonnis van 16-12-1594.

Bouwen Lambrechtsz wordt bij verstek veroordeeld. Slecht leesbaar.
Bouwen Lambrechtsz gaat in beroep, als datum genoemd 24-12-1595.

Niet leesbaar. . . . . . veroordelen Dirck Goversz in de ‘ordonnantie, bij mijn Heeren de Staten opt stuck vande munte gemaeck... bij date 4-8-1586' en de rechtelijke kosten.

De bode heeft Adriaen Adriaensz van Breebaert gedagvaard om te compareren, hij wordt bij verstek veroordeeld conform de eis van de baljuw van 11-5-1594.
In de marge: Compareerden Adriaen Lenaertsz Gorsman en Abraham (Jacobsz?) Luchtenborch, die de pacht verschenen 1594 onder leenmannen hebben ‘gedorsigneert?’. Slecht leesbaar.
. . . . Abraham Jacopsz voors. zal blijven bezitten en gebruiken het voors. leen.

De baljuw, eiser, contra Gillis Joordensz uit Brielle, verweerder, over een gemet memorieland, dat hem door baljuw en schepenen aangekaveld was. Gillis Joordensz als voogd van zijn moeye Hadewij Corstiaens heeft zich vervorderd hetzelfde gemet memorieland tegen Bette Arensz te grondkavelen, zo bepalen leenmannen, dat Gillis Joordensz gehouden zal wezen dit gemet memorieland te verantwoorden aan te volgende bezitters.
De Heiligegeestmeesters van Heenvliet, geass. door de baljuw Jacob van der Meer als hun oppervoogd, blijven bij . . . ? als haarluiden bij Adriaen Jacobsz backer . . . ? , waar baljuw, Heiligegeestmeesters en schepenen met voors. Aeriaen Jacobsz backer op ieder perceel van deze landen geweest is volgens de certificatie daarvan gemaakt, die onder de advocaat bij het Hof van Holland berust. Slecht leesbaar.

Kopie van een certificatie voor notaris Baerthoudt Annockee Vincentsz te Brielle t.b.v. Abraham Jacobsz van Luchtenborch buiten Nieuwenhoorn.
Pieter Pietersz Cleyburch, won. in Nieuwenhoorn, oud ca. 68 jaar, verklaart op verzoek van Abraham Jacobsz van Luchtenborch, won. in Nieuwenhoorn, dat aan deze door het overlijden van Huych Jansz Luchtenburch aanbestorven is een leen van 10 lijnen land liggend in Heenvliet. Dit leen heeft de vader van Huych Jansz, genaamd Jan Jacobsz Luchtenburch, ‘gheschoncken sijn leven’ aan zijn zoon Huych Jansz Luchtenburch en na het overlijden van Jan Jacobsz Luchtenburch kwam het op Abraham Jacobsz’ vader, genaamd Jacob Jansz Luchtenburch, die het bij zijn leven zijn broer Huych Jansz gaf. En van Jacob Jansz Luchtenburch kwam het toe Huych Jansz Luchtenburch, zijn halve broeder. En van Huych Jansz Luchtenburch is het bestorven op voors. Abraham Jacobsz en niemand anders. Hoe wel na de dood van Huych Jansz Luchtenburch voorn. Willem Thonisz ( Souck?), burgemeester van Brielle, het bezeten heeft of gebruikt. Na Abraham Jacobsz’ dood zou het succederen op zijn broer Jan Jacobsz Luchtenburch. Gedaan in Brielle in presentie van Mr. Charles Vinck, chirurgijn, en Joost ( Geweff?), kleermaker, burgers van Brielle.
gevonden door de baljuw en twee leenmannen ten huize van Jan Jansz van Hueckersloot goederen van ‘cramerijen’, die toebehoren ene Hendrick van Leuw, kramer.
Twee grote vierkante houten kisten, toegezegeld, drie houten ‘beslooten (cassen?), drie (tarders?), nog een mand met enige kramerijen en enig linnen daarin. Dit is door de baljuw in beslag genomen.
Protest van de baljuw van Heenvliet, dat sommige ingezetenen van Heenvliet handelen in strijd met artikel 57 van de keuren van Heenvliet, met name Phillips Logiersz ‘als hebbende geroopen (of gecoopen) Frans Cornelisz Jongen Frans, Lenert Huygen alias Cooman Luy als mede geroopen (of gecoopen) hebbende de voors. Frans Cornelisz, Jacob Aertsz timmerman als geroopen (of gecoopen) hebbende Pieter Pietersz Nicker, Joost Cornelisz als geroopen (of gecoopen) hebbende voors. Frans Cornelisz.
De secretaris heeft op verzoek van de baljuw bovenstaande personen het protest van de baljuw kenbaar gemaakt, die allen antwoordden, dat zij wel zouden horen en zien.
De secretaris heeft op verzoek van de baljuw aan Joost Cornelisz in het bijzonder het protest van de baljuw kenbaar gemaakt, die antwoordde, dat hij zich een dag of twee beraden zou.
Mr. Ollert Jansz Erckenboutsz, eiser, pp. voor Lenart Arentsz Suyt uit Zuidland als oom en voogd van de weeskinderen van Jacob Arentsz voor 20 ¿ 11 st. 4 p. 12 gr. uit kracht van zekere borgtocht voor Pieter Pietersz Nicker, verweerder. Eiser eist betaling volgens de obligatie van 17-4-1587 of executie van verweerders goederen. Verweerder bekent de schuld en wordt door leenmannen conform de eis veroordeeld.
De verkoping van de goederen zal a.s. dinsdag plaats hebben.
Cornelis Cornelisz Vaer, stedehouder van de baljuw, protesteert uit naam van de heer van Heenvliet tegen Jacob Arentsz ‘t Boertgen, won. in Heenvliet, dat deze een gorsing bij zijn huis en bij de oude sluis, waarvan de huur hem opgezegd is, van 3 tot en met 6 mei heeft gebruikt als weiland voor zijn koeien. De baljuw Jacob van der Meer, als pachter van deze gorsing, protesteert eveneens.
De baljuw, gehoord hebbend, dat Domis Oelesz, won. in Rockanje, land heeft in de buurt van Nickers vliet aan de Laege wech in Heenvliet, dat door hem tot nog toe is verzwegen en waarop sinds de nieuwe heven niets betaald is, eist betaling. Schepenen hebben hem op 15 mei j.l. met Cornelis Lenertsz van Zwartewaal ‘als ge¿nteresseerde’ op het land aangetroffen.
Domis Oelesz antwoordt, dat hij ‘zijn landt angeset heeft te weeten twee gemeeten zoe hij tselve gecoft heeft volgende zijn giftebrieven ende dat den baelliu zelffs betaelt tgundt hij hem offeyschende was nyet weetende off meetgelt was of anders’.
Jan Jacobsz Winter en Claes Jacobsz, beiden won. in Heenvliet, hebben onder leenmannen geconsigneerd volgens vonnis van 15-12-1594 ten profijte van Jacob van der Meer 71 g. 16 st. ‘Spruytende dese penningen ter cause van twee gemeeten ende twee lijnen taerwe te velde toecomende Jacob Piersz Haesop vercoft bij baelliu en gerechte bij executie’. Zij zijn kopers gebleven met het hoogste bod.
Wessel Claesz en Cornelis Lenertsz Jongen Ouwen ‘verlijen volstaen ghijselhuys om te betalen op saterdach toecomende tgundt zij schuldich zijn anden heer van Cruningen’.

Govert Cornelisz ‘verlijt volstaen ghijselhuys om te betalen op saterdach toecomende tgundt zij schuldich zijn anden heer van Cruningen’.
Dirck Quirijnsz smid ‘lijt volstaen ghijselhuys om te betalen op saterdach toecomende tgundt zij schuldich zijn anden heer van Cruningen’.
Baljuw en leenmannen zijn geweest op de Dam en de sluis van Oud-Helvoet op verzoek van de heer van Heenvliet. Arbeiders hebben daar gemaakt een vingerling, waarvan zij ‘de spijse haelden ande Speuyvliet’ en de zoden, die zij nodig hadden ‘te midweegen van tvoors. gors vande Walschen oort.’ Zij hebben de aannemer Moey Ghijse gevraagd, wie hen dat bevolen had, die antwoordde: ‘Het gerecht van het Nieuweland of Oud-Helvoet.’ Het Vingerlinck van de voors. sluis is nu driemaal in 43 jaar gerepareerd en de ‘spijse’ was altijd daar gehaald. Willem de Lapper als arbeider noemt dezelfde opdrachtgever voor de zoden.
De heer van Heenvliet protesteert bij de schout en het gerecht van Oud-Helvoet.
O.a getekend door Joannes de Haestrecht, notaris.
Laurens Wittesz, schout, en Pouwels Pietersz, schepen van Oud-Helvoet en Oude Gote, hebben hierop geantwoord, dat ze er o.a. met de baljuw van Voorne over zouden spreken en dat de heer van Heenvliet zaterdag a.s. antwoord zou hebben.
Laurens Wittesz, schout, met Adriaen Jobsz, Pier Piersz, Jan Jorisz en Cornelis Jacobsz, schepenen van Oud- Helvoet en Oude Gote, verklaren, dat zij ten onrechte grond van de Walschen oord hebben gebruikt. Zij bieden de heer van Heenvliet als excuus ‘een paer vette weeren’.
De baljuw tekent protest aan, dat Jan Jacobsz Winter de Kerkweg tussen de Dam en zijn huis met zijn mestwagen zo beschadigd heeft, dat deze door de vele regen van 21 en 22 juli j.l. blank staat, en dat Jan Jacobsz met zijn mestwagen blijft rijden. De weg is nu vrijwel niet bruikbaar voor de oogstwagens. Hij eist, dat de weg weer in de staat gebracht wordt, waarin hij was tijdens de schouw van 13 juli j.l. Jan Jacobsz en ook Dirck Quirijnsz antwoorden, dat de weg hun zaak niet is.
Schouw van de watering langs het Schaer van de kleine wateringmolen tot de heul van het Vingerlinck, bij Preecke Hofstede gedolven, door de arbeiders Dirck Adriaensz van Sgravesande, Claes Jansz, Willem Otten, Roel Jansz, Krijn Aertsz Buys, Reyn den exter en Cornelis Commersz. De besteding is aangenomen door voors. Roel Jansz, strekkende van de heul in de Craeckeweg tot aan de hoek van het zaailand van Huych Ariensz. Omdat de schepenen Cornelis Doensz, Lenaert Arentsz, Cornelis Cornelisz Vaer en Claes Ariensz Leuyendijck aanmerkingen hadden, heeft Roel Jansz hen uitgescholden. Na de schouw is in de herberg De Moriaen een klacht ingediend.
Adriaen Jorisz, won. bij de molen van Heenvliet, verklaart, dat bij Jan Willemsz op de molen is geweest, die hem beschuldigde koren van de molen genomen te hebben. Omdat hij vals beschuldigd wordt, dient hij bij baljuw en leenmannen een klacht in.
Jan Cornelisz Joncker, won. in Nieuwenhoorn, protesteert tegen Frans Cornelisz Jonge Frans, won. in Heenvliet, van alle schade aan de gerst te velde op de helftscheiding van 3½ gem. land in het Moerken op de grond van Heenvliet, heden door Karel Gans, boekhouder van de Heiligegeest goederen van Brielle, verkocht.
De baljuw protesteert tegen Pieter Cornelisz backer, won. te Abbenbroek, omdat zijn paarden en wagens op 21 augustus j.l. in de Ring en op het slop van Heenvliet gehold hebben, waardoor Willem Jansz, die de wagen mende, in het slop met zijn been in het wiel is geraakt, waardoor diens rechterbeen vermorzeld is. Het slachtoffer verkeert in levensgevaar. Mocht hij sterven, dan verbeurt Pieter Cornelisz zijn paarden en wagen.
Baljuw en schepenen hebben het lichaam van de overleden Willem Jansz geschouwd.
De secretaris krijgt opdracht het overlijdensbericht aan Pieter Cornelisz backer in Abbenbroek over te brengen.
De bode verklaart de boodschap overgebracht te hebben aan Pieter Cornelisz backer, die in Geervliet was, in tegenwoordigheid van Cornelis Jansz snijder, schepen van Geervliet. Pieter Cornelisz verklaarde, dat hij met geen twee roeden geslagen kan worden, want de baljuw van Abbenbroek heeft zijn wagen en paarden al in beslag genomen.
380. Leenmannenvonnisboek, (1595-1635)
381. Leenmannenvonnisboek, (1638-1683)
382. Leenmannenvonnisboek, (1683-1762)
383. Leenmannenvonnisboek, (1767-1810)
438. Schepenvonnisboek (1583-1590)
439. Schepenvonnisboek (1590-1595)
440. Schepenvonnisboek (1595-1611)
441. Schepenvonnisboek (1616-1636)
442. Schepenvonnisboek (1637-1685)
443. Schepenvonnisboek (1686-1802)
503. Transportakten, (1693-1705)
504. Transportakten, (1705-1718)
505. Transportakten, (1718-1741)
506. Transportakten, (1741-1756)
507. Transportakten, (1757-1772)
508. Transportakten, (1772-1786)
509. Transportakten, (1787-1800)
510. Transportakten, (1800-1805)
511. Transportakten, (1806-1808)
665. Schuldbekentenissen (1662-1692)
1461. Heilige Geest, (1539, 1542)
1462. Heilige Geest, (1578, 1582)
1463. Heilige Geest, (1599)
1464. Heilige Geest, (1606)
1465. Heilige Geest, (1614)
1466. Heilige Geest, (1626-1628)
1467. Heilige Geest, (1629-1632)
1468. Heilige Geest, (1639-1641)
1469. Heilige Geest, (1642-1646)
1470. Heilige Geest, (1649-1658)
1471. Heilige Geest, (1659-1661)
1472. Heilige Geest, (1662-1663)
1473. Heilige Geest, (1664-1670)
1474. Heilige Geest, (1671-1680)
1475. Heilige Geest, (1681-1695)
1476. Heilige Geest, (1696-1704)
1477. Heilige Geest, (1705-1714)
1478. Heilige Geest, (1716-1732)
1479. Heilige Geest, (1733-1765)
1480. Heilige Geest, (1766-1797)
1481. Heilige Geest, (1798-1803)
1482. Heilige Geest, (1804-1810)
Regesten
Transcripties
Overige transcripties
Regesten uit Register 1
laatste wijziging 21-03-2024
10.607 beschreven archiefstukken
30 gedigitaliseerd
totaal 809 bestanden

Kenmerken

Datering:
1411 - 1811
Beschrijving:
Archief van de stad en het ambacht Heenvliet
Omvang:
23,70 meter, 1583 inventarisnummers
Inventarisatie:
L.W. Hordijk, 2005
Taal:
Nederlands
Taal archiefmateriaal:
Het merendeel van de stukken is in het Nederlands
Soort archiefmateriaal:
Normale geschreven en gedrukte documenten, charters en bijzondere handschriften
Bewaarplaats:
Streekarchief Voorne-Putten
Status open dataset:
Beschikbaar
Open data eigenaar:
Streekarchief Voorne-Putten
Licentie:
CC BY-SA 4.0 Creative Commons (CC BY-SA 4.0)
Geografische namen:
Categorie:
Opendata trefwoord:
Archiefvormer(s):
 
Archiefvormer -
 
Archiefvormer Stad en ambacht Heenvliet
laatste wijziging 21-03-2024
10.607 beschreven archiefstukken
30 gedigitaliseerd
totaal 809 bestanden