Uw zoekacties: Artikelen
beacon
12  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
Het lot van het Gerlachusklokje van Banholt
Datering:
2021
Titel:
Het lot van het Gerlachusklokje van Banholt
Auteur:
Harry van de Bruggen
Foto's door:
Parochie Banholt
Titel tijdschrift:
De Limburger
Afleveringsnummer:
De Limburger, 25/8/2021
Samenvatting:
Banholt was gehecht aan zijn klokje. Toen daar de kerk werd gebouwd, werd met wat slim onderhandelen de historische St.-Gerlachusklok uit Houthem aangekocht. In 1875 werd het in triomf het dorp binnen gereden. Tot in 1937 kwamen de Houthemenaren geregeld naar Banholt om hun klok terug te kopen, zelfs voor meer geld dan ervoor betaald was. Maar Banholt stond hem niet meer af.

De Banholtenaren toonden grote devotie voor hun heilige. Vanuit Banholt trok men jaarlijks massaal in pelgrimage naar het graf van Gerlachus in Houthem. Op 5 januari, zijn feestdag, kwamen pelgrims van heinde en verre naar Banholt voor de plechtige diensten en de wijding van het zand. Bij ziekten onder het vee volgden jong en oud op negen achtereenvolgende dinsdagen de bidstonden. Rector Frans Viegen (1903-1907) componeerde voor Banholt het Sint-Gerlachuslied.

In begin 1942 zochten de nazi’s metalen voor hun oorlogsmachinerie. Zij roofden dus de klokken uit de kerktorens. In Banholt werden in februari ’42 het Gerlachusklokje en een grotere luiklok naar beneden gegooid en afgevoerd. Dat deed de Banholtenaren pijn aan het hart. Pastoor Rohs en burgemeester Beckers wisten het historische klokje van de ondergang te redden. In oktober 1943 kon het in de toren van de parochiekerk worden teruggehangen.

De volgende pastoor vond het klokje vals en onwelluidend klinken. Het was toch ook niet meer dan een klomp oud roest?! Vanaf de preekstoel maakte hij bekend dat een klokkengieter in Brabant er nog vijfhonderd gulden voor wilde geven. Dit stuitte op veel verzet onder de beminde gelovigen. Er werd een enquête gehouden, over wel of niet verkopen. Naar men zei werd er met stembriefjes ‘gefoeteld’. Veel voorstanders van het behoud van het klokje, onder wie directe nazaten van de kerkbouwers, hadden geen stembiljet ontvangen.
Samenvatting2:
Uiteindelijk was de uitslag dat er niet verkocht mocht worden. Daarop besloot de pastoor dat, als de parochianen hem vijfhonderd gulden gaven, het klokje mocht blijven. Banholt tastte diep in de beurs en overhandigde de zeereerwaarde vijfhonderdtwintig gulden. Het Gerlachusklokje werd als pronkstuk in de doopkapel geplaatst.

Toen, op een morgen, was het verdwenen. Niemand wist iets. De pastoor, daarnaar gevraagd, antwoordde niet, maar glimlachte fijntjes.
Trefwoorden:
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
De Sint Gerlachus-den
Datering:
2016
Titel:
De Sint Gerlachus-den
Titel tijdschrift:
Nieuwsbrief Veldkruus.nl
Afleveringsnummer:
Nieuwsbrief Veldkruus.nl, nr. 69 (juni 2016)
Samenvatting:
Op zaterdag 14 mei j.l., de dag vóór Pinksteren werd in Tebannet (Banholt) voor de 136ste keer de Sint Gerlachusden gehaald en geplant.
Het betreft hier dus de Sint Gerlachusden en niet zoals in zoveel dorpen een mei-den. Vóór 1881 werd er in Banholt wel op 1 mei een mei-den gehaald en geplant. Dat men sinds 1881 geen mei-den maar een Sint Gerlachusden haalt, blijkt uit een mededeling die in 1881 op verschillende plaatsen in het dorp opgehangen werd en waarvan de tekst luidde:

Aan alle Inwoners van Banholt en Terhorst
Dit jaar zal niet, zo als hier de alouwde gewoonte is, eenen Mei-den op den 1 Mei worden geplant, om reden dat er enen den zal gehaald worden des Zaterdags voor den Pinksteren ter Eere van Sint-Gerlachus. Zoo als het al over meer dan twee Hondert Jaren gebruikelijk geweest is in Noorbeek, worden ook hier alle Inwoonders verzocht mede te werken, alle Jonkheid mee te gaan, en de boeren worden gebeden veel paarden te plaatsen dewelkezij versieren met Vlagskens of Groen. Opdat het halen en plaatsen van de Eersten oftewel Sint-Gerlachusden een ordentelijk en waardig begin mooge zijn, Banholt en Sint Gerlachus waardig. Teeffens mooge het ertoe bijdragen om de aantrekkelijkheid onzer ijgen Kermis en Festijn te vergrooteren en alle Eensgezindheid van binnen en van buiten te bevorderen.

Samenvatting2:
Banholt 28 april 1881

Het bestuur der Jonkheid
De Kapitein
Matjeu
Dat men in 1881 startte met het halen van een Sint Gerlachusden is te verklaren uit het feit dat Banholt toen pas tot rectoraat was verheven. Men behoorde, zoals eerder reeds vermeld, tot de parochie Mheer en het nieuwe kerkje van Banholt had vóór 1881 geen officiële status. Nu Banholt een rectoraat was ging men ook eigen kermissen invoeren. Door de Sint Gerlachusklok en het St. Gerlachusbeeld had men een voorliefde voor de Heilige Gerlachus gekregen. Vandaar dat men ook hier de Gerlachuskermissen invoerde, namelijk op 5 januari, de sterfdag van deze Limburgse Heilige.
Ook met Pinksteren zou deze Heilige worden vereerd. Vanaf nu zou Banholt ieder jaar met een nieuwe den, St. Gerlachus om bescherming vragen. In veel dorpen hier in ZuidLimburg spreekt men over een mei-boom of mei-den. Deze den heeft geen katholieke geloofsbetekenis. Het is een van oorsprong heidens gebruik, dat in deze plaatsen tegenwoordig vooral een folkloristisch gebruik is geworden.
In Banholt spreekt men sinds 1881 van een St. Gierlingsboom of St. Gerlachusden. Sint Gerlachus is door zijn zeven jaren durende boetedoening in Jeruzalem, waar hij de zorg droeg over de veestapel van een gasthuis voor zieken en armen, een geliefde beschermheilige van het vee, het veld en de gewassen.
Door het planten van de St. Gerlachusden vragen de inwoners van Banholt en Terhorst, Gerlachus om bescherming van het dorp; in de kerk wordt die dag in de Heilige Mis het Sint Gerlachuslied gezongen:
Samenvatting3:
Couplet I
Sint Gerlachus, hoog verheven,
zie wij zoeken uw bescherming.
Want Gij zijt patroon van Banholt,
bidt voor ons om Gods ontferming

Couplet II
Kluizenaar in Limburgs dreven,
geef ons kracht in vreugd en lijden.
Wees een voorspraak voor ons allen,
steun ons in ons moeizaam strijden.

Refrein
Sint Gerlachus, helpt ons allen,
U te volgen, God te dienen.
Leidt ons Hemelse beschermer,
naar het eeuwig paradijs.
Leidt ons Hemelse beschermer,
naar het eeuwig paradijs.

Meer over het halen en planten van de Sint Gerlachusden leest u op www.jonkheid-banholt.nl
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
WANDELEN NAAR HET GRAF VAN SINT-GERLACH
Datering:
2013
Titel:
WANDELEN NAAR HET GRAF VAN SINT-GERLACH
Foto's door:
Diana Scheilen
Titel tijdschrift:
Dagblad De Limburger
Afleveringsnummer:
DDL, 7/1/2013
Samenvatting:
De wandelschoenen konden zaterdag weer uit de kast voor de jaarlijkse Sint-Gerlachuswandeling, van Banholt naar Houthem. Startpunt was de kerk van Sint-Gerlach die de bewoners van Banholt tegen de wil van het bisdom in 1874 bouwden. Na een eucharistieviering met zandzegening begon het lopen. De wandeltocht eindigde enkele uren later bij het graf van Sint-Gerlach, de man die na diverse pelgrimages in een holle eik ging wonen en stierf op 5 januari 1165. Zijn graf werd naderhand een pelgrimsoord en is dat nog altijd. Diverse boeren strooien van hieruit meegenomen zand uit in hun stal, om op deze manier hun vee te beschermen.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Première Gerlachusconcert : Zaterdag 10 november drie klinkende gezelschappen in De Holle Eik
Datering:
2012
Titel:
Première Gerlachusconcert : Zaterdag 10 november drie klinkende gezelschappen in De Holle Eik
Titel tijdschrift:
Markant
Afleveringsnummer:
Markant, 4 (2012) nr. 33 (november), p. 11
Samenvatting:
Voor het eerst zal in Houthem een GERLACHUS-CONCERT uitgevoerd worden. Het idee kwam tot stand doordat er 'in de hele wereld' slechts drie muziekkorpsen op de een of andere manier verbonden zijn met de heilige Gerlachus. Houthem-Sint Gerlach is, naast de verering van de H. Martinus, natuurlijk de bakermat van de Gerlachusverering, maar ook in Banholt en Oirsbeek wordt Gerlachus vereerd. Het is dan ook geen toeval te noemen dat de Houthemse Brassband het initiatief heeft genomen om de muziekkorpsen van beide dorpen uitte nodigen voor dit eerste Gerlachusconcert. Het programma zal ondanks deze religieuze achtergrond bestaan uit lichte, 'bijdetijdse' muziek om op die manier de vitaliteit van Gerlachus ook in onze tijd tot uitdrukking te brengen. In Banholt heeft men sinds 1876 een eigen dorpskerk toegewijd aan Sint Gerlachus. Er bevinden zich prachtige glas-in-lood vensters in de zijbeuken met afbeeldingen van episodes uit het leven van St. Gerlachus. De oude torenklok was oorspronkelijk zelfs afkomstig uit de Gerlachuskerk in Houthem. In Oirsbeek is de dorpskerk in eerste instantie toegewijd aan de heilige Lambertus. Desondanks is er toch een overeenstemming te vinden met Houthem in het feit dat in beide dorpen een tweede heilige wordt vereerd, nl. de H. Gerlachus. Zodoende dat in 1905 te Oirsbeek de fanfare St. Gerlachus (later harmonie) werd opgericht. Locatie Omdat Gerlachus een groot deel van zijn 'even in een holle eik heeft geleefd, vonden wij het toepasselijk om dit eerste Gerlachusconcert te houden in gemeenschapshuis De Holle Eik, Baron de Selysstraat te Houthem. De toegang is gratis, maar... een vrije gift is natuurlijk altijd welkom!
Geografische namen: