Kenmerken

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Inleiding

Sittardse Geschiedschrijving en Archiefhistorie

De geschiedschrijving

Sittardse archieven

Verdere lotgevallen van het Sittards archief

Naleving wettelijke bepalingen en huisvesting

Verantwoording

Noten

laatste wijziging 23-02-2024

1.320 beschreven archiefstukken

1.257 gedigitaliseerd

totaal 78.946 bestanden

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

A. Stukken van Algemene aard

Inventaris

B. Stukken van Bijzondere aard

Aanvulling

laatste wijziging 23-02-2024

1.320 beschreven archiefstukken

1.257 gedigitaliseerd

totaal 78.946 bestanden

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Regestenlijst

Regesten

1R Walleram, heer van Monyoe en zjin moeder Elisabeth veklaren, Aan Sittert en zijn inwoners een aantal onveranderlijke en blijvende vrijheden te schenken:
Vrijheid van belasting, tolheffing, herendiensten en het leveren van wapens, voertuigen en trekdieren.
Vrijstelling van geldelijke bijdragen wanneer een zoon uit het vorstelijk huis tot ridder wordt geslagen of een dochter van de heer in het huwelijk treedt. Hij regelt verder de krijgsdienst, het verblijf van vreemdelingen in de stad, het gebruik door de burgers van onbebouwde grond en het heffen van weidegeld. De heer heeft ook recht op de nalatenschap van een kinderloos overleden burger en hij stelt boeten vast wanneer de inwoners zouden weigeren de vestingwerken te onderhouden en straten en wegen te herstellen.
Tenslotte bepaalt hij de belastingen, die voortkomen uit de bouw van een markthal en regelt hij de jaarlijkse opbrengst van elk huis in de stad en van de rechtbank.

Getuigen zijn: Frederik van Sleeden, Bertram van ........., Arnold van Stein, Werner van Wizewilre, Alard van Hafkendal, Udo van Rode, Philip van Oos, Theodoor Krumstab, Arnold van Orsbec e.a.

1238R Jutta, voormalige vrouwe van Monjoie, oorkondt dat zij op advies van haar getrouwen en na overeenstemming met de plebaan en de bevolking van Sittard toestemming verleent tot wederoprichting van een begijnhof in deze stad. Ook wordt aan het hof belastingvrijheid geschonken en worden de statuten vastgesteld

33R Walram, heer van Monyoie en Falkenberg, bevestigt de inwoners van Sittert in het vrije bezit van een weiland, de Heyde genaamd, gelegen tussen Nieuwstad (novum oppidum) en Sittert, van twee moerassen, gelegen respektievelijk tussen Monsterglene en Sittert en tussen Were en Sittert, van een bos, Tommele geheten, en van een weg met name Breydhage.
Deze bevestiging geschiedt met toestemming van Walrams vrouw Philippa, van zijn zonen Theodiricus en Reynerus en van zijn andere erfgenamen.
Tevens belooft hij zijn hulp bij de bescherming van deze bezittingen tegen vreemden.

Getuigen zijn: Florentius van Scynna, Arnoldus van Steyne, Christianus van Limborg, Johannes van Hafsdal en Godefridus Dobbelstyn, ridders

37R Symon, jonggraaf van Salmen, heer van Borne en Sittart, oorkondt, dat hij alle privileges bekrachtigt, die aan de stad zijn verleend door zijn overoudvader Walraven en andere voorvaderen, door zijn oudvader Johan van Valkenborch en door zijn ooms Walraven en Reynalt van Valkenburch. Hij belooft, de rechten en vrijheden van stad en burgers te blijven respekteren en hen niet in de steek te laten

38R Symon, jonggraaf van Salmen, heer van Borne en Sittart, oorkondt, dat burgemeesters, schepenen en gemeinre van Sittart, zoals ook zijn oudvader Johan en zijn ooms Walraven en Reynalt dit hadden toegestaan, in overleg met schout of ambtman de belastingen mogen verhogen en grond mogen verkopen als dit in het belang is van de stad en vestingwerken

81R Rechters, burgemeesters, schepenen en gezworenen van de stad Sittart oorkonden, dat zij twee beemden, elk ½ bunder groot, de ene gelegen naast het eigendom van voogd Arent en Giselbrecht van Valkenborch met name vuurpijl en de andere gelegen naast de eigendommen van een zekere Diederic en Meus van Millen, overdragen aan Hein Crekelman. Dit op voorwaarde dat laatstegenoemde jaarlijks aan de burgemeesters een bedrag betaalt van 1¾ Overlandse Rijnse gulden en 1¾ oude groot voor de ene en 1¾ gulden en 5¾ groot voor de andere beemd

40R Wilhelm, hertog van Gelre en Guilge en graaf van Zutphen, oorkondt, dat hij alle privileges, aan burgemeesters, schepenen en burgers van Sittart toegekend, bevestigt en bekrachtigt, dat zij mogen behouden het weiland, de Heyde, de twee moerassen, het bos, Thoemele geheten, en de Breydhageweg, dat zij ten behoeve van de stad en haar vestingwerken na overleg met schout of ambtman de belastingen mogen vermeerderen en verhogen, dat zij genoemde belastingen ook mogen verminderen, dat zij eigendommen mogen verkopen, dat hij, de hertog, of zijn nakomelingen deze privileges zullen blijven respekteren, dat hij de burgers gelijk zal behandelen, dat de stad het op de markt gelegen kouffhuys met name het gewanthuys mag behouden, dat zij het recht heeft om te vissen in de nieuwe gracht, buiten de stad gelegen en tenslotte dat er een eerlijke rechtspraak zal zijn.

Getuigen zijn: Udo Boese en Elbertus van Eyle

41R Wilhelm, zoon van Arkle, heer van Borne en Sittart, oorkondt, dat hij alle rechten, vrijheden en privileges bevestigt, die de stad Sittart gekregen heeft van wijlen de heren van Borne en Sittart, van de hertogen van Gelre en Gulich en van Reynalt, hertog van Gulich en Gelren en graaf van Zutphen. Hij belooft al deze rechten, vrijheden en privileges te blijven beschermen en respekteren.

Getuigen zijn: Arnt van Schonouwen, ridder, Wilhelm van Kriekenbeec, Johan van Apelteren Robbertszoon, en Otto van Schonouwen, wapenknaap

42R Reynalt, hertog van Gulich en Gelre en graaf van Zutphen, oorkondt, dat hij alle rechten en privileges bevestigt, die aan de inwoners van Sittart zijn geschonken door zijn broer,Willem, hertog van Gulich en Gelre en graaf van Zutphen en door andere heren van Borne. Hij belooft, deze privileges te blijven eerbiedigen met behoud echter van zijn eigen rechten in Sittart.

Getuigen zijn: Johannes Schelart van Obbendorp, Godefridus de Pomerio, Andreas Lyessingen, Goiswinus Brent van Vernich en Engelbertus van Oirsbeke

43R Friderich, graaf van Moers en Sarwerden, verklaart, dat Reynalt, hertog van Guylich en Gelre en graaf van Zutphen, het kasteel en het hele land van Borne evenals de steden Sittart en Susteren aan hem heeft verpand. Hij bevestigt en bekrachtigt bij deze alle rechten en privileges, die door hertog Reynalt en andere heren aan burgemeesters, schepenen, raad en burgers van Sittart geschonken zijn

1227R Deken en kapittel van de kerk van St. Pieter te Sittard verklarern, dat rond het feest van St. Philip en St. Jacob in het jaar 1420 Johannes Pauwels, Peter Ovenderser alsmede Johannes van Haren namens voogd, burgemeesters, schepenen en andere burgers een verzoek hebben ingediend tot oprichting van een broederschap van O.L. Vrouw in voornoemde kerk. Dit verzoek en de statuten met bepalingen omtrent misvieringen, financiële regelingen en het overlijden van leden worden door deken en kapittel goedgekeurd. Beide partijen beloven alle bepalingen trouw te zullen nakomen

44R Deken en kapittel van de kollegiale kerk van St. Pieter te Sittardt verklaren, dat zij de brief van Johannes, hertog van Lotharingen, Brabant en Limburg van 17 april 1327 gezien en gelezen hebben en dat de hertog zijn tolgaarders aan gene zijde van de Maas en al zijn andere onderdanen opdracht geeft om van de burgers van zijn stad Zittert geen andere tolgelden te eisen dan die, welke de burgers van zijn goede steden in Brabant moeten betalen. Hij garandeert de Sittardse kooplieden bovendien veilig en ongehinderd reizen door heel zijn land

1228R Schepenen van Sittard delen mede, dat Thijs Mutsenyck heeft bekend, een jaarrente van ½ Overlandse Rijnse gulden schuldig te zijn aan Reinart Luprecht, deken van de kapittelkerk St. Pieter te Sittard. Als onderpand geeft hij ½ bunder akkerland, gelegen bij de molen tussen Munstergeleen en Abshoven

408R Rechters, burgemeesters, schepenen, gezworen raad en inwoners van Sittard verklaren, dat zij ten behoeve van hun stad een jaarrente van 20 Overlandse Rijnse gulden verkopen en verkocht hebben aan Elisabeth van Breda, priorin, Margreet Cupers, subpriorin, en Ida van Caelmont, prokuratrice met toestemming van Johan Geitzbach, rektor en biechtvader van het St. Agnesklooster te Maaseyk, voor de som van 440 bescheiden Rijnse gougulden. Als onderpand stelt Sittard zijn tegenwoordige en toekomstige roerende en onroerende goederen

1251R Burgemeesters, schepenen, gezworen burgers en onderzaten van Sittard bekennen, dat zij aan de huisarmen der stad een jaarlijkse erfpacht van 1 mud tarwe schuldig zijn. Deze is afkomstig van Oetten Hartmans en dient tot het bakken van brood, dat aan genoemde huisarmen moet worden uitgedeeld. Van de armen op hun beurt wordt verwacht, dat zij bidden voor Oetten en zijn vrienden. De stad kan deze jaarlijkse erfpacht aflossen met 100 Rijnse gulden en 20 slechte stuiver

100R Schepenen van Overweert getuigen, dat Johan Hoeler een wettige broer is van de in Sittard overleden Joost Hoeler en bovendien zijn enige erfgenaam. Verder verklaren zij, dat de nalatenschap van Catharina, de huisvrouw van Joost Hoeler, zal toekomen aan de 3 kinderen van Dirx Opgheenbeeck en de 2 kinderen van Hille Opgheenbeeck, respektievelijk broer en zuster van Catharina

409R Burgemeesters, schepenen, burgers en poorters van Sittard verklaren, dat zij ten behoeve van de stad een jaarrente van 12 goede bescheiden Overlandse Rijnse keurvorstelijke gulden verkopen en verkocht hebben aan Hendrik Krenen van Echt, pastoor te Loen in het land van Gulik. Genoemde jaarrente kan worden afgelost met een bedrag van 200 gulden plus 1 gulden voor de kosten van de akte

1252R Burgemeesters, schepenen, gezworen burgers en onderzaten van Sittard bekennen, dat zij aan het gasthuis een erfrente van 6 Rijnse gulden en 5 stuiver schuldig zijn en aan de huisarmen een erfrente van 3 Rijnse gulden, 15 stuiver, 20 slechte stuiver of 46 boddreger. De stad kan deze erfrente aflossen met 200 Rijnse gulden

47R Vincentius, graaf van Moresz en Sairwerden, verklaart dat, burgemeesters, schepenen, raad en burgers van Sittart mogen behouden het broek, dat ligt tussen Sittart en Weer, het Overbroeck, gelegen tussen Sittart en Monsterglen, de Thomel en de Breyerhaigeweg, en tenslotte de Oeverhoverheide, die ligt tussen Sittart en de Nuwenstat.
Verder staat hij toe, dat zij 30 bunder grond in erfpacht verkopen en dat Sittart belasting heft van de omliggende dorpen met name van Tuder, Susterseel, Weer, Brucksittart, Hillensberg, Monstergleen en andere plaatsen, die onder de dingbank Sittart vallen

82R Burgemeesters, schepenen en de gezworen raad van de stad Sittart verklaren, dat zij een bunder weiland, gelegen op het broek buiten de Lewenborgher-Poort, verkopen aan Wijnroch van Wijlroed. De opbrengst zal ten goede komen van de stad

49R Wylhem, graaf van Weyde en heer van IJssenbergh, verklaart, dat hij van zijn vader en zwager Vincentius, graaf van Morsse en Sarwerden, het slot en het land van Borne en de steden Sittart en Susteren gekregen heeft. Hij belooft aan burgemeesters, schepenen, raad en burgers van Sittart alle rechten en privileges, die zij van vorige heren gekregen hebben, te erkennen en te bevestigen

50R Wilhelm, hertog van Guyle en Berge, graaf van Ravensberg, heer van Heinsberg en Lewenberg verklaart, dat alle inwoners van Borne, Sittart en Susteren hem trouw hebben gezworen, nadat hij het land van Borne en de steden Sittart en Susteren gekregen had van zijn neef Wilhem, graaf van Wede en Moirsse en heer van IJssenberg.
Hij belooft voor zijn onderdanen een goede en trouwe heer te zijn en hun rechten en privileges te handhaven

740R Rechters en schepenen van Sittard delen mede, dat Johan Noillman, een medeburger, op zich genomen heeft het maken en onderhouden van de Steenweg vanaf de plaats, waar de wegen naar Limbricht en Einighausen samenkomen tot aan het punt, waar de bovenste Broeksittarderweg en de Haagsittarderweg samentreffen.
Johan Noillman krijgt het recht om op genoemde Steenweg tol te heffen. Van de andere kan verplicht hij zich als garantie voor de naleving van de overeenkomst tot het geven van de volgende onderpanden:
½ bunder land achter Ophoven, genaamd de lange acker, verder 1 sil land, gelegen aan de Eilsloerwech, 2 tuinen die buiten de Limbrichterpoort liggen op ten alder berck en tenslotte nog een stuk land, gelegen in gheenen cloit an der Swijnweiden

410R Johan van Reyde, deken alsmede de kanunniken van de kerk van de H. Geest te Roermond staan toe aan burgemeesters, schepenen, raad en burgers van Sittard om een jaarrente van 12 gouden Overlandse Rijnse gulden, die de toenmalige deken van genoemde kerk, Johan van Nijmeghen, van de stad Sittard gekocht heeft, binnen zes jaar af te lossen. Dit op voorwaarde dat men een opzegtermijn van een half jaar in acht neemt

45R Deken en kapittel van de kollegiale kerk van St. Pieter te Sittart verklaren, dat zij de brief van Johannes, hertog van Lotharingen, Brabant en Limburg van 17 april 1327 gezien en gelezen hebben en dat de hertog zijn tolgaarders aan gene zijde van de Maas en al zijn andere onderdanen opdracht geeft om van de burgers van zijn stad Zittert geen andere tolgelden te eisen dan die, welke de burgers van zijn goede steden in Brabant moeten betalen. Hij garandeert de Sittardse kooplieden bovendien veilig en ongehinderd reizen door heel zijn land

348R Wilhem, hertog van Guyle en Berge en graaf van Ravensberg, verklaart, dat hij aan burgemeesters, schepenen en raad van Syttart 200 goudgulden schuldig is, die hem zijn geleend tegen een rente van 12 gulden. Hij belooft deze 200 gulden terug te geven op St. Panthaleonisdag van het jaar 1500

51R Johan, oudste zoon van Cleve, hertog van Guyle en Berge, graaf van Marcke, Ravensberg en Catzennellenboegen, verklaart, dat alle burgers en ingezetenen van stad en land van Borne, Sittart en Susteren aan hem en zijn vrouw Maria hulde gebracht en trouw gezworen hebben. Hij belooft zijnerzijds om een goede en getrouwe heer te zijn en alle rechten en privileges te eerbiedigen

411R Burgemeesters, schepenen, gezworenen en alle inwoners van Sittard verklaren, dat zij een jaarrente van 10 bescheiden Overlandse Rijnse goudgulden verkocht hebben aan Agnes Beckers, weduwe van Meister Andries, een apotheker, en aan haar beide kinderen Doemken Dryessken en Truytgen, allen woonachtig in Maastricht. Genoemde jaarrente kan worden afgelost met een bedrag van 200 goudgulden

413R Burgemeesters, schepenen, raad, burgers en poorters van Sittard verklaren, dat zij aan Wilhelm van Wellen, prior en Joachim van Tongerloe, prokurator van het te Roermond gelegen karthuizerklooster "Bethleem", verkopen en verkocht hebben een jaarrente van 10 bescheiden Overlandse keurvorstelijke Rijnse goudgulden voor de som van 250 bescheiden gouden Gelderse rijder, gemunt door wijlen hertog Karel van Gelre, en 4 gouden leeuwen, geslagen en gemunt door hertog Philips van Bourgondië

52R Wilhelm, hertog van Gulich, Cleve en Berge, graaf van Marck en Ravenssberg en heer van Ravenstein, oorkondt, dat hij ten behoeve van burgemeesters, schepenen, raad en inwoners van Sittard het recht, om in deze stad op donderdag een weekmarkt te houden, zoals men dat gewoon is, vernieuwt en bevestigt. Hij verordent, dat de inwoners uit de ambten Born en Millen het graan, dat zij op de markt willen brengen, alleen op de markt van Sittard mogen verkopen. Verder stelt hij bepalingen op omtrent de markttijden, het opslaan en verhandelen van vruchten en granen, die niet op de markt verkocht zijn.
Hij kent aan genoemde weekmarkt een zekere vrijheid toe en wijst anderzijds op rechten en plichten zowel van koper als verkoper. Tot slot wenst de hertog o.a. dat er een goede orde heerst en dat wegen en straten hersteld en onderhouden worden

17R Alexander van Drymborn, drost, verklaart, het geschil tussen burgemeesters, schepenen en de hele bevolking van Sittard enerzijds en de bewoners van Tudder anderzijds over de weidegang en het grazen van Tudders vee op het Sittardse stadsbroek te hebben bijgelegd. De bewoners van Tudder mogen hun vee drijven tot aan de sloot, de Steynlaeck.
Zij mogen deze sloot niet overschrijden en pas gebruik maken van het hele broek als ze kunnen bewijzen, dat zij dit recht altijd gehad en gebruikt hebben, dat het een eerlijk recht is en dat het hun niet uit gunst of vriendschap is toegestaan

395R Wilhem, hertog van Gulich, Cleef en Berg, graaf van Marck en Ravensberg en heer van Ravensteyn, verklaart, dat hij de overeenkomst tussen zijn hofmeester en ambtman Alexander van Drymborn enerzijds en burgemeesters, schepenen en raad van de steden Sittard en Susteren en de onderdanen van het ambt Born anderzijds goedkeurt. Hij gaat ook akkoord met de gestelde voorwaarden. De overeenkomst dient tot aflossing van schulden, die het Ambt Born belasten en wel in die zin dat in zeven jaar tijd een bedrag van 5000 goudgulden moet worden opgebracht

53R Johan Wilhelm, hertog van Gulich, Cleve en Berg, graaf van Marck en Ravenberg en heer van Ravenstein, oorkondt, dat hij op verzoek van burgemeesters, schepenen, raad, burgers en onderdanen van Born, Sittart en Susteren alle reeds verleende rechten en privileges bekrachtigt

1247R Adam Quirinarius, voogd en de schepenen van Sittart oorkonden, dat Geel in gen Schatz ten behoeve van de scholen in Sittard aan burgemeester Hendrik van Eilffen een jaarrente van 6 Brabantse gulden en 1 oort verkocht heeft voor de som van 100 gulden, welk bedrag de stad had ontvangen van Peter Becks, waard in het Mulleneisen, als koopprijs voor een stuk broekland, de Ziegelweide. Als onderpand geldt een stuk bouwland van 3 sil en 18 roden, gelegen bij de Maasweg

414R Adam Quirinarius, voogd en de schepenen van Sittard oorkonden, dat Johan Glucks ten behoeve van de stad een jaarrente van 6 Brabantse gulden en 5 stuiver verkoopt en verkocht heeft aan burgemeester Johannes Birgden voor de som van 14 bescheiden dubbele Albertiner gulden en 1 Zeeuwse daalder. Als onderpand gelden een huis met een tuin in de Paardenstraat en een moestuin van 3 roeden, gelegen op de hoge wal buiten de Broekpoort

415R Burgemeesters, schepenen en raad van Sittard verklaren, dat zij verkopen en verkocht hebben aan Daniel Spiess von Moetzemborn, ambtman te Millen en Born en aan Johanna von Meternich von Mullenarck een jaarrente van 18 bescheiden goudgulden, 36 bescheiden zilveren koningsdaalder en 24 bescheiden rijksdaalder voor de som van 300 goudgulden, 600 koningsdaalder en 400 rijksdaalder

350R Adam Quirinarius, voogd en de schepenen van Sittard verklaren, dat Wilhelm Schmits een jaarrente van 6 gulden en 5 stuiver verkoopt en verkocht heeft aan burgemeester Reinier Douffen ten behoeve van de stad voor de som van 100 gulden. Als onderpand geeft Schmits een huis, tuin en weiland, groot 85 roeden en gelegen te Broeksittard

417R Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Sittard verklaren, dat zij een jaarrente van 12½ rijksdaalder en 6¼ zilveren koningsdaalder verkopen en verkocht hebben aan Konrad Huckelhoven voor de som van 200 rijksdaalder en 100 koningsdaalder

419R Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Sittard verklaren, dat zij verkopen en verkocht hebben aan Herman Frederik van den Berg, heer van Stevensweert en Ohé en Laak, een jaarrente van 31¼ Albertiner daalder, die gebruikt zullen worden voor het betalen van schulden

421R Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Sittard verklaren, dat zij een jaarrente van 45¾ albertiner daalder verkopen en verkocht hebben aan Dries Brandts uit Havert voor de som van 732 bescheiden rijksdaalder. Dit bedrag dient om de kosten te dekken, die zijn ontstaan door een inkwartiering van de keizerlijke troepen gedurende 5½ maand onder Florentin la Fosse
Als onderpand gelden alle op dit moment bekend zijnde stadsaccijnzen

422R Burgemeesters, schepenen, gezworen raad, burgers en onderzaten van Sittard verklaren, dat zij ten behoeve van de stad een jaarrente van 250 rijksdaalder verkopen en verkocht hebben aan Adam Adams uit Maaseik voor de som van 4000 rijksdaalder. Als onderpand worden gesteld alle tegenwoordige en toekomstige goederen en bezittingen van de stad en haar inwoners

1255R Johan Ritz, voogd en schepenen van Sittard verklaren, dat Reiner Soutzen, burgemeester en raadsverwant, een jaarrente van 25 Albertiner daalder verkoopt en verkocht heeft aan de weesmeesters van de H. Geest te Maastricht ten behoeve van hun wezen voor de som van 400 Albertiner daalder. Als onderpand geldt zijn hele hebben en houden ("alle seine haab und gueter")

85R Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Sittard verklaren, dat zij uit dankbaarheid voor aan de stad bewezen diensten aan voogd Peter Ulner een moestuin schenken. Deze moestuin is groot 99 roeden en 12 voet en ligt buiten de Putpoort tussen het Schuttenstraatje en de buitenste vijvers. Aan de ene kant grenst hij aan de tuin van burgemeester Johan Grewels en aan de andere kant aan de gasthuisbeemd

424R Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Sittard verklaren, dat zij een jaarrente van 36 rijksdaalder verkopen en verkocht hebben aan het klooster der Augustijnen te Maastricht voor de som van 600 rijksdaalder

425R Burgemeesters, schepenen en raad van Suittard verklaren, dat zij een jaarrente van 9 3/8 Albertiner daalder verkopen en verkocht hebben aan Peter van Itter voor de som van 150 Albertiner daalder. Als onderpand gelden de stedelijke inkomsten en accijnzen

163 Bestuursarchief Sittard, 1243-1794

Regestenlijst

Regesten

Delen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren