Uw zoekacties: Beeldbank

Beeldbank ( Waterlands Archief, Geheugen van Regio Waterland )

Hier kunt u zoeken in de online beeldbank (collectie foto's, prenten, kaarten en dergelijke) van het Waterlands Archief. Zoekresultaten kunt u verder verfijnen met de filters op uiterlijke vorm, plaats/straat en vervaardiger. 
Auteursrechten: Veel afbeeldingen kunt u kosteloos downloaden voor eigen gebruik. Voor hergebruik van afbeeldingen en auteursrechten, lees hier meer.

beacon
25  afbeeldingen
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
VHP001000016_027 De Gedempte Singelgracht is ontstaan in 1929 na de demping van de Slotterburgwal. De stadszijde van deze gracht heette Slotterburgwal en de overzijde van de Slotsteeg tot de Gereformeerde Kerk was de Slotterstraat en het gedeelte tot de Wagenbeurs werd het Singeltje genoemd. Op de hoek met de Kanaalstraat staat aan de zuidzijde een voormalig kaaspakhuis. Hieronder en erachter zijn in de grond de fundamenten verborgen van een van de hoekstorens van het slot Purmersteyn. Op de andere hoek met de Kanaalstraat staat aan de noordzijde een schoolgebouw, waarin sinds 1992 het Nederlands Kinder Theater is gevestigd. Dit gebouw is in 1921 gebouwd als Christelijk Nationale School in de stijl van de Amsterdamse School door de Purmerender architect Cornelis Koning. Eerder stond op deze plek de Franse school. Beide panden zijn gemeentelijk monument. Noordelijk daarvan stond de “School met de Bijbel”. En daarnaast stond de Gereformeerde Kerk. Deze is in de negentiger jaren gesloopt en met dezelfde voorgevel herbouwd tot een casino (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Purmerend Ged. Singel
Deelcollectie:
Vereniging Historisch Purmerend
Adres:
Purmerend - Gedempte Singelgracht  
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
VHP001000025_005 In 1968 opende verzorgingstehuis De Tien Gemeenten haar deuren. Het initiatief voor het pand kwam van 10 doopsgezinde kerkelijke gemeenten in de regio. Daar ontleent het pand ook haar naam aan. Bij de opening bood het pand ruimte aan 77 bewoners. Daarnaast was er nog een vleugel met 16 aanleunwoningen.
In 1990 werd het pand onder handen genomen. De kamers werden omgebouwd tot appartementen met een eigen douche en toilet. Ook werden er 20 extra aanleunwoningen gebouwd. In 2007 werden er nog eens 80 aanleunwoningen gebouwd aan de Rosa Manushof. Deze woningen zijn direct aan De Tien Gemeenten verbonden. In 2008 werd ook in De Tien Gemeenten een deel van de appartementen omgebouwd tot 3 groepswoningen. De Tien Gemeenten, gesitueerd aan de Hoornselaan, ligt op de rand van het oude centrum van de stad en recht tegenover het stadspark. In 2018 vierde deze locatie haar 50 jarig bestaan, in het kader daarvan is een jubileumboek uitgegeven.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Deelcollectie:
Vereniging Historisch Purmerend
Adres:
Purmerend - Hoornselaan  
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
VHP001000086_012 Omdat de Singel, de overzijde van de Slotterburgwal, toen ook nog water, te klein werd voor de varkensmarkt kon deze verhuizen naar de nieuwe Willem Eggertstraat. Op de trottoirs werden elke maandag hokken geplaatst voor deze markt. Aan de zuidkant van het weeshuis werd ten behoeve van de markt een varkenswaag gebouwd, waarin deze hokken de rest van de week werden opgeborgen. Later verhuisde de varkenswaag naar het plein in de Willem Eggertstraat, ook wel de grote varkensmarkt genoemd, waar op de hoek met de Kaatjessteeg een nieuwe waag werd gebouwd. In de zeventiger jaren begon een teruggang van deze markt en na enkele malen een uitbraak van varkenspest werd de markt in de jaren tachtig verboden.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Purmerend Varkensmarkt
Deelcollectie:
Vereniging Historisch Purmerend
Adres:
Purmerend - Willem Eggertstraat  
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012434 Hertenkamp. Met op de achtergrond de schoorsteen van de melkfabriek Hollandia.
Datering:
1957
Datum vervaardiging:
voorjaar 1957
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Anjelierenstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012511 Varkensmarkt
Datering:
1957
Datum vervaardiging:
voorjaar 1957
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Willem Eggertstraat  
Notabene:
In een akte uit 1641 kunnen we opmaken dat de handel in vette varken gebeurde op de Neckerdijk', zo bepaalde de keur van 1641. De handel in magere varkens en biggen vond plaats tussen de Grote Kerk en de Breedstraat.Rond 1900 verhuisde de varkensmarkt naar de Willem Eggertstraat en de Kaatjessteeg. Magere varkens werden aan de westzijde geplaatst en vette varkens aan de oostkant. Er kwam ook een Varkenswaag om de kiloprijs vast te stellen.De Varkens werden gemarkt in hokken. Het hokkengeld bedroeg 20 cent voor een heel hok en 10 cent voor een half hok. Met regelmaat brak er varkenspest uit en na de varkenspest in 1982 was het helemaal afgelopen met de varkenshandel in Purmerend.
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013132 De Vereeniging van Hervormde Diaconieën in de Cassis Edam is opdrachtgever
van dit in 1934-1935 onder architectuur ven Wieger Bruin uit Amsterdam en
door aannemer Gebr. De Vries uit Purmerend gebouwde tehuis voor ouden van
dagen "De Rusthoeve". Bouwstijl: Delftse school. Gemeentemonument.
Links van de hoofdingang is een gedenksteen aangebracht met de volgende
tekst: 'Vertrouwend op God werd in zorgelijken tijd dit tehuis voor ouden van
dagen De Rusthoeve gesticht door de Vereeniging van Hervormde diaconie en
in de classis Edam. De eerste paal werd geslagen op 9 oktober 1934. Het
gebouw werd betrokken op 17 februari 1936.
Datering:
1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Purmerend Rusthoeve
Adres:
Purmerend - Wolthuissingel 1  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013026 Tutein Noltheniusplein Overwhere Purmerend
Datering:
1970
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Tutein Noltheniusplein Overwhere Purmerend
Adres:
Purmerend - Tutein Noltheniusplein  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012966 Bejaardencentrum ,,St.Jozef' Primulastraat 82.
Gebouwd in 1954.
Datering:
1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Bejaardencentrum ,,St.Jozef'
Adres:
Purmerend - Primulastraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013178 De varkensmarkt. Tot 1973 werd er op dinsdag de varkensmarkt gehouden in de Willem Eggertstraat en op het pleintje naar de Kaatjessteeg.
Datering:
1950
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Varkensmarkt Purmerend
Notabene:
's Maandags in de middag werden de hokken neergezet zodat de varkens en biggen er dinsdag vroeg in konden. Magere varkens werden aan de westzijde geplaatst en vette varkens aan de oostkant.
Adres:
Purmerend - Willem Eggertstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT002003189 Helemaal rechts de Rijks H.B.S gebouwd in 1922-1925 als Rijks Hogere Burger School met conciërgewoning. Architect: Rijksbouwmeester Jan Vrijman. Gemeentemonument
Datering:
1950
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Wilhelminalaan met H.B.S., Purmerend
Adres:
Purmerend - Wilhelminalaan  
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012498 Burgemeester Cramwinckelplantsoen
Datering:
1950
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Cramwinckelplantsoen  
Notabene:
Dit plantsoen is vernoemd naar Hendrik Cramwinckel, deze was geboren op 1 mei 1875 te Veendam. Hij is een tijd majoor geweest in het Oost Indische leger. En op 25 oktober 1923 werd hij burgemeester van Purmerend en op 1 juli 1939 is hij met eervol ontslag vertrokken.
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012435 Hertenkamp
Datering:
1957
Datum vervaardiging:
voorjaar
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Anjelierenstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012433 Anjelierenstraat met rechts een hertenkamp en links vooraan een orgeldraaier en helemaal links achteraan de R.K. Ulo school
Datering:
1957
Datum vervaardiging:
voorjaar
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Anjelierenstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012490 Flats Overwhere
Datering:
1965
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Cavaljéplein  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012532 Op nr 4 rechts de St. Liduina Stichting. Het gebouw aan de Emmakade is in
1912 gebouwd onder
architectuur van de in Purmerend geboren Jan Stuyt en was aanvankelijk
bedoeld als roomskatholiek pension voor betalenden met enige kamers en
zalen
voor ouden van dagen en al snel ook ingericht voor verpleging. In 1926
werd
het compex uitgebreid met een nieuw ziekenhuis aan de Julianastraat. Na
het
beschikbaar komen van bejaardentehuis Sint Joseph verviel de
pensionfunctie.
Na fusie met het Stadsziekenhuis en de bouw van het nieuwe
Waterlandziekenhuis sloot Het Lidwien op 28 juli 1988 zijn deuren.
Datering:
1960
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Emmakade  
Notabene:
Het Sint Liduina Ziekenhuis
In 1909 besloten de katholieken, onder bezielende leiding van pastoor en
deken Busch een stichting op te richten.
Met de naam Sint Liduina. Genoemd naar Sint Liduina uit Schiedam,
patrones van zieken en ziekenhuizen.
Als architect werd Jan Stuyt aangetrokken van geboorte Purmerender.
En op 28 februari 1912 was het gebouw klaar.
In 1926 bouwde de Sint Lidina stichting een nieuw ziekenhuis aan de
Julianastraat.
Na de tweede wereld oorlog groeide Purmerend uit zijn voegen, en ook het
aantal patiënten. In 1973 gingen ze samenwerken met het stadziekenhuis
en in 1984 kwam het tot een fusie. Wat later resulteerde in de bouw van
het Waterlandziekenhuis in de Gors-Noord.
De kapel is bewaard gebleven en in gebruik van de Doopgezind kerk.
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012837 ULO school aan de Johanna Naberstraat 218, aanvraag bouwvergunning van deze school was op 1 januari 1962.
Datering:
1980
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Adres:
Purmerend - Johanna Naberstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013127 Lappenmarkt aan de Westerstraat met helemaal rechts op de hoek café de Posthoorn van T. Jongejan.
Datering:
1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Purmerend markt Westerstraat
Notabene:
Geschiedenis van de lappenmarkt. Het fenomeen lappenmarkt is oud. Maar de lappenmarkt van toen was een andere dan die van nu. Want lang geleden werd de dinsdagse warenmarkt aangeduid als lappenmarkt. Het was een verzamelnaam voor een markt waar van alles en nog wat te koop werd aangeboden. In een marktkeur uit 1641 wordt een lappenmarkt genoemd op “Cakenburgh tusschen de Baanbrugh en het huis van den predikant Petrus Roilandus”, de huidige Westerstraat. Men kon er niet alleen terecht voor “potten, pannen, plattelen, kanne, kruijcken, allerhande aerdgebackt, oude en nieuwe lappen, schoenen, klompen, kramers of coomens met marsen, boecken, veeters, linten, oud-ijser ende Ruijlebuijters” maar ook voor bijvoorbeeld kwakzalversmiddelen en goochelartikelen.
De jaarlijkse lappendag tijdens de nazomerfeesten wordt minstens gehouden sinds 1950 toen de gemeente in overleg met de Purmerender Middenstands Centrale het initiatief nam. Later ging de organisatie over op de City Ondernemers Purmerend. Sinds de negentiger jaren is de gemeente de organisator.
Oorspronkelijk stonden de kramen op de Nieuwstraat, Hoogstraat, Breedstraat en Willem Eggertstraat. Eind jaren zestig stonden de kramen verspreid over de Westerstraat, Nieuwstraat, Hoogstraat, Kaasmarkt, Peperstraat en Breedstraat. In 1972 experimenteerde de organisatie een jaartje door de Hoornselaan bij het marktgebied te betrekken, maar een jaar later werd hier van af gestapt. De kramen werden weer gewoon in het centrum geplaatst, met uitbreiding naar de Koemarkt. (informatie Margreet Lenstra)

@ann Geschiedenis van de lappenmarkt. Het fenomeen lappenmarkt is oud. Maar de lappenmarkt van toen was een andere dan die van nu. Want lang geleden werd de dinsdagse warenmarkt aangeduid als lappenmarkt. Het was een verzamelnaam voor een markt waar van alles en nog wat te koop werd aangeboden. In een marktkeur uit 1641 wordt een lappenmarkt genoemd op “Cakenburgh tusschen de Baanbrugh en het huis van den predikant Petrus
Adres:
Purmerend - Westerstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013097 De oude stadsgracht met aan de Overwheersepolderdijk een aantal woonboten
aangemeerd.
Datering:
1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Whereplantsoen Purmerend
Notabene:
Na de demping en verbreding tot de huidige Where hebben de woonboten andere ligplaatsen gekregen.
Adres:
Purmerend - Whereplantsoen  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013085 De Where met helemaal rechts de R.K. meisjesschool (met een kruis op het dak).In het midden achteraan de Bierstekersbrug.
Datering:
ca. 1950
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Where Purmerend
Adres:
Purmerend - Venediën  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013053 Openbare Prinses Marijke Kleuterschool te Purmerend
Datering:
ca. 1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Marijke school Purmerend
Adres:
Purmerend - Violenstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012989 Het Stadsziekenhuis ontworpen door de Purmerendse architecten Jan Plas en Corn.Koning en gebouwd door aannemersbedrijf Gebr.De Vries Op 17 januari 1939 ging de eerste paal de grond in. De opening vond plaats op 6 februari 1940 door burgemeester P. Kikkert.
In 1988 werd het nieuwe Waterlandziekenhuis aan de Waterlandlaan in gebruik genomen en werd het Stadsziekenhuis (alsmede het Liduinaziekenhuis) buiten gebruik gesteld
Op de foto de achterkant (zuidzijde) van het ziekenhuis. De zalen beschikten alle over een groot balkon.
Datering:
1950
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Purmerend Stadsziekenhuis
Adres:
Purmerend - Purmersteenweg  
Notabene:
Op de plek van het Stadsziekenhuis is in 1994 het Stadhuis gebouwd.
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012533 Postbrug, met rechts het Sint Liduina ziekenhuis
Datering:
1950
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Notabene:
Het Sint Liduina Ziekenhuis
In 1909 besloten de katholieken, onder bezielende leiding van pastoor en deken Busch een stichting op te richten.
Met de naam Sint Liduina. Genoemd naar Sint Liduina uit Schiedam, patrones van zieken en ziekenhuizen.
Als architect werd Jan Stuyt aangetrokken van geboorte Purmerender.
En op 28 februari 1912 was het gebouw klaar.
In 1926 bouwde de Sint Lidina stichting een nieuw ziekenhuis aan de Julianastraat.
Na de tweede wereld oorlog groeide Purmerend uit zijn voegen, en ook het aantal patiënten. In 1973 gingen ze samenwerken met het stadziekenhuis en in 1984 kwam het tot een fusie. Wat later resulteerde in de bouw van het Waterlandziekenhuis in de Gors-Noord.
De kapel is bewaard gebleven en in gebruik van de Doopgezind kerk.
Adres:
Purmerend - Emmakade  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013128 Westerstraat met helemaal rechts op de hoek café de Posthoorn van T. Jongejan.
Datering:
1958
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Westerstraat Purmerend
Adres:
Purmerend - Westerstraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001013038 NACO busstation. De NACO (Nederlandsche Auto Car Onderneming) breide erg uit tussen 1924 en 1946.
Ze namen verschillende kleine busbedrijven over. En de halteplaatsen van de NACO-bussen kwam op de hoek van de Gouw en het Tramplein rond de Amsterdamse Poort.
In 1950 is het oude busstation gesloopt en op 28 november 1950 werd het nieuwe station opgeleverd. En op 8 januari 1951 geopend.
Datering:
1955
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Busstation Purmerend
Notabene:
Aanvankelijk was de doelstelling van de NACO om deelnemers aan de in 1924 in Amsterdam te houden Olympische Spelen van en naar de verschillende locaties te vervoeren. Ook wilde Post uitstapjes door Nederland gaan verzorgen. Amsterdam kreeg de Spelen echter pas in 1928, en ondertussen werden de amibities van de NACO gericht op het streekvervoer in Noord-Holland.
In de periode 1924 – 1946 kende de NACO een grote expansie. Een groot gedeelte van de autobuslijnen in Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal kwam in handen van het bedrijf, door overname van o.a. Geelen, Hoff, Kuip, Zeemeeuw, Stormvogels en WACO. In dit gebied heeft alleen de Zaanstreek, waar de ENHABO actief was, nooit tot het vervoergebied van de NACO behoord.
In 1940 werd de NACO overgenomen door de ATO - een dochteronderneming van de NS - en werd daardoor een "tweedekringsbedrijf" binnen het NS-concern. Dit hield in dat de NACO een eigen bestuur had dat verantwoording aflegde aan het bestuur van ATO. In 1942 werd de NACO een "eerstekringsbedrijf", een rechtstreekse dochter van de NS.[1]
In 1946 hervatte het bedrijf de lijn Alkmaar – Leeuwarden via de Afsluitdijk, die in het begin van de oorlog was gestaakt. Dit gebeurde in samenwerking met de in Friesland opererende NTM, in opdracht van de ATO, die de lijn tot 1940 zelf geëxploiteerd had. In 1948 gingen de rechten over naar NACO en NTM.
Door lijnenruil met de NZHVM te Haarlem kwam de NACO in 1949 resp. 1956 in het bezit van de buslijnen van Amsterdam naar Purmerend en Volendam, opvolgers van de Waterlandse tram. Zij raakte hierbij de lijnen Haarlem – IJmuiden, respectievelijk Velsen – Beverwijk kwijt. In 1959 werd het eiland Marken in het lijnennet opgenomen door een verbinding over de in 1957 aangelegde dam naar het vasteland.
In 1970 nam het bedrijf de stadsdienst Beverwijk over van de firma Gebr. Oosterom. Een jaar later volgde de allerlaatste overname door de NACO, van de NHADO te Bergen (NH).
In 1972 fuseerde het bedrijf
Adres:
Purmerend - Tramplein  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
WAT001012963 Bejaardencentrum ,,St.Jozef' Primulastraat 82.
Gebouwd in 1954.
Datering:
1960
Datum vervaardiging:
ca.
Uiterlijke vorm:
Ansichten
Drukker:
JosPé
Uitgever:
Cruyff's Kantoorboekhandel
Titel:
Bejaardencentrum ,,St.Jozef'
Adres:
Purmerend - Primulastraat  
Formaat binnen:
9,5 x 14 cm