Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

Door leestekens in uw zoekopdracht te gebruiken, zoekt u specifieker of juist breder:

  • Gebruik een vraagteken (?) om één letter te vervangen.
  • Gebruik een sterretje (*) om meer letters te vervangen.
  • Gebruik een dollarteken ($) voor uw zoekterm voor resultaten die op elkaar lijken.
  • Gebruik een minteken (-) om zoektermen uit te sluiten.
  • Gebruik een Dubbele aanhalingstekens (" ") aan het begin en einde van uw zoektermen om naar de exacte combinatie van woirden te zoeken.

Voorbeelden van het gebruik van deze leestekens en meer zoektips vindt u hier.

Filter: Europese dagboeken e...x
beacon
40  zoekresultaten
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
470 Vollgraff, mr. P.C.E.
Auteur:
Vollgraff, mr. P.C.E.
Vorm:
Egodocument (fotokopie van getypt stuk)
Omvang:
168 pagina´s
Taal:
Nederlands
Periodisering:
4 mei 1942 Tocht: Maastricht - Geleen - Roermond - St. Michielsgestel (kamp) Beekvliet), 4 mei 1942 - 18 december 1942 St. Michielsgestel (kamp Beek-vliet)
Localisering:
Tocht: Maastricht - Geleen - Roermond - St. Michielsgestel (gijzelaarskamp Beekvliet)
Inhoud:
Mr. Vollgraff wordt 4 mei 1942 in zijn woonplaats Maastricht gearresteerd en dezelfde dag, met lotgenoten uit de stad en de omgeving, als gijzelaar naar het kamp Beekvliet in St. Michielsgestel overgebracht. Daar zal hij 71/2 maand blijven, eerst, met een gezelschap van 24 man, in Blok VI; sedert oktober, wanneer zij, die ouder dan 55 jaar zijn, verlof krijgen aparte afgeschoten cabines in Blok II, die vrijgekomen zijn, te betrekken, in een van deze hokjes.
Voeding: het kampeten is zeer slecht, maar een overvloed van pakjes en zendingen van familie, andere particulieren, van het Roode Kruis, firma's en comités, zorgen voor een betrekkelijke weelde, ook wat betreft rookartikelen, alcohol en gebruiksvoorwerpen, waardoor het comfort sterk verhoogd wordt.
Tijdverdrijf: onderlinge cursussen, lezingen, concerten, cabaret en voordrachtavonden, bridge, sportwedstrijden. Mr. V. maakt zich nuttig als knutselaar.
Stemming en onderlinge verhouding: vooral in het begin en in tijden van dreiging van buiten is het saamhorigheidsgevoel sterk; verslapt het onder de invloed van betrekkelijke rust en veiligheid, dan komen wel eens strubbelingen voor. Godsdienstverschillen (het Katholieke element is in zijn groep sterk vertegenwoordigd) veroorzaken soms ergernis. Door zijn leven in het Roomse Limburg lijkt hij een lichte weerzin tegen het Katholicisme te hebben opgevat.
De tucht, weinig streng, wordt sedert augustus/september toch wat straffer toegepast. Correspondentie, totdientoe vrijwel ongelimiteerd, wordt dan ook beperkt tot het ontvangen en schrijven van één brief per week.
Tweemaal gedurende mr. Vollgraff's verblijf in het kamp worden gijzelaars gefusilleerd: eens in augustus 1942 i.v.m. de aanslag op de trein in Rotterdam, de tweede maal in oktober. 18 december 1942 wordt mr. Vollgraff met vele anderen vrijgelaten
NB:
De bladzijdenummers in het laatste deel, het persoons en plaatsnamen register kloppen niet geheel met onze paginering
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Ga naar dit stuk:
Vollgraff, mr. P.C.E.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 16-06-2025
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
425 Vink, A.
Auteur:
Vink, A.
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift)
Omvang:
61 pagina´s
Taal:
Nederlands
Periodisering:
mei - juni 1940
Localisering:
Rhenen, Grebbeberg, kamp Bocholt, kamp Neubrandenburg, Seestadt Wismar
Inhoud:
De schrijver is een 25-jarige jongeman, sergeant (boekhouder van beroep). Hij wordt in mei 1940, zonder in gevecht te zijn geweest, door de Duitsers gevangen genomen en verblijft in Duitsland achtereenvolgens in de krijgsgevangenkampen Bocholt en Neubrandenburg en wordt tewerkgesteld in Seestadt Wismar. Half juni keert hij naar zijn woonplaats Rotterdam terug. - Het werkje is achteraf uit aantekeningen en uit het geheugen geschreven, maar heeft de dagboekvorm
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Ga naar dit stuk:
Vink, A.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 16-06-2025
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
127 Veen, A. v.d.
Auteur:
Veen, A. v.d.
Vorm:
Dagboek (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 60 pagina´s
Taal:
Nederlands
Periodisering:
september 1944 - juli 1945
Localisering:
Den Haag
Inhoud:
De schrijver is elektrotechnisch constructeur, plm. 31 jaar oud. Zijn dagboek geeft een korte beschrijving van het dagelijks leven in de laatste oorlogswinter
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Ga naar dit stuk:
Veen, A. v.d.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 16-06-2025
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
878 Valkenburg, jhr.mr. C.C. van
Auteur:
Valkenburg, jhr.mr. C.C. van
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift)
Omvang:
141 pagina's
Taal:
Nederlands
Periodisering:
september 1944 - mei 1945
Localisering:
Vele plaatsen in Nederland, vooral in N.Brabant en Limburg, en ook in België
Inhoud:
De schrijver is jhr. C.C. van Valkenburg, 34-35 jaar, jurist (Leiden), gehuwd, met een gezin, secretaris der directie van een assurantie-firma in Amsterdam. Zijn dagboek is belangwekkend door wat hij beleeft, hij zelf als persoonlijkheid minder. In september 1944 met een opdracht van zijn firma (het dagboek is vooral op dit punt, althans voor leken, en ook op ander gebied niet steeds duidelijk: maakt de indruk in grote mate als geheugensteun ten behoeve van de schrijver te hebben moeten dienen, wint daardoor niet aan belang) van Amsterdam naar Limburg vertrokken, wordt hij daar bevrijd. Zijn functie en vooral relaties verschaffen hem toegang tot de hoogste kringen: hij maakt deel uit van de naaste omgeving van de koningin bij haar bezoek aan bevrijd gebied, en ook van Prins Bernhard. Verder bevat het dagboek gegevens over toestanden in het bevrijde zuiden: politiek, intrigues, voormalige illegaliteit. De schrijver schijnt wel enigszins insider. - Half april gaat de schrijver door de linies naar Noord-Nederland, om na de bevrijding naar Brabant terug te keren
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Ga naar dit stuk:
Valkenburg, jhr.mr. C.C. van
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 16-06-2025
1 gedigitaliseerd