In deze inventaris wordt het archief van de gemeente Avereest van de periode 1818 tot en met 1921 beschreven. In het kader van depotwerkzaamheden (het verpakken van bescheiden in zuurvrije omslagen en zuur- en ijzervrije dozen) werd het Gemeentearchief Hardenberg met de onoverzichtelijke toestand van dit archiefdeel geconfronteerd. Het betreffende archief bestond uit drie - op het eerste gezicht onverklaarbare - afzonderlijke series of archiefcategoriën bestaande uit ingekomen en uitgaande stukken, grotendeels ontsloten op trefwoord of middels excerpt, en een deel onbeschreven rubrieken en series. Daarnaast bevond een deel van het correspondentiearchief zich als losse archiefbescheiden - niet ontsloten - in diverse verhuisdozen. Door nader onderzoek bleek dat in de jaren vijftig overgegaan was tot een subjectieve indeling van het archief in vier categoriën. Destijds betekende deze bemoeienissen met het archief wellicht de redding ervan. Toch was de toepaste indeling in het licht van de archiefwet niet te verdedigen of te handhaven en leverde het de nodige verwarring op. Bovendien was een groot deel van het archief buiten de indeling en/of beschrijving ervan gehouden. Besloten werd daarom om in het kader van het ompakken, gelijktijdig over te gaan tot herstel van de oorspronkelijke ordening. De separate series werden samengevoegd tot één chronologisch geordend archiefdeel, dat uiteindelijk middels één inventaris beschreven diende te worden.

In het winterseizoen van 2004/2005 werd begonnen met de werkzaamheden. Gemiddeld kon één dagdeel per week aan het archiefdeel worden gewerkt. De werkzaamheden werden af en toe onderbroken door perioden dat er door overige werkzaamheden niet aan dit project gewerkt kon worden. De zich binnen de diverse series bevindende dossiermappen werden vervangen door stofmappen en de bescheiden werden samengevoegd tot één nieuwe serie. De overige losse bescheiden werden hieraan toegevoegd. Daarnaast werden de bestaande klappers met exerpten en trefwoorden ter ontsluiting van de stukken, samengevoegd en aangevuld met beschrijvingen van de toegevoegde losse bescheiden. De dossiers met de - uit de serie's gehaalde - stukken over hetzelfde onderwerp, zijn niet (weer) toegevoegd aan de chronologische serie. Dit fenomeen van dossiers naast een chronologisch geordend archief, komen we ook in de soortgelijke archieven van de overige voormalige gemeenten tegen.

Met de inventarisatie wordt voldaan aan de eisen van de Archiefwet 1995. Een gedeelte van het archief wat tot nu toe nog niet toegankelijk was, is met deze inventaris voor onderzoek toegankelijk gemaakt. Daarnaast zijn de stukken nu zuurvrij verpakt. Het aanbrengen van een ordening en de ompakwerkzaamheden waren halverwege 2007 afgerond. Daarna kon met het opstellen van deze inventaris begonnen worden. Mijn dank gaat uit naar mijn collega de heer R.J. de Jager, die mij heeft bijgestaan met het op volgorde krijgen van de stukken en het dateren van de bescheiden, naar mijn collega mevrouw N. Maleksedian, die de klapper van één van de series heeft gedigitaliseerd door deze over te typen, naar mijn collega mevrouw W. Rademaker-Logtenberg die, als archiviste van de voormalige gemeente Avereest, mij met raad en daad bijgestaan heeft, en naar de heren H.H.M. Finkers en G.J. Hakkers, die als vrijwilligers grotendeels de ingekomen en uitgaande stukken hebben omgepakt. Een woord van dank gaat eveneens uit naar de voormalige provinciaal archiefinspecteur, mr. C.J. van Heel, die het gemeentarchief heeft voorzien van een lijst van bestuurders van de voormalige gemeente Avereest.

Hardenberg, december 2008
A.C.A. Pullen