Heemschut is de grootste en één van de oudste particuliere verenigingen voor bescherming van cultuurmonumenten. Sinds 1911 zetten actieve burgers zich in voor de waardering en het behoud van waardevolle monumenten en cultuurlandschappen in Nederland.
De vereniging komt in actie bij verwaarlozing of dreigende sloop van monumenten en wanneer een historisch stadsgezicht aangetast dreigt te worden door disharmoniërende nieuwbouw. Cruciaal daarbij is het werk van de Heemschut commissies in de twaalf provincies en Amsterdam. Deze beschermen de monumenten in hun regio.
Heemschut is tevens een van de mede-oprichters van de Federatie Instandhouding Monumenten (FIM).
Erfgoedvereniging Heemschut heeft sinds februari 2017 haar archief digitaal ontsloten. Het betreft tijdschriften, jaarverslagen en de bekende Heemschutserie. Ook is een collectie van zo’n 36.000 foto’s en dia’s gratis te bekijken en te downloaden.