Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
39  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
351 Hooijer-Dubois, M.E.
Auteur:
Hooijer-Dubois, M.E.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Egodocument (origineel & fotokopie van handschrift)
Omvang:
206 pagina's
Periodisering:
28/1/1943 - 23/6/1945
Localisering:
Haalen (Limburg) en omgeving
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Mevrouw Hooijer, in januari 1943 met haar gezin (haar veel oudere man en twee zoons) uit Bloemendaal geëvacueerd naar hun landgoed "De Bedelaar" in Haalen (Limburg), neemt in maart 1943 haar eerste onderduiker op, spoedig daarna meer (studenten, militairen, arbeiders, illegale werkers, een arts, een burgemeester). Voorts verbergt zij wapens op haar terrein. Zij kan dit alles zonder hulp moeilijk volhouden, maar krijgt naar aanleiding van een Duitse overval (die, zoals trouwens steeds bij haar, goed afloopt) contact met een organisatie, die haar nu steunt en onderduikers toestuurt. Sedert november 1943 zijn dit bijna uitsluitend Engelse en Amerikaanse "piloten" en Franse en Belgische krijgsgevangenen. Hiermee heeft haar huis zijn stempel gekregen. De piloten worden uit geheel Nederland aangevoerd en in Limburg over de Belgische grens gebracht (verdere route: Frankrijk, Spanje en Portugal, Engeland); de krijgsgevangenen komen meestal op eigen gelegenheid uit Duitsland de grens over en worden eveneens tot in België voortgeholpen. Zij blijven in principe slechts enkele dagen.
Soms stagneert de doorvoer der piloten, omdat zij verderop in de keten in onvoldoende mate worden opgehaald. Midden 1944 gaat mevr. Hooijer, met andere gastgevers uit de omgeving, eigen wegen zoeken; zij krijgt contact met de Belgische organisatie ("Witte Brigade"), die de piloten vanuit België direct per vliegtuig naar Engeland zou laten gaan. Zij werkt nu dus buiten de officiële (Nederlandse) organisatie en krijgt na enige tijd nauwelijks meer piloten toegevoerd. Begin november 1944 krijgt mevr. Hooijer inkwartiering van plm. 100 Duitse militairen. Zij houden verschrikkelijk huis, stelen (kostbaarheden, boeken, huisraad, levensmiddelen), breken sloten open, kappen hout uit de bossen en vernielen alles. Dit alles onder steeds heviger beschieting van de Geallieerden.
Inhoud vervolg:
17 november worden de Duitsers, de vorige dag weggetrokken, opgevolgd door Engelsen en Amerikanen, met wie de verhouding goed is, maar wier gedrag evenmin onberispelijk is. Dit duurt tot omstreeks half februari, wanneer inkwartiering en oorlog langzamerhand uit deze streek verdwijnen.
Na het eind van de oorlog herbergt mevr. Hooijer enige malen repatriërenden uit Duitsland. Haar beide zoons nemen beiden na de bevrijding dienst in de Geallieerde legers.
NB:
Een gedeelte van blz. 88 ontbreekt
Ga naar dit stuk:
Hooijer-Dubois, M.E.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
2125 Hes, I.E.
Auteur:
Hes, I.E.
Titel:
Dagboek Mr. I.E. Hes (alias Mr. J. Eskes) 1 Jan - 4 mei 1945
Vorm:
Dagboek (Handgeschreven)
Omvang:
303 pagina's
Periodisering:
1 januari - 4 mei 1945
Periode van ontstaan:
1 januari - 4 mei 1945
Localisering:
Amsterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De joodse advocaat Iwan Hess werd geboren in 1905 te Den Haag. Aan het begin van de bezetting was hij getrouwd en had hij twee kleine kinderen. Het gezin woonde op de Koninginneweg 1c. In de zomer van 1942 kwam daar ook David Simons met zijn vrouw Ida Rosenheimer (pianiste) en zoontje Jan wonen. Beide mannen adviseerden secretaris-generaal Frederiks over de zogeheten Barneveldlijst, een groep bevoorrechte Joden die lange tijd in kasteel "de Schaffelaar" en huize "De Bieze" waren ondergebracht. Ook Hes en zijn gezin moesten daar naar toe.,

.In september 1943 moesten alle beschermde Joden in Barneveld toch naar Westerbork. Hes kon tijdens de evacuatie ontvluchten maar zijn vrouw en kinderen zijn wel naar Westerbork gegaan. Hij dook onder in Amsterdam en nam de schuilnaam Eskens aan. Zolang zijn vrouw en kinderen nog in Westerbork waren, lukte het hem om contact met hen te houden, zowel legaal als clandestien.
Datum beschrijving:
14 september 2023
Ga naar dit stuk:
Hes, I.E.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
2204 Groen, H.H.
Auteur:
Groen, H.H.
Reden scans zichtbaar:
De auteur is overleden in 1944.
Titel:
Diary
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (fotokopieën)
Omvang:
fotokopieën: 27 pagina's; transcript: 9 pagina's
Periodisering:
oktober 1939 - november 1941
Periode van ontstaan:
oktober 1939 - november 1941
Localisering:
Bosward (Friesland); Delft (Zuid-Holland); Mönchengladbach (Duitsland)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Dagboek over de jaren 1939-1941 van de in 1922 te Bolsward (Friesland) geboren Herman Heinrich Groen. Het gezin Groen (Herman is een nakomertje) verhuist in 1925 naar De Bilt, een gemeente in het midden van de provincie Utrecht. In 1942 slaagt Herman voor de H.B.S. te Utrecht, waarna hij in Delft gaat studeren aan de Technische School. Datzelfde jaar huurt hij daar een kamer en krijgt hij een relatie met Mies Brands (1915-2012). Op haar beurt huurt Mies een kamer bij zijn ouders, die inmiddels naar Haarlem zijn verhuisd. Zoals alle studenten in Nederland moet Herman in 1943 de loyaliteitsverklaring ondertekenen: een verklaring waarin ze moeten beloven zich te zullen ‘onthouden van iedere tegen het Duitse Rijk gerichte handeling’. De verklaring wordt door de Duitse bezetter op 13 maart 1943 ingevoerd, de studenten hebben tot 10 april de tijd deze te ondertekenen. Wie niet tekent, mag geen college meer volgen. Herman, die weigert te tekenen, moet zich op 4 mei melden bij Kamp Ommen te Overijssel, in afwachting van tewerkstelling in Duitsland. Herman zal uit het kamp weten te ontsnappen. Wat er daarna gebeurt is wat geheimzinnig. Op zondag 11 juni 1944 overlijdt hij op eenentwintigjarige leeftijd aan een hersenvliesontsteking. Dat gebeurt in het Reserve-Lazarett van het Franziskanerkloster in de Duitse stad Mönchengladbach, waar hij als lid van de NSKK-Motorsportschule een opleiding heeft gevolgd om op termijn de Luftwaffe te gaan bevoorraden. Drie maanden later bevalt zijn verloofde Mies van een zoon, Hermann Heinrich (1944-2004). Die komt ter wereld in Haarlem, in het ouderlijk huis van zijn pas overleden vader.
Datum beschrijving:
2 februari 2023
Ga naar dit stuk:
Groen, H.H.
Termen:
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
1961 Driessen, L.A.
Auteur:
Driessen, L.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek en plakboek (cahiers en knipselboeken)
Omvang:
cahiers: 184 pagina's; knipselboeken: ca. 450 pagina's
Periodisering:
10 mei - 23 juli 1940 (cahiers); 1 augustus 1940 - 10 juni 1945 (knipselboeken)
Periode van ontstaan:
10 mei - 23 juli 1940 (cahiers); 1 augustus 1940 - 10 juni 1945 (knipselboeken)
Localisering:
Overijssel (Hengelo, Enschede, Twente)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Tijdens de oorlog woont de familie Driessen aan de Enschedesetraat in Hengelo. De in Leiden geboren Louis André Driessen (1890-1954) is een telg van de familie Driessen, die de Leidse Katoenmaatschappij beheert tot de liquidatie in 1936. Kort voor de oorlog vindt hij werk in Enschede bij de firma Fischer & Perton, chemicaliën-verfstoffen. Louis André schrijft veel over zijn vakgebied, dat uit textieldrukken- en verven bestaat, is fervent briefschrijver en houdt een dagboek en kasboeken bij. Vanaf mei 1940 verworden zijn dagboekaantekeningen tot een oorlogsdagboek. In eerste instantie betreft het louter aantekeningen, later voorziet hij vooral krantenknipsels van commentaar. In de laatste periode van de oorlog worden de aantekeningen in de knipselboeken beknopter. Het gezin moet in de loop van 1944 hun woning verlaten en wordt ondergebracht in een andere woning in dezelfde straat. Als die woning in oktober 1944 wordt getroffen bij één van de bombardementen op Hengelo, komt echtgenote Anny Driessen-Hofman daarbij om het leven. In het dagboek zijn daarover slechts korte, zakelijke vermeldingen te vinden. In een ander dagboek uit die tijd, dat niet aan het NIOD is geschonken, gaat de schrijver veel uitgebreider in op dit verlies en beschrijft hij hun gezamenlijke leven. Na het bombardement wordt de familie tijdelijk opgenomen bij een ander gezin. Na de oorlog keert men terug naar de Enschedesestraat.
NB:
Na het overlijden van Louis André Driessen in 1954 is zijn bibliotheek met literatuur over zijn vakgebied, dat uit textieldrukken en -verven bestaat, geschonken aan het Textielmuseum in Tilburg.
Datum beschrijving:
9 december 2016
Ga naar dit stuk:
Driessen, L.A.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 04-04-2024
1 gedigitaliseerd