Uw zoekacties: Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen

005 Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen ( Gemeente Veenendaal )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
3. Aanleg en onderhoud van waterwerken
3.1. Stukken betreffende aanleg en onderhoud van en rechten op de Grift
149 Stukken betreffende de toelating tot het gebruik van de Grift van 250-300 morgen veen bij de Emmikhuizerberg, door Gilbert van Schoonbeecke van de keizer gepacht, 1550, 1553, z.j.
005 Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen
Inventaris
3. Aanleg en onderhoud van waterwerken
3.1. Stukken betreffende aanleg en onderhoud van en rechten op de Grift
149
Stukken betreffende de toelating tot het gebruik van de Grift van 250-300 morgen veen bij de Emmikhuizerberg, door Gilbert van Schoonbeecke van de keizer gepacht, 1550, 1553, z.j.
Datering:
1550, 1553, z.j.
NB:
Transcriptie door H.J. Postema, 2023.
Omvang:
1 omslag
Oude Orde:
86
Organisatie: Gemeente Veenendaal
26-11-1550: Kaerle by der gracien Gods roomsch keyser altyt vermeerder srycx, coninck van Germanien, van Castillien, van Leon, van Grenade, van Arragon, van Navarre, van Naples, van Sicille, van Maillorcque, van Sardanie, van den eylanden Indien ende vasten lande der zee, occeane, eertshertoge van Oistenryck, hertoge van Bourgoingnien, van Lothier, van Brabant, van Lembourg, van Luxembourg ende van Gelre, greve van Vlaenderen, van Artois, van Bourgoingnien, palsgrave ende van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelant, van Ferrette, van Hauenault, van Namen ende van Zutphen, prince van zwane, marcgrave des heylichs rycx, heere van Vrieslandt, van Salms, van Mechelen, van den stadt, steden ende landen van Utrecht, Overyssel ende Groeningen, ende dominateur in Asie ende in Affrycke, allen den ghenen die dese jegewoerdige sien sullen, saluyt. Wy hebben ontfangen die oetmoedige supplicaite van onsen wel beminden Gillebert van Schoonbeke, inhoudende hoe dat wy ontrent vyff oft sess jaeren geleden zekere ottroy geaccordeert hebben den geërfden van den venen ende moeren gelegen omtrent onser stadt van Rhenen in onsen lande van Utrecht, om aldaer zekere vaert te mogen maken tot gerieve ende commoditeyt van den moeren ende veenen daer omtrent gelegen. Op conditie dat de gehene die int maken van de voerschreven vaert nyet en zouden willen contribueren de selve nyet en souden mogen gebruycken, voer den tyt van twintich jaren doen naestcommende. Ten ware dat zy eerst daerop vercregen hadden onsen oirloff ende 't consent van den ghenen die daerinne gecontribueert souden hebben. Ende want alnoch int selve quartier omtrent hondert ende vyftich margen moers zyn toebehorende particuliere persoenen nyet gecontribueert hebbende totte voerscreven vaert, liggende tusschen de moeren daerinne gecontribueert hebbende by acht, thien oft twintich margen tsmaels ter plaetsen aldaer de voerschreven vaert gemaect es tusschen die jurisdictien van de steden van Rhenen ende Wageninghen, ende 't dorp van Ede,
26-11-1550: VERVOLG.

welcke moeren mits der redenen ende condicien voerscreven de voirscreven vaert nyet en mogen gebruycken. Soe heeft de voergenoemde suppliant ons oitmoedelyck gebeden dat wy hem souden willen ottroyeren ende consenteren dat mits by hem coopende de voirscreven moeren van hondert ende vyftich margen ende hebbende 't consent van den geërffden die hier te voren daerinne gecontribueert hebben, de selve souden mogen gebruycken de voerscreven vaert nyet tegenstaende datse daerinne nyet gecontribueert en hebben ende hem hierop doen expedieren onse behoirlycke oepene brieven daertoe dienende. Doen te wetene dat wy de saken voerscreven overgement ende gehadt hierop 't advys eerst van onsen lieven ende getrouwen raedt ende president van onse raide 't Utrecht, meesteren Adriaen van den Borch ende daernae van den hoofden tresorier generael ende gecommitteerden van onsen Demeynen ende financien den voergenoemde Gillebert van Schoonbeke, supliant, gegeven wesende tzonder voerscreven beden ende begeerten hebben geottroyeert, gewillekuert ende geconsenteert, ottroyeren, willekueren ende consenteren vuyt sonderlinger gracien by desen dat hy de voerscreven hondert ende vyftich margen moers ende veenen sal mogen coopen ende vuyt saken van dyen gebruycken de voerscreven vaert als andere daerinne gecontribueert hebbende. Behoudelyck dat zyluyden hun consent daerinne dragen. Ende mits betalende sulcke recognitie van den torven die vuyt de voerscreven hondert ende vyftich margen moors gedolven sullen worden als in onse voerscreven brieven van ottroye begrepen es. Ontbieden daeromme ende bevelen onsen lieven ende getrouwen die president ende luyden van onsen secreten ende grooten raden, stadthouder, president ende luyden van onsen voerscreven rade te Uytrecht den voirnoemden van onsen financien, ende allen anderen onsen rechteren, officieren ende ondersaten dien dit aengaen sal, dat zy den voirnoemden Gillebert van Schoonbeke, suppliant, doen laten ende gedoogen van dese onse
26-11-1550: VERVOLG.

jegewoirdige gracie, ottroye ende consent in der vuegen ende manieren voirscreven, rustelyck ende vredelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch te laten geschien eenich hinder, letsel oft moeynisse ter contrarien, want ons alzoe gelieft. Des toirconde soe hebben wy onsen segel hier aen doen hangen. Gegeven in onser stadt van Bruessele den 8e dach van octobri int jaer ons Heeren duysent vyffhondert vyftich van onsen keyserycke 't 31e ende van onsen rycke van Castllien ende andere 't 35e. Aldus was gescreven op ter plycken van den selven brieve: By den keyser den heere van Praet, hooft, magister Layreys Longin, tresorier generael ende Nicasius claissene gecommitteerde van de financien, ende andere jegenwoirdich ende onderteeckent Vereycken metten zegele der keyzerlyke majesteyt in rooden wasse daeronder aenhangende. Ende buyten op ten rugge was gescreven als naevoilcht: Die hoofden tresorier generael ende gecommitteerde van de Demeynen ende financien ons heeren des keysers consenteren alsoe verre alst in hen is d'inhouden int witte van desen te worden gesurneert ende volbracht in alder vuegen ende manieren als dat zyne majesteyt wilt ende beveelt gedaen te wordenen by desen gescreven onder die hanteeckenen van den selven hoofden tresorier generael ende gecommitteerden den 26e van novembre 1500 vyftich. Was onderteeckent Loys de Praet longin, N. Claissone
Gecollationeert tegens d'originael ende bevonden accorderende van woorde te woorde by my
P. van Sare als de Lovaionio
16-5-1553: De luyden van den reeckeningen in den Hage. Eersaeme, bijzondere, goede vriendt, ghezien hebbende u advijs up de requeste van Guillebert van Schoonbeecke ende d'appostill van mynen heren van de financie in der margen van de zelve requeste bevynde wy dat u ghelast is informatie te doen upt prouffyt ende interest dat keiserlijke majesteit oft yemandt anders zoude moghen hebben accorderende den suppliant zyn begeeren. Ende dat te dien eynde van noode is daerop ghehoort den gheerfden ghelegen in de Rheensche veenen. Waeromme wy u wederomme zenden de copie van den zelve requesten ende appostille ten eynde dat ghy die met diligentie communiceert den principaelsten veenghenooten als Bomyn ende Jan van Luyck, Jan van Leuwen ende andere, verder overwegende haer ghevoelen vandien (ende 't gundt zy u zegghen zullen by ghescrifte stelt ende ons ghesloten weder over seyndt mit eender caerten van de ghelegentheyt van beyden apinden? van de Rhenenschen griften naer Amersfoort aen deen zyde zoo die nu dezen tyt gheleghen zyn mit annotatie van der plaetsen daer Guillebert die additie oft nieuwe ghrifte in ofte doer des keysers veenen ghemeynt is te brengen. Ende 'tselve nyet en laet want van noode is tyt te winnen. Eersaeme byzondere goet vriendt onze Heere God zy met u. Ghescreven in de camer van reeckeninghe in den Hage den 16e mey 1553.
Onder stont ghescreven schoutten
Op den rugge stont gescreven: Eersame wysen voirsienige onsen goeden vriendt mr. Peter de Clerck, rentmeester-generael tslandt van Utrecht.
8-1553: Wy Gilbert van Schoenbeke,
belyn ende kennen voir ons ende onde erffgenamen ende nacommelingen off actie van ons hebbende alzoe wy in den jaire 1500 drie ende vyftich procuratie gegeven hebben Melchior Baldi onse mede consorte omme vuyt onse ende onse compangnie name ende beveel te reysen 't Utrcht omme mit die veengeërffden in den Gelreschen ende Utrechtschen venen gelegen by Renen contribuanten totte grifte aldair wtwaterende in den Ryn te overcoemen ende accorderen dat wy mitten veengeërffden voirscreven mede souden toegelaten worden alsulcke hondert merghen als wy vuyt keyserlijke majesteit als erffheer der landen van Utrechts venen gepacht hebben omme na Amersfoort vuyt te brengen ende te essnederen van nu voirtaen mede deur der voirscreven veengeërffden grifte ten yuwert souden mogen essneren ende vuytbrengen alle volgende die procuratie die ick Gilbert van Schoenbeecke den selven Melchior voirscreven dair off gepasseert hebbe in date etc. Ende zoe Melchior Baldi voirscreven vuyt onser ende onser compangnen beveel den veengeërffden voirscreven voirgebrocht heeft den 27e aprilis anno [15]53 die copie van onsen versoucke aen den keijserlijke majesteit nopende d'admissie der voirscreven grifte soe veel zyn majesteit aengaen mach. Ende die veengeërffden voirscreven aldair enige obscuriteyt inne bevonden, soe ist dat Melchior voirscreven vuyt onser bevel der veengeërffden vertoent ende overgelevert heeft den 9e juny anno drie ende vyfftich zekere verclaringe van den selven obschuriteyten mit zekere schriflicke presentatien mit zyn zelffs onderteyckent hier van woirde te woirde geïnsereert. Verclaringe.
Ende zoe wy verstaen dat die veengeërffden voirscreven nae onderlinge communicatie dair op gehadt te vreden zyn te consenteren in die verclaringe ende presentatie voirscreven by zoe verre wy mit behoirlicker brieven ende schryven hemluyden dair inne bevestigen als recht is,
z.j.: Copie
Aen den keyser
Vertoont in alder oodmoed Guillebert van Schoonbeecke hoe dat hy die brouwers van Andwerpen voor veel jaeren tyts torven bevrocht heeft te leveren alle jaere 2000 tonnen ende omdat te doene zoo heeft den voorscreven remonstrant bevonden dat den Ryn veel ghemackelicker is om te varen naer Andwerpen dan de Vaert van Amersfort. Ende alzoo uwe majesteit heeft by de 250 ofte 300 mergen ban veenen liggende tusschen Rhenen ende Amrsfort niet verre van den berg van Emmichuysen, waer van die voornoemde remonstrant heeft voor de 33 jaeren in pachte genomen hondert mergen, welcke venen men zoude lichtelick alle tsaemn brengen op de vaert van Rhenen dewelcke corresponderende is in den Ryn. Ende dit zonder yemandt tegenzegghen. Aengezien dattet besproocken is in uwers majersteits octrooy by uwer majesteit ghegundt den gheerfden in den Rhenensche veenen oft eenich recht hebbende van de vaert te bezigen, dat uwe majesteit zal mogen zonder eenigen cost ofte last die zelfde bezigen en ghebruycken. Dit aldus aenmerckt dat uwe majesteit believen wille consenteren den voornoemden remonstrant te moghen bereyen om te brengen alle de 250 ofte 300 mergen van den veenen voorscreven in de voornoemde vaert, omme de torven die daer vuyt commen zullen te brengen in den Ryn. Ende dat hy suppliant die 100 mergens die hy van uwe majesteit in pachten heeft ghebruycken mach in de voorschreven Rhenensche vaert. Twelcke doende uwe majesteit groote prouffyten hebben zal, aengezien dat alomme alle de voornoemde veenen vertreck hebben zullen duer twee vaerden, te wetene duer de vaert van Amersfort ende van Rhenen, tusschen dewelcke de torven comende vut de voorscreven veenen zullen mogen vertiert werden duer Hollandt, Zeelandt, Gelderlandt, ende Brabant. Ende ter dier cauze zullen de vesten van uwe majesteits veenen vele meer weert zyn.
z.j.: Verclaringe van Melchior Balde op die obscuriteyten die den veengenoten in den Renenschen vaert bevonden hebben in den requeste van mr. Gilbert van Schoenbeeck, raide der keyzerlijke majesteit aen den keijserlijcke majesteit overgeleyt den 26e aprilis voorleden.
1. In den yersten dat zyn intentie is vuyt den Renensche grifte een grifte te continueren in den keyserlijke majesteits veen in Eelster maelschap gelgen by hemluyden gepacht, groot zynde een hondert mergen.
2. Ende die een hondert mergen voorschreven alleenlick door die Grebbe vuytvarende te orbaeren ende voirts anders die grifte mit zyn toebehoerte mede genieten ende gebruycken als anderen veengenoten ende anders nyet.
3. Ende in die voorscreven gepachte hondert mergen dwersch te maecken twee wycken streckende in den gecontinueerde grifte.
4. Belovende die grifte ende wycken voorscreven tot hoeren eynden dicht ende ongegraven te houden elcx ten lencte van twyntich roeden ten minsten.
5. Om te verhueden dat die ghrifte van den Renensche veenen haer water nyet ontleyt ende affgetogen en worde.
6. Ende ingeval die grifte ofte wycken voorscreven duergegraven worden zonder consent den Renensche veengenoten, presenteert Melchior voornoemd voir hem ende die compagnie van mr. Gilbert voornoemt pachters der veenen voornoemt te verbueren 't gebruyck der selver Renensche grifte den tyt haerluyder pachtinge geduerende onvermindert keyserlijke majesteits zyn gerechticheyt ende zyne majesteits goet behagen.
7. Item die grifte ende wycken voorscreven sal men maecken accordant in diepte mitten boden der Renensche grifte zuydtwerts gemaect boven Brevelts schut.
z.j.: Wij N.N.N. als actie hebbende van Gilibert van Schoenbeecke belyden ende bekennen mits desen voir ons ende onsen erffgenamen ende nacomelinghen ofte actie van ons hebbende dat alsoe die voirscreven Ghilibert mit zyn compangnie in de jaire 1500 drieendevyftich procuratie gegeven hebben Melchior Baldy onse mede consorte omme vyt onse ende onse compangnie name ende bevel te reysen 't Uytrecht omme aldair mitte veengeërfden in den Geldersce ende Utersche veenen gelegen by Rhenen contribuanten totter grifte aldair vytvaterende in den Ryn te overcomen ende accorderen dat wy mitten veengeërfden voirscreven med toegelaten zoude worden omme alsulcke hondert merghen veens als wy vuyt coeninklijke majsteit als erffheer der landen van Utrecht ghepacht hebben nair Amersfoort vuyt te brengen ende te essneren van nu voirt aen mede duer die voirscreven veengeërfden grifte ten Rynwert zouden moghen essneren ende vuytbrenghen alle volgende de procuratie die de voorscreven Ghilibert van Schoenbeke den voirgenoemde Melchior affgepasseert heeft in date 15.... Ende soe Melchior Baldy voirscreven vuyt onse ende onsen compangnie bevel den voirnoemden veengeërfden voirgbrocht heeft den 26e aprilis anno [15]53 die copie van onse versouck aen keyserlijke majesteit nopende d'admissie der voirscreven grifte soe veel zyne majeseit aengaet mach. Ende di veengeërfden voirscreven aldair enighe obscuriteyten inne bevonden, soe ist dat Melchior Baldy voirscreven vuyt onser bevel den veengeërfden vertoent ende overgelevert heeft den 9e juny anno 1500 dryendevyftich zekere verclaringe van den zelve obscuriteyten mit zekre schriftelycke presentatie mit zyns selfs handt onderteyckent hyer van worde tot worde geinsereert. Verclaringhe van Melchior Baldy op dye obscuriteyten die de veengenoten in de
z.j.: VERVOLG.

Renensche vairt bevonden hebben in de requeste van meester Ghilibert van Schoenbeke, raet der keyzerlijke majsteit, overgeleyt den 26e aprilis verleden. In den iersten dat zyn intentie es vuyt die Renensche grifte een grifte te continueren tot in de keyserlijke majesteits veen int Elste maelscap gelegen by hemluyden gepacht groet zynde hondert mergen. Ende die een hondert merghen voorscreven alleenlyck duer die Grebbe vuytvarende te orbairen ende voirts anders die grifte mit zyn toebehoren mede genieten ende anders nyet. Ende in de voirscreven hondert gepachte merghen dwersch te maecken twee wycken streckende in de gecontinueerde grifte. Belovende die grifte ende wycken voirscreven tot hoeren eynde dicht ende ongegraven te houden elcx van twintich roeden lengten ten minsten om te verhueden dat die grifte van de Renensche veenen hair water nyet ontleyt ende affgetoghen wert. Ende ingevalle die grifte ofte wycken voirscreven die gegraven worden sonder consent der Renensche veengenoten presenteert Melchior voirnoemt voir hem ende die compangnie van mr. Ghilibert voirnoemt pachters der veenen voirnoemt te verbueren 't gebrucyk der zelver Renensche grifte den tyt haerluyder pachtinge duerende onvermindert keyserlijke majesteits zyn gerechticheyt ende zyn magisteyts goet behagen. Item die grift ende wycken voirscreven sal men maecken accordant in diepte mitten boeden der Renensche grifte zuytwerdts gemaect boven Brevels scut. Item Melchior voirscreven presenteert van nu voirtaen geduerende haerlieder pachtinghe van de hondert merghen voirnoemt jairlicx pro rata den oncosten van den onderhout der gemeen Renenscher grifte mede te draghen ende hemluyden int gebruyck reguleren als andere veengenoten onvermindert 't recht van de keyserlijke majesteit ende op zyn magesteyts goet behagen.
z.j.: VERVOLG.

Allet voirscreven presenteert Melchior Baldy voirscreven voir hem ende als procuratie hebbende van meester Ghilibert van Schoenbeke voir den selven ende zyn compangnie alles te doen ende onderhouden. Ende tot versiekerheyt van desen bryeven ende acten den veengenoten in debita forma vant voirscreven te passeren. Sonder argelist. Onderteyckent Melchior Baldy. Ende zoe wy verstaen dat die veengeërfden voirscreven nae onderlinghe communicati daerop gehadt te vreden zyn te consenteren in de verclaringhe ende presentatie voirscreven by zoe verre wy mit behoirlicke bryeven ende schryven hemluyden dair inne te bevestigen als recht es, soe ist dat wy N.N.N. belyden ende beloven voir ons, onsen erven, nacomelinghen ofte actie van ons hebbende mitsdesen den veengeërfden voirscreven ofte actie van hemluyden hebbende nae te gaen ende te voldoen alle de selve verclaringhe ende presentatien hyer voiren ghespecificeert ende Melchior voirscreven van onsen weghen als voren gedaen heeft zondr enighe contradictie ofte indracht ofte infractie dair inne te doen ofte laten gescyen by enighe manieren van exceptie die men dair op versieren ofte bedencken zoude moghen egeen vuytgesondert. Belovende de selve contracten voirscreven nae te gaen ende te voldoen ende ons voirts mede te reguleren nae alle restructien ende lasten dair dair zy veengeërfden voirscreven ter cause van die grifte ofte aencleven ende dependentien van dien mede gerestringeert ende belast zyn ons mitten veengeërfden voirscreven ins als conform maeckende ende dat geduerende den tyt van onse pachtinge voirscreven alle op heerlicke ende reale executie der cancelryen van Brabant end Gelre des hoefs provintiaels t'Utrecht ende allen anderen cancelryen, hoven, rechteren ende gerechten submitterende onse personen ende goederen ter cause voirscreven tot executie van dien. Des toirconde.

Kenmerken