Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
2  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
288 Robbé Groskamp, H.A.
Auteur:
Robbé Groskamp, H.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (fotokopie van getypt stuk; in 2 ex.)
Omvang:
870 pagina's
Periodisering:
april 1940 - december 1945
Localisering:
Voorschoten, Den Haag, Mill en omgeving (De Peel en N.Brabant passim), Zierikzee en omgeving (Schouwen en Duiveland), Santpoort Velp, Heemstede, Overveen, Hoog Soeren, Apeldoorn; tocht naar Praag en terug; Praag.
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijver is een ruim 30-jarige ingenieur. Zijn uitvoerig dagboek behandelt verschillende interessante aspecten van de oorlog en de oorlogsomstandigheden en van de mensen, die deze ondergingen. De schrijver is werkzaam bij Werkspoor in Amsterdam en woont met zijn Zwitserse vrouw en zijn dochtertje in Santpoort. Hij is van goede familie. Hij beleeft de oorlog sterk, met inzet van al zijn emoties, en is zeer principieel. De vraag of hij wel of niet zal wachtlopen b.v. dijt uit tot een probleem van grote afmetingen. Hij heeft wel illegale contacten, doet ook enig illegaal werk, waarover hij uit voorzichtigheid weinig schrijft. De meidagen van 1940 brengt hij door als artillerie-officier (luitenant-adjudant bij de IIIe afdeling van het 20e Regiment Artillerie, III-20 RA) in de Peel, bij Mill (het afslaan van de aanval van een Duitse pantsertrein). Een heldere en emotionele beschrijving van de terugtocht door Brabant, uit Brabant naar Schouwen en Duiveland, het voortzetten van de strijd in Zeeland en tenslotte de capitulatie. Later weer in zijn burgerbetrekking werkzaam, stelt hij een rapport samen over Werkspoor, dat, ter voorlichting bij eventuele bombardementen, aan de geallieerden wordt doorgegeven. - In de zomer van 1943 duikt hij onder omdat hij het in krijgsgevangenschap gaan principieel afwijst, verder uit tegenzin tegen de in zijn ogen te ver gaande collaboratie bij Werkspoor en omdat hij zich te veel geëxposeerd heeft. Hij houdt zich vooral daarna druk bezig met concepten voor wereldhervorming op politiek en geestelijk plan. Een lezing hierover, clandestien in beperkte kring in Santpoort gehouden, resulteert tenslotte in een groot geschreven stuk, een plan "De Verenigde Volken", dat hij bestemt voor de conferentie van San Francisco en dat hij in april 1945 (hij woont dan, geëvacueerd uit Santpoort, in Overveen), per fiets over de Veluwe tot bij Apeldoorn, door de linies brengt. Een grote teleurstelling volgt: alle autoriteiten wijzen hem af.
Inhoud vervolg:
Onderwijl leurt hij nog met het project voor de Verenigde Volken. Tenslotte komt hij bij het korps Aan- en afvoer troepen en eens leidt hij als commandant een convooi vrachtauto's naar Praag en terug. Weer later is hij opnieuw bij Werkspoor werkzaam. Het dagboek is ten dele direct neergeschreven, ten dele na korter of langer tijd uit aantekeningen uitgewerkt. Intieme passages zijn er uitgelicht vóór de inzending aan het Rijksinstituut. Naast de uitvoerige behandeling van in hoofdzaak de bovengenoemde onderwerpen bevat het dagboek tevens alle elementen van algemeen oorlogsdagboek. Voorzover niet hierbij of bij de weergave van schrijvers persoonlijke belevenissen, hiervoor genoemd, tot uitdrukking gebracht, is het beeld van het dagelijks leven wat minder volledig.
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
898 Bloem, M.A.A.
Auteur:
Bloem, M.A.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift)
Omvang:
83 pagina's
Periodisering:
mei 1944 - oktober 1944
Localisering:
Boxmeer en vele andere plaatsen in N.Brabant ; Monnikendam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijfster is verpleegster, 32 jaar oud, ongehuwd, Rooms katholiek. Haar ouders wonen in Monnikendam. Ze is districtshuisbezoekster (wit-gele kruis), standplaats Boxmeer. In de bewogen dagen waarin het dagboek speelt was haar voornaamste werkzaamheid hulpverlening aan en evacueren van zieken en gewonden uit de gebieden waar het oorlogsgeweld zich concentreerde. 23 oktober 1944 kwam zij te Venray bij de uitoefening van dit nu zo gevaarlijke beroep om het leven. Haar dagboek bestaat uit: 1. aantekeningen in een agenda, juli -22 oktober 1944; 2. een brief aan haar ouders, gedateerd 7 oktober 1944, die zij na een inleidende aanhef bewust laat overgaan in een dagboek (beginnende 1 september 1944) dat gebaseerd op de aantekeningen in de agenda's, maar veel uitvoeriger is.
Onderwerpen: haar werk, haar dagelijks leven en de oorlogsgebeurtenissen
Ga naar dit stuk: