Het gebied heeft een rijke geschiedenis, van de Romeinse nederzetting via het bisdom Utrecht tot de jonge kenniscultuur van vandaag.
Utrecht is opgedeeld in 26 gemeenten.
Amersfoort, Baarn, Bunnik, Bunschoten, De Bilt, De Ronde Venen, Eemnes, Houten, IJsselstein, Leusden, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Renswoude, Rhenen, Soest, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden, Woudenberg, Zeist.
Voormalige gemeenten:
Abcoude, Abcoude-Baambrugge, Abcoude-Proosdij, Abstede, Achthoven, Achttienhoven, Amerongen, Barwoutswaarder, Benschop, Breukelen, Breukelen-Nijenrode, Breukelen-Sint Pieters, Cabauw , Catharijne, Cothen, Darthuizen, De Vuursche, Doorn, Driebergen, Driebergen-Rijsenburg, Duist, Gerverscop, Haarzuilens, Harmelen, Hekendorp, Hoenkoop, Hoogland, Indijk, Jaarsveld, Jutphaas, Kamerik, Kamerik-Houtdijken, Kamerik-Mijzijde, Kockengen, Laag Nieuwkoop, Langbroek, Lauwerecht, Leersum, Linschoten, Loenen, Loenersloot, Loosdrecht, Maarn, Maarssen, Maarssenbroek, Maarsseveen, Maartensdijk, Mijdrecht, Nigtevecht, Noord-Polsbroek, Odijk, Oostveen., Oudenrijn, Oudhuizen, Oud-Wulven, Oukoop, Papekop, Polsbroek, Portengen, Rhijnauwen, Rietveld, Rijsenburg, Ruwiel, Schalkwijk, Schonauwen, 's-Gravesloot, Snelrewaard, Sterkenburg, Stichts Loenen, Stoutenburg, Teckop, Tienhoven, Tolsteeg, Tull en 't Waal, Uithoorn, Veldhuizen, Vianen, Vinkeveen, Vinkeveen en Waverveen, Vleuten, Vleuten-De Meern, Vliet, Vlist, Vreeland, Vreeswijk, Waarder, Waverveen, Werkhoven, Westbroek, Willeskop, Willige-Langerak, Wilnis, Wulverhorst, Zegveld, Zevender, Zuid-Polsbroek, Zuilen.

Het Regionaal Archief Zuid-Utrecht is er voor iedereen die iets wil weten over de geschiedenis van het zuiden van de provincie Utrecht. De deelnemende gemeenten zijn:
Bunnik
Houten
Rhenen
Utrechtse Heuvelrug (tot 2006 waren dit de gemeenten Amerongen, Doorn, Driebergen-Rijsenburg, Leersum en Maarn)
Vijfheerenlanden (tot 2019 gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik)
Wijk bij Duurstede
Het Regionaal Archief Zuid-Utrecht beheert de rijke historische archieven en collecties van en uit deze zes gemeenten.

Het RHC (Regionaal Historisch Centrum) Rijnstreek en Lopikerwaard beheert de archieven van de huidige gemeenten
- Bodegraven-Reeuwijk (met: Driebruggen, Lange Ruige Weide, Sluipwijk, Stein en Waarder)
- Lopik (met: Benschop, Cabauw, Jaarsveld, Lopikerkapel, Polsbroek en Willige Langerak)
- Montfoort (met: Linschoten en Willeskop)
- Oudewater (met: Hekendorp*, Hoenkoop, Papekop* en Snelrewaard)
- Woerden (met: Barwoutswaarder, Harmelen, Kamerik, Rietveld en Zegveld)
- IJsselstein
- Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden bestrijkt grofweg de zuidkant van de provincie Utrecht. Het is ontstaan uit fusie met de waterschappen Kromme Rijn, Leidse Rijn, Lopikerwaard en het Groot-Waterschap van Woerden.
* De voormalige gemeenten Hekendorp en Papekop vallen nu onder de gemeente Oudewater. Toch worden de archieven ervan onder de 'Reeuwijkse archieven' gerekend. Eerder vielen Hekendorp en Papekop namelijk onder de gemeente Driebruggen. Bij opheffing van deze gemeente werd bepaald dat de gemeente Reeuwijk verantwoordelijk is voor de archieven van Driebruggen en de rechtsvoorgangers. Met ingang van 2011 is dat de nieuwe gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

In het RHC Vecht en Venen en op de site vindt u de archieven van de gemeenten Stichtse Vecht, De Bilt, De Ronde Venen. In de depots ligt ruim 600 jaar erfgoed. De hoofdvestiging en grootste studiezaal is gevestigd in het Cultuurhuis in Breukelen. Hier zijn de archieven van Stichtse Vecht, De Bilt en De Ronde Venen ondergebracht. U kunt hier ook wisselende exposities bezichtigen.
- De Ronde Venen is op 1 januari 2011 ontstaan door de samenvoeging van de voormalige gemeenten Abcoude en De Ronde Venen. De belangrijkste woonkernen in de gemeente zijn de dorpen en buurtschappen Mijdrecht, Vinkeveen, Waverveen, Wilnis, Abcoude, Baambrugge, Amstelhoek, Nessersluis, Achterbos, Demmerik, Donkereind, De Hoef en Kromme Mijdrecht.
- De gemeente Stichtse Vecht is op 1 januari 2011 ontstaan door samenvoeging van de voormalige gemeenten Maarssen, Breukelen en Loenen. Ruwweg van noord naar zuid zijn er de volgende kernen: Nigtevecht, Vreeland, Loenersloot, Loenen aan de Vecht, Nieuwersluis, Nieuwer Ter Aa, Breukelen, Kockengen, Maarssen, Maarssenbroek, Tienhoven, (Oud) Maarsseveen, Molenpolder en Oud Zuilen.
- De Bilt is een fusiegemeente die in 2001 is ontstaan na samenvoeging van de gemeenten Maartensdijk en De Bilt.
- In 1966 werd de voormalige gemeente Weesperkarspel opgeheven en een deel van het grondgebied werd bij Weesp gevoegd.
Op 20 december 2022 is het Weesper archief van het RHCVV naar het Stadsarchief Amsterdam verhuisd. Dit betekent dat de studiezaal in Weesp sluit. Vanaf 10 januari 2023 is het archief weer te raadplegen op de studiezaal van het Stadsarchief Amsterdam.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed houdt zich bezig met vier vakgebieden: monumenten, archeologie, cultuurlandschap en collecties.
Naast kennis zet de Rijksdienst ook wetten en regels in om ons erfgoed te beschermen en te ontwikkelen. De RCE is een onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
De RCE is gehuisvest op twee locaties. In Amersfoort staat het hoofdkantoor. De vestiging in Lelystad is geheel gewijd aan scheepsarcheologie. Twitteradres:
@Scheepswrakken.
Archief, Bibliotheek & Collecties: De RCE heeft een rijk gevuld ABC: archief, bibliotheek en collecties. U vindt hier meer dan tien kilometer aan cultuurhistorische boeken, tijdschriften, dossiers, foto’s en tekeningen op het gebied van archeologie, monumenten en cultuurlandschap in Nederland. Sinds 1 januari 2011 hoort daar ook de omvangrijke bibliotheek van het voormalig Instituut Collectie Nederland (ICN) bij. De bibliotheek, archief en collecties zijn openbaar toegankelijk.
De kunstcollectie van het Rijk telt circa 100.000 voorwerpen. Van schilderijen, beeldhouwwerken en performances tot meubels, sieraden en affiches. De Rijksdienst beheert de collectie. Veel staat in musea, openbare gebouwen en Nederlandse ambassades. Wat niet is uitgeleend, is opgeslagen in depots in Rijswijk.
InfoDesk: Voor al uw vragen op het gebied van roerend en onroerend erfgoed. (033) 421 7 456, info@cultureelerfgoed.nl.