Uw zoekacties: Witlox, H.

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
2076 Witlox, H.
Auteur:
Witlox, H.
Titel:
Oorlogsdagboek
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (cahier)
Omvang:
104 pagina's
Periodisering:
4 september 1939 - 18 juni 1945
Periode van ontstaan:
4 september 1949 - 18 juni 1945
Localisering:
Rotterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De veertienjarige Rotterdamse H. Witlox beschrijft hoe ze op vrijdag 10 Mei 1940 haar school gesloten aantreft. Na een bombardement op Rotterdam, 4 dagen later, blijft van de kern van de stad niets over dan één grote blakerende puinhoop. De school in de 'gezellige' binnenstad treft hetzelfde lot."De verschrikkelijkste dag voor Rotterdam! Al die vluchtende, huilende mensen, die niets of weinig hebben kunnen redden van hetgeen eens hun glorie en trots uitmaakte", schrijft H. Witlox op 14 mei 1940. In "het oude noorden van de stad" deelt de familie Witlox met nog een gezin een pand in de Kievitstraat, dat behouden blijft: "Het schudde op zijn grondvesten. Met de andere familie gingen we op de trap zitten, heel lang, in ernstige spanning, angstig en we bleven heel stil zitten". Thuis bij het socialistische gezin, vader is afdelingsbestuurslid van de SDAP, zijn regelmatig vergaderingen. In haar dagboek beschrijft de tiener, middelste van drie kinderen, echter vooral wat ze op straat aantreft: "Daar spelen zich hartroerende tonelen af", schrijft ze in 1942. "Daar een schreiende oude vader die zijn kinderen ziet weggaan, daar een Moeder die niet weet wat ze doen moet door dit hartverscheurende leed". En: "Op straat komen de mensen in groepjes samen, de één nog zenuwachtiger dan de ander, en bespreken de jongste berichten". Ze rept geen woord over haar verloofde Jan, die tijdens de razzia van 10 en 11 november 1944 van huis wordt gehaald, ontsnapt en dan onderduikt. Wel schrijft ze: "In optochten vertrokken de mannen uit de straten, de hoofdgroep met de witte vlag voorop. Overal in de straten huilende vrouwen en kinderen, die nog een laatste vaarwel toeriepen aan hun echtgenoten of zonen. Wat een ellende die lopende, vermoeide mannen, doorweekt door de regen en verstijfd van kou en geestelijk geknakt door de ontberingen".
NB:
Een toelichting, in de vorm van witte kopieën in het dagboek, is in 2009 door de dagboekschrijfster toegevoegd. Zie ook het verslag "Een fietstochtje in 1945…" (dagboek 2077).
Datum beschrijving:
18 juni 2020
Illustratie:
Voorkant van het dagboek met portret van koningin Wilhelmina
Ga naar dit stuk:
Zie ook:

Doorzoek alle bestanden van dit stuk

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga