Mijn Studiezaal (inloggen)x3159 Archief van het gemeentebestuur van Hedel, 1945 - 1979 ( Regionaal Archief Rivierenland )
3159 Archief van het gemeentebestuur van Hedel, 1945 - 1979 ( Regionaal Archief Rivierenland )Uitleg bij archieftoegang
Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
Zoek in deze inventaris
3159
Archief van het gemeentebestuur van Hedel, 1945 - 1979
Inleiding
 1. Geschiedenis  1.1 Bestuur kort na de oorlog
1.2 Wederopbouw
1.3 Herindeling en samenwerking
1.4 Gemeentehuis
1.5 Naam, wapen en vlag
3159 Archief van het gemeentebestuur van Hedel, 1945 - 1979
Organisatie: Regionaal Archief Rivierenland
De oudste schriftelijke vermelding van Hedel vinden we in een oorkonde van de abdij van Lorsch bij Mainz uit 815. De plaats wordt dan vermeld zowel als 'Hedilla' als 'Hatalle'. Deskundigen hielden het lang voor waarschijnlijk dat de laatstgenoemde naam van Germaanse oorsprong was en 'strijdwal' zou betekenen. Tegenwoordig wordt er vanuit gegaan dat de naam nog ouder is en zou duiden op een prehistorische oorsprong van het dorp.
Het wapen van Hedel, een gouden schild met drie lazuren (blauwe) wassenaars (wassende manen), voert terug op het wapen van de familie van Polanen. Hertogin Mechteld van Gelre beleende in 1378 Margaretha van der Lippe, weduwe van Jan van Polanen, heer Van der Lecke en Breda, met Hedel. Het leen ging al het jaar daarna, in 1379, over op hun zoon Otto van Polanen. Hij gaf Hedel het wapen dat het nu nog heeft. Het is terug te voeren op zijn voorvader Dirk van Polanen, die op het einde van de dertiende eeuw heer van Wassenaar in het huidige Zuid-Holland werd en een zogenaamd sprekend familiewapen ging voeren met daarin drie wassenaars.
De gemeente kent een gemeentevlag bestaande uit drie horizontale banen in de kleuren blauw-geel-blauw. Het is onbekend vanaf wanneer de gemeente deze vlag voert. Tot een officiële vaststelling is het nooit gekomen. 7)
-
2. Archief
3. Inventarisatie
4. Aanwijzingen voor de gebruiker
Noten
1. Deze paragraaf steunt grotendeels op de inventarisnummers 159/26, 159/61-159/62, 159/91, 159/120, 159/126 en op Van Doornmalen, Archief gemeente Zaltbommel 1929-1960, p.11-16.
2. Van Engelen (e.a. ed.), Hedel 1944-1995, p.5-8. Gemeentegids 1994-1996, p.6-7.
3. Zie onder andere de inventarisnummers 159/991-159/999, 159/2598-159/2620, 159/2716-159/2737.
4. Zie de inventarisnummers 159/72-159/75.
5. Zie de inventarisnummers 159/70, 159/77-159/89.
6. Dumont, Hedel, in: Gemeentehuizen in Gelderland, p.131-135 en de inventarisnummers 139-141.
7. Dumont en Kleijnen, Van wege den Koning, p.72-79.
8 Het woningbedrijf was in 1949 ingesteld als tak van dienst: Zie de inventarisnummers 2771-2774.
9. Inventarisnummers 159/818-159/844.
10. Buylinckx, Hedel in 1750, p.7.
11. Zie voor dat reglement het Archief van de gemeente Hedel 1810-1945, voorlopig nummer 114/71.
12. Zie inventarisnummer 159/2900.
13. Inventarisnummers 159/2900-159/2904.
Literatuur
Baarslag, D.J., Acht maanden front rondom het kerkje van Hedel, z.pl. 1948.
Blatter, R., Was dat nou Hedel? Impressies van ons dorp tot 1950, Hedel 1981 (2e gewijzigde druk: Hedel 1981).
Bol, L. den, C. Brok, B. de Grouw (red.), V.V.H. 40 jaar Voetbalvereniging Hedel, Hedel 1995.
Buylinckx, J.J.A., Heel in stukken, Hedel 1991.
Buylinckx, J.J.A., Hedel in 1750, Zaltbommel 1991 (Bommelerwaardse Bronnen 12), p.7.
Cousine, F. de la, Man en paard. De paardenmarkt van Hedel, 's-Hertogenbosch 1992.
Doornmalen, S. van, Inventaris van het archief van de gemeente Zaltbommel 1929-1960, Zaltbommel 1992 (Bommelerwaardse Bronnen 13).
Dumont, S. en M. Kleijnen, 'Van Wege den Koning', Gemeentewapens en plaatsnamen in de Bommelerwaard, Zaltbommel 1992.
Dumont, S.M., Hedel, in: Th. en J. de Roos (red.), Gemeentehuizen in Gelderland: van Aalten tot Zutphen, Groningen / Arnhem 1995 (Werken Gelre 46), p.131-135.
Een wandeling door Hedel 20 april 1996, Hedel 1996.
Eliëns, F.M. en J. Harenberg, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk 1984 (voor Hedel zie p.196-201).
Engelen, J.M. van en F.M. Eliëns, Kasteel Hedel, Zutphen 1984.
Engelen, J.M. van (e.a. ed.), Hedel 1944-1995, Hedel 1995.
Geffen, A. van, De hoofdburcht van het kasteel te Hedel, Hedel 1983 (onuitgegen doctoraalscriptie).
Gemeentegids 1994-1996 (met daarin een korte geschiedenis van na 1945, verzorgd door de Stichting Hedels Historie), Waalwijk 1994.
Heeswijk, J. van, Hedel in oude ansichten, 2e druk, Zaltbommel 1974
Jubileumuitgave ter gelegenheid van het 25 jaar bestaan van de voetbalvereniging Hedel 1955-1980, Hedel 1980.
Koopman, J.C. en J. Hoogendoorn, Ontwikkeling van de Bommelerwaard 'Het Eurocentrum', Hedel 1968.
Knook, H.C. en T.C. Bauer, Verslag bouwhistorisch onderzoek kasteel Hedel, Delft 1981.
Plas, J.A. (ed.) en J.G.J.A. van der Schoot (eindred.), Een wandeling door oud-Hedel, Hedel 1991.
School met de Bijbel 1913-1988. Jubileumuitgave ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de School met de Bijbel te Hedel, Hedel 1988.
Verkuil, G. (eindred.), Woningstichting 'De Vijf Gemeenten' 1968-1993, Hedel 1993.
Zanden, T. van der (eindred.), Rondom de Toren, Waardenburg 1994, p.55-60.
Zijl, A. van der, Fout dorp aan de rivier, in: Haagse Post, 5 mei 1990, nr.18.
Bijlagen Inleiding
BIJLAGE: LIJSTEN VAN BESTUURDERS EN FUNCTIONARISSEN
Het slechts kort waarnemen van een bepaalde functie in afwachting van de benoeming of verkiezing van een nieuwe bestuurder of functionaris is in de regel niet in de lijsten vermeld.
In de lijsten verwijst het eerste jaartal naar het jaar waarin zitting werd genomen. Soms verschilt dat van het jaar waarin men werd gekozen of benoemd. Een liggend streepje betekent 'tot en met' of 'tot in'. Indien iemand al een functie bekleedde vóór 1945 of tot ná 1979 is in de lijsten de hele periode aangegeven.
1. BURGEMEESTERS
A.F. van Goelst Meijer (waarnemer) 1945 1) J. Roseboom 1945 - 1952 2) R.A.W.J. Jonkers (waarnemer) 1952 - 1955 C. van de Werken 1955 - 1973 G.C.P.M. Verdegaal (waarnemer) 1971 - 1973 3) J. de Prieëlle 1974 - 1981
2. WETHOUDERS
H.J. Quik 1939 - 1945 H. van Os (waarnemer) 1940 - 1945 4) J. Merkx 1945 - 1946 G. de Ridder 1945 - 1949 C.G. Michels 1946 - 1949, 1970 - 1978 J. Merkx 1949 - 1961 J. Feteris 1949 - 1974 A.M. van Uden 1961 - 1970 J. Hoogendoorn 1974 - 1981 J. Feteris 1978 5) G.H. van de Ven 1978 - 1982
3. RAADSLEDEN
In 1941 werd de gemeenteraad ontbonden en nam de burgemeester de taak van de raad waar. Na de tweede wereldoorlog werd er eerst een tijdelijke (nood)gemeenteraad benoemd (1945-1946). De eerste vergadering vond plaats op 3 december 1945. De eerste vrije verkiezingen na de oorlog vonden plaats op 26 juli 1946.
J. Rink 1945 - 1946 J. Merkx 1945 - 1946 A.J. van den Bogert 1945 - 1946 H.J. van Beers 1945 - 1946 G. de Ridder 1945 - 1949 M. de Grouw 1945 - 1949 B. de Heus 1945 - 1966 J. Verhoeven 1946 - 1949 G.H. van den Anker 1946 - 1962 C.G. Michels 1946 - 1978 J. Feteris 1946 - 1978 A. Roza 1949 - 1953 J.G. van Engelen 1949 - 1953 J. Merkx 1949 - 1961 A.J. van den Bogert 1953 - 1966 G.H. van de Ven 1953 - 1982 A.M. van Uden 1961 - 1970 H. van Hekezen 1962 - 1970 J. van Eeuwijk 1966 - 1974 C.H. van den Anker 1966 - 1994 J. Hoogendoorn 1970 - 1981 W.H. Bok 1970 - 1988 P.J.H. Aarts 1974 - 1979 J.A. Vos 1974 - 1985 E. Oomen 1974 - 1986 H.M.M. van 't Zand 1974 - 1990 A.P. Quik 1974 - heden [1997] M.J. Somers 1978 - 1982 H.H. Geerts 1978 - 1982 P.A. Quik 1978 - 1986 J.G. van Leeuwen 1979 - 1986
4. GEMEENTESECRETARISSEN
H.J. Kooiman 1915 - 1947 6) M.D.R. Koning 1948 - 1966 J.C. Koopman 1966 - 1971 A.P.M. Ulijn 1971 - 1990
5. GEMEENTE-ONTVANGERS
A.M.J.J. Fliervoet 1943 - 1946 J. van Hezewijk (waarnemer) 1946 7) M.P.N. Huisman 1946 W.M. IJsveld 1947 - 1963 8) S. de Vries 1963 - 1966 9) A. Dekkers 1966 - 1971 10)
-
NOTEN BIJ DE BIJLAGE:
1. Waarnemer van 23 mei tot 16 november 1945. Zijn voorganger als waarnemend burgemeester was J. Boll, de NSB-burgemeester van Zaltbommel, die op het einde van de tweede wereldoorlog waarnemend burgemeester werd van verschillende Bommelerwaardse gemeenten. In Hedel was hij per 1 juli 1944 in de plaats gekomen van H. Dronkers.
2. J. Roseboom krijgt eervol ontslag op eigen verzoek met ingang van 1 juni 1951. In de verwachting dat de gemeentelijke herindeling van de Bommelerwaard snel zijn beslag krijgt blijft hij op verzoek nog beschikbaar als waarnemer. De herindeling laat echter op zich wachten en met ingang van 1 juli 1952 neemt hij definitief ontslag.
3. Vanaf 15 februari 1971 treedt G. Verdegaal, burgemeester van Ammerzoden, op als waarnemend burgemeester wegens ziekte van C. van de Werken. Na diens afscheid in januari 1973 blijft G. Verdegaal nog waarnemer tot 16 augustus 1973. Tot aan de komst in juni 1974 van J. de Prieëlle treedt vervolgens wethouder C. Michels op als waarnemend burgemeester.
4. Wegens 'voortdurende ernstige ongesteldheid' van wethouder J. van Boekel wordt in de raadsvergadering van 1 mei 1940 oud-wethouder H. van Os (hij was al wethouder van 1931-1939) gekozen tot waarnemend wethouder. Van Boekel keert niet meer terug als wethouder.
5. Benoemd tot wethouder voor de periode 9 augustus 1978 tot 5 september 1978 na het overlijden van C. Michels.
6. Door de Commissaris van het Militair Gezag in de provincie Gelderland op 24 mei 1945 'gestaakt' in het uitoefenen van zijn functie. Dit vanwege een routinematig onderzoek naar zijn gedrag in de oorlog, dat standaard was voor secretarissen die in functie waren gebleven tijdens de oorlog. De 'staking' wordt opgeheven bij besluit van de Commissaris van de Koningin van 13 maart 1946. Gedurende vrijwel de gehele periode dat H. Kooiman op nonactief staat wordt de functie waargenomen door mej. M.L.A. Schonck. Zij is als zodanig benoemd bij besluit van waarnemend burgemeester A. van Goelst Meijer van 24 mei 1945. Vanwege het aanvaarden van een functie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken neemt zij ontslag als waarnemend secretaris met ingang van 1 februari 1946.
7. Na het overlijden van A. Fliervoet op 9 januari 1946 wordt M. Huisman benoemd tot zijn opvolger met ingang van 1 mei 1946. Tot die datum zal de gemeente-ontvanger van Maasdriel, J. van Hezewijk, optreden als waarnemer om voor het daadwerkelijke in dienst treden van Huisman de comptabele administratie in orde te maken. Daarbij is echter geen rekening gehouden met de eerder door gedeputeerde staten geuite wens om bij de eerstvolgende vacature het ontvangerschap van de gemeenten Ammerzoden, Hedel en Maasdriel te combineren. Om dat alsnog te kunnen realiseren stelt Huisman zijn funktie ter beschikking. Tot de combinatie wordt besloten bij Koninklijk Besluit van 26 september 1946. De combinatie wordt weer ongedaan gemaakt na het ontslag van W. IJsveld in 1963.
8. Geschorst met ingang van 1 december 1962, ontslagen in mei 1963.
9. Waarnemend ontvanger van 1 september 1962 tot 1 december 1962 in verband met afwezigheid en schorsing van W. IJsveld. Na het ontslag van IJsveld in 1963 benoemd tot ontvanger.
10. In 1971 wordt de functie van gemeente-ontvanger opgeheven. A. Dekkers blijft in dienst als comptabele ter secretarie / hoofd afdeling financiën.
Inventaris
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Creative Commons (CC BY-SA 4.0)MAIS-(M)DWS is een product van DE REE archiefsystemen BV
meer informatie over MAIS-(M)DWS
meer informatie over MAIS-(M)DWS