Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
887  dagboeken
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
957 Westrate, C.
Auteur:
Westrate, C.
Titel:
Diary of the last period of the war.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument ((I) getypt stuk (op Rijksinstituut overgetypt); in 2 ex. (II) fotokopie van handschrift; getypt stuk (collectie Gevangenissen en Concentratiekampen))
Omvang:
(I) plm. 108 pagina's (II) plm. 3 pagina's
Periodisering:
(I) september 1944 - juni 1945 (II) januari 1944
Localisering:
Leiden
Taal:
(I) Engels (II) Nederlands
Inhoud:
De schrijver is prof. mr. C. Westrate, hoogleraar te Leiden.
(I) Normaal, zeer goed hongerwinterdagboek, in het Engels gesteld ten behoeve van Engelse relaties van de schrijver, wie de inhoud naar hij meende zou kunnen interesseren. Inhoud: dagelijks leven, weergave van een aantal hongertochten etc.; psychische reactie.
(II) In de collectie Gevangenissen en Concentratiekampen, collnr.250, deelcollectie 250 g (Vught) berusten van dezelfde schrijver memoires (in getypte vorm) over zijn verblijf in het kamp Vught van januari - juli 1944. Van het begin hiervan, een inleiding, zich nog afspelende te Leiden, werden enkele bladzijden gefotokopieerd teneinde een voorbeeld van schrijvers handschrift te hebben. Deze pagina's vormen nr. 957 II
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
105 Westerbeek van Eerten - Faure, N.M.
Auteur:
Westerbeek van Eerten - Faure, N.M.
Titel:
1940-1945. Ons gezin
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek met bijlagen (fotokopie van getypt stuk; in 2 ex.)
Omvang:
379 pagina´s
Periodisering:
10 mei 1940 - 5 mei 1945
Localisering:
Hummelo (en omgeving)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dit dagboek verhaalt de lotgevallen tijdens de oorlog van het grote gezin van mevrouw Westerbeek van Eerten - Faure, doktersvrouw in Hummelo in de Gelderse Achterhoek. Wat zij beleven blijft grotendeels nog binnen de grenzen van wat voor die tijd betrekkelijk normaal geacht kan worden, maar vertoont, door het grote aantal onmiddellijk betrokken personen (er zijn tien kinderen, waarvan sommige verloofd of getrouwd, en twee pleegkinderen) een grote veelzijdigheid en gevarieerdheid. De man van mevrouw Westerbeek wordt tweemaal gearresteerd: de eerste maal in september 1941, als in de gemeente gijzelaars worden genomen omdat bij herhaling kabels zijn doorgesneden. Via kamp Schoorl belandt hij in Amersfoort; nadat de dader gevonden is, wordt hij met de anderen vrijgelaten. In juli 1943 brengt hij, in verband met de artsenkwestie, wederom korte tijd in Amersfoort door. Een der zoons aanvaardt, als de opbouwdienst dreigt, in 1940 een betrekking aan een fabriek in Offenbach, waar hij ook voor de oorlog gewerkt had. Hij trouwt met een verwante, een Belgisch meisje met wie hij eerst in Offenbach woont, later in Herenthals in België, waar hij een betrekking mag aannemen. Hij onderging enigszins de invloed van zijn Duitse omgeving. In verband met arbeidsinzet, studentenperikelen en later de verplichting tot graafarbeid moeten twee zoons en twee aanstaande schoonzoons min of meer permanent onderduiken, hetgeen geschiedt in of in de omgeving van Hummelo. Met de bevrijding van Brabant wordt het gezin afgesneden van de oudste dochter, sinds 1943 gehuwd met een dominee, te Oudenbosch, en een van de zoons, die daar ondergedoken was en die vervolgens bij de Stoottroepen dienst neemt.
Inhoud vervolg:
Hummelo te komen spitten. - Bevrijding 2 april.
NB:
Bijlage: krantenknipsel uit het kerstnummer van "De Hervormde kerk" van 1946, getiteld: "Een kerstmis in 1944 in de gemeente Hummelo en Keppel", van de hand van de schrijfster van dit dagboek. Het dagboek is in 2015 gepubliceerd onder de titel "En de 'Rücksack' stond altijd klaar... dagboek van een doktersvrouw in oorlogstijd".
 
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
223 Westen, J.H.T.J
Auteur:
Westen, J.H.T.J
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 300 pagina´s
Periodisering:
augustus 1939 - juni 1940
Localisering:
Bergen aan Zee, Asten (N.B.), Neerhout, Someren, Leende-Strijp, Kaldenkirchen, Soest (Westfalen), Altengraben, Bedum (Gr.).
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijver, een 32-jarige onderwijzer, is korporaal eerst bij 12 R.I., later bij 30 R.I. Hij is gemobiliseerd in Bergen aan Zee en Asten en in deze laatste plaats begint voor hem de oorlog. Weldra moet teruggetrokken worden tot dicht bij de Belgische grens. Na in Leende ontwapend te zijn, wordt de schrijver in krijgsgevangenschap weggevoerd, naar Kaldenkirchen, Soest in Westfalen, en Altengrabow. In juni vindt de terugkeer plaats. Ongetwijfeld werd dit eerste gedeelte van het dagboek achteraf geschreven, misschien met behulp van aantekeningen.
Het volgend gedeelte, lopende van juli 1943 - mei 1945, is direct neergeschreven. (De schrijver woont dan in Bedum). Het is een algemeen oorlogsdagboek, met, in het commentaar, een korte gevoelige toets.
Ga naar dit stuk:
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
143 Wesseling-Epema, C.
Auteur:
Wesseling-Epema, C.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 48 pagina´s
Periodisering:
augustus 1939 - april 1945
Localisering:
Heerenveen
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek van een plm. 50-jarige winkelierster (groentewinkel) en huisvrouw. Het is een uittreksel, dat zijzelf gemaakt heeft, bevattende alleen zaken die rechtstreeks met de oorlog samenhingen. Het gehele dagboek, waaruit zij dit excerpt maakte, was voor het gevoel van de schrijfster te intiem en persoonlijk van aard. Mede hierdoor vertoont het dagboek vrij veel hiaten en geeft het slechts een beeld van dagelijks leven
Ga naar dit stuk:
Bestanden Bestanden