Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1.805  dagboeken
sorteren op:
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1866 Zorn-Ris, N.
Auteur:
Zorn-Ris, N.
Titel:
De laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Dagboek (print)
Omvang:
17 bladzijden
Periodisering:
13 november 1944 - 16 februari 1946
Periode van ontstaan:
13 november 1944 - 16 februari 1946
Localisering:
Voorburg en Den Haag
Taal:
Nederland
Inhoud:
In haar dagboek beschrijft Nell Zorn-Ris de laatste maanden van de oorlog in Voorburg, waar zij woont met haar echtgenoot Karel Zorn en de kinderen Karel en Veronica. Haar schoonouders wonen in hetzelfde huis. Uiterst nauwgezet beschrijft Nell de levensomstandigheden, vooral wat voedsel betreft, gedurende de Hongerwinter, waarin de feestdagen toch gewoon gevierd worden.
In januari 1945 zit haar echtgenoot met meerdere mannen gevangen in de Haagse Dierentuin, maar na een paar dagen weet hij te ontsnappen. Het bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag op 3 maart 1945 kost het gezin nogal wat familieleden en bekenden.
NB:
Karel Zorn, de zoon van de auteur, heeft het dagboek op sommige plaatsen aangevuld met cursief geschreven toelichtingen.
Datum beschrijving:
25 juli 2014
Ga naar dit stuk:
Zorn-Ris, N.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
530 Zomeren, J.A.J. van
Auteur:
Zomeren, J.A.J. van
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument (fotokopie van getypt stuk)
Omvang:
96 pagina´s
Periodisering:
3 oktober 1934 - 16 mei 1945 Amersfoort (en omgeving), Onderbreking: korte tijd in en na de oorlogsdagen in mei 1940 Koedijk
Localisering:
Amersfoort (en omgeving), Koedijk
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Van Zomeren, die in 1934 in Amersfoort een banketbakkerij met winkel begonnen is, heeft het, na een moeilijke tijd, in 1940 zo ver gebracht, dat zijn zaak goed loopt en steeds vooruit gaat. Hij heeft de winkel aan kant gedaan en werkt uitsluitend voor de groothandel (voornamelijk boterkoek en gevulde koeken). Als in mei 1940 de Amersfoortse bevolking moet evacueren, komt hij met zijn gezin in Koedijk goed terecht; hij denkt er zelfs over, daar een zaak te beginnen, maar keert toch naar Amersfoort terug. De zaken lopen buitengewoon goed, tot het getob met onvoldoende toewijzingen begint (plm. eind 1942). Dit brengt zorgen en moeilijkheden; toch gaat het hem over het algemeen goed in de oorlog, hoewel hij zich vrijwel binnen de perken van het geoorloofde schijnt te houden. Hij is een groot paardenliefhebber, rijdt zelf paard en houdt paard en wagen; in september 1944 stelt hij zich hiermee ter beschikking van de voedselvoorziening en rijdt enige vrachten. Hij mag niet meer bakken; in december echter krijgt hij verlof met zijn nog aanwezige voorraden koeken te maken, die met kerstmis in distributie worden gebracht. - Hij heeft geen Ausweis, weet echter bij razzia's buiten schot te blijven. - Van half februari tot half maart is zijn fabriek in beslag genomen door de Duitsers, die er zelf brood bakken. Steeds vreest hij bovendien dat zijn paard met veulen gevorderd zal worden, maar zonder verdere ongelukken beleeft hij de bevrijding
NB:
Tussen de pagina's 64 en 65 ontbreken twee bladzijden. Blz. 26 sluit niet precies aan op blz. 25; ditzelfde is het geval bij blz. 64 en 63: misschien zijn een paar regels weggevallen
Ga naar dit stuk:
Zomeren, J.A.J. van
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1482 Zijp, Johan van
Auteur:
Zijp, Johan van
Titel:
Dwangarbeider in Schwerin, juni 1943 - april 1945
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
verslag in romanvorm (computeruitdraai)
Omvang:
plm. 380 pagina's
Periodisering:
1939 - 1995
Periode van ontstaan:
na 1995
Localisering:
Oost-Duitsland, Goes, Middelharnis, Hamburg, Schwerin, Oost- en West-Duitsland
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur schrijft over zijn eigen geschiedenis in romanvorm. Het verslag gaat over de periode tijdens de oorlog in Nederland, over de tijd daarna als dwangarbeider in Schwerin en over de terugtocht naar Nederland. Hij zegt dat zijn opzet is te vertellen over een willekeurig aantal doorsnee-mensen om het grote aantal fantastische verhalen van oud-dwangarbeiders te relativeren. Hij wil een eerlijke weergave geven van de gebeurtenissen. De personen in het boek en hun liefdes voor en problemen met elkaar zijn echt gebeurd en niet gefantaseerd. Soms speelt zo nu en dan een goede Duitser een rol. Hij bezoekt na de oorlog met zijn echtgenote in Duitsland de plaatsen waar hij is geweest en vertelt ook hierover.
Datum beschrijving:
mei 2006
Ga naar dit stuk:
Zijp, Johan van
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1596 Ziekenoppasser - Sjouwerman, L.
Auteur:
Ziekenoppasser - Sjouwerman, L.
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verslag (fotokopie van getypt stuk)
Omvang:
~ 40 pagina's
Periodisering:
februari 1943 - mei 1945
Periode van ontstaan:
december 1947
Localisering:
Amsterdam, Rumpt, Beesd, Utrecht, Amersfoort, Hilversum
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Achteraf geschreven verhaal van een joodse vrouw (echtgenote van de schrijver van dagboek nr. 814) over hun onderduiktijd. De man is plm. 65 jaar, van beroep importeur (waarschijnlijk in het diamantvak), de vrouw is vermoedelijk ongeveer van dezelfde leeftijd, eerder wat jonger. Zij zijn achtereenvolgens ondergedoken bij een bakker-kruidenier in Rumpt, in een rusthuis op een landgoed in Beesd, na een inval daar zeer kort in Utrecht en Amsterdam, daarna bij twee oude dames in Hilversum en als deze het niet langer aandurven op drie andere adressen in Hilversum. Zij hebben nu valse papieren gekregen en houden hun jood-zijn met meer en minder succes ook voor hun gastheren verborgen. De man is blind en dicteert zijn vrouw zijn herinneringen e.d. en denkelijk ook het geschrift dat dagboek nr. 814 vormde. Het verhaal van de vrouw is wel goed, zonder pretenties en eenvoudig, duidelijk en gevoelig geschreven
NB:
Voorheen nr. 2012.
Datum beschrijving:
mei 2004
Ga naar dit stuk:
Ziekenoppasser - Sjouwerman, L.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024