In 1815 werd door de rijksoverheid bepaald dat in gemeenten met meer dan 2.500 inwoners een ¿dienstdoende¿ schutterij en in gemeenten met minder dan 2.500 inwoners een ¿rustende¿ schutterij moest worden opgericht. Daarmee werden de oude schutterijen van vóór de Franse overheersing als het ware gereactiveerd. De schutterijen zijn uiteindelijk in het begin van de 20e eeuw, eerst formeel bij wet en geleidelijk ook feitelijk, opgeheven.
De voormalige, zelfstandige gemeente Wingaarden hoorde tot die laatste categorie.

Rustend betekende dat de schutterij geen actieve rol vervulde, maar bewapend en geoefend achter de hand werd gehouden om in geval van een vijandige aanval van buitenaf, te kunnen optreden. Ze bestond uit mannen tussen de 18-50 jaar.

Wanneer de Rustende Schutterij van Wijngaarden in het leven is geroepen, is onduidelijk. Er gold een verplichting op grond van de Grondwet van 1815 en het oudst bewaard gebleven document over deze schutterij in het aan het Regionaal Archief Dordrecht overgedragen archief stamt uit 1818.

Wanneer de Rustende Schutterij van Wijngaarden is opgeheven, is niet achterhaald. Het laatst bewaard gebleven archiefstuk betreft een inschrijvingsregister uit de periode 1895-1896.