Uw zoekacties: Artikelen

Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )

Filter: Limburgx
beacon
40  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
Registre Civique
Datering:
2023
Titel:
Registre Civique
Auteur:
Rinus Suijkerbuijk
Titel tijdschrift:
Genever
Afleveringsnummer:
Genever, 26 (2023) nr. 3 (sept.), p. 57-64
Samenvatting:
Nadat de 'Fransen' aan het eind van de 18e eeuw weer eens ons land waren binnengevallen, pakten zij hun veroveringsdrift op een totaal van vroeger afwijkende manier aan. Zij wilden niet slechts (vesting)steden verwoesten, platteland platbranden en de vijandelijk bewoners terroriseren. Integendeel. De revolutie in eigen land had hen bekeerd, de koning en adel was afgeschaft en de religie, met hun leiders 'gesupprimeerd'. Lang leve de vrijheid, gelijkheid en broederschap (hetgeen in de Franse taal met Liberté, Fraternité en Egalité nog vertrouwenwekkender klonk).
Met die blijde boodschap kwamen de Fransen onze streken sinds 1794 missioneren, en de goedgelovige bevolking in de Generaliteitslanden liet zich overhalen. De wijze waarop de Heren van de Staten Generaal en de Stadhouder hen hadden 'bestuurd' werd niet als bijzonder liefdevol ervaren.
Dus was het gebied tussen Maas en Rijn binnen de kortste tijd ingelijfd bij het grote Frankrijk en administratief omgevormd tot de Departementen van de Nedermaas en de Roer.
Om een fatsoenlijk functionerende Overheid te kunnen organiseren moesten er allerlei maatregelen genomen worden. In de eerste plaats was een overzicht van het grondgebied, de bevolking enz. noodzakelijk. Een administratie, regelende de belastingen, confiscatie van kerkelijke goederen enz. werd opgezet; nieuwe wetten ingevoerd enz. In het RHCL (Regionaal Historisch Centrum Limburg), onlangs zichzelf promoverend tot HCL, te Maastricht is onder archiefnummer 03.01 het Franse Archief te vinden.

AEZEL.
Zoals algemeen bekend zijn daarbij veel vrijwilligers bezig om archiefmateriaal digitaal te ontsluiten ten behoeve van genealogisch, historisch enz. onderzoek. De gegevens van DTB's (Doop, Trouw en Begraafboeken) van de parochies en schepenbank van vóór 1800 zijn op de site van Aezel.eu voor iedereen toegankelijk terwijl aan de digitalisering van de burgerlijke registers (Burgerlijke Stand en Bevolking) hard wordt gewerkt.
Samenvatting2:
Ook Kadastergegevens vragen de aandacht. Onze NGV, afdeling Zuid-Limburg heeft zich als deelnemer aangemeld om, onder coördinatie van Amo Griens, een bijdrage te leveren door de Franse bevolkingslijsten (Registres Civiques)te digitaliseren, d.w.z. de geschreven teksten in Excel-bestanden in te voeren. Een moeizame klus omdat de leesbaarheid soms nogal te wensen overlaat. Iemand met plaatselijke kennis van plaats- en persoonsbenamingen zou misschien sneller het 'gekriebel' kunnen ontcijferen, maar die vrijwilligers zijn dun gezaaid.

Bevolkingslijsten (R.C.'s) 1796, 1799 en aanvullingen 1811.
In de huidige Nederlandse provincie Limburg lagen mairies (door de 'Fransen' gecreëerde gemeenten) die vielen onder het Departement van de Nedermaas, c.q. de Roer. In de Nedermaas kwamen de R.C.'s in 1796 gereed, in het eerst later tot stand gekomen Roerdepartement pas in 1799. De later vereiste toevoeging van plaatsgevonden veranderingen zijn (sporadisch?) rond 1811 aan te treffen. De bevolkingslijst van de departementshoofdstad Maastricht is een geval apart.
De kantons van het departement der Nedermaas omvatten Belgisch Limburg, Nederlands Zuid-Limburg en de 'Duitse' kantons Herzogenrath en Nederkruchten, alle gegevens, gescand, te vinden onder RHCL 03.01_ 1030a en volgende.
De archieven van het Departement van de Roer berusten te Duisburg. Onder de 'Roerkantons' Sittard en Horst zijn veel Registre Civiques van nu Nederlandse kadastrale gemeenten (opvolgers van de Franse mairies) aan te treffen, uiteraard ook die van de 'Selfkantgemeenten'. De gegevens van de R.C. van het kanton Sittard zijn al gepubliceerd, hetgeen de digitalisering vergemakkelijkt; van een correcte transcriptie mag echter niet worden uitgegaan.

Nedercruchten
Het kanton Nedercruchten, ten Oosten van Roermond gelegen, omvatte de dorpen Nedercruchten, Elmpt en Wegberg. Grensgebieden zijn bij genealogisch onderzoek belangrijk omdat familiebanden zich nu eenmaal weinig van grenzen aantrekken.
Samenvatting3:
Dus transcriberen die keurig uitgeschreven bevolkingslijst, ook nog met een duidelijke 'gezinsaanduiding'. Waarschijnlijk is deze (122 bladzijden tellende) lijst 'schoongeschreven' aan de hand van per hameau (gehucht) aangeleverde opgaven. De bewoners volgen elkaar op in Laar, Gützenraedt, Brempt, Hoogstraet, Heijen, Daam, Birdt, Bosch, Steenckenradt, Nedercruchten, Swaem en Venneheijde, Merbeck, Varbroek, Silberbeek, Blonderaedt, Venne en Obercruchten. [zo doet de intikker nog wat geografische kennis op, want veel van die plekken zijn op de kaart eenvoudig terug te vinden].
Maar al 'transcriberend' passeren ook heel wat namen en beroepen die onbekend waren en de nieuwsgierigheid wekken. En omdat de redactie van Genever altijd vraagt om merkwaardige feiten met de NGV-lezers te delen: is in de R.C. van Nedercruchten bewust een cijfertruc toegepast? Of was het een onvolkomenheid die overal wel voorkwam en onder de categorie 'verschrijvingen' werd getolereerd? De lijst is genummerd van 1 tot 3002, maar sommige nummers zijn 2-maal gebruikt, onder één nummer zijn twee personen vermeld en onder twee nummers slechts één persoon.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Monumentale ramen in het Geuldal, 1944-1965
Datering:
2023
Titel:
Monumentale ramen in het Geuldal, 1944-1965
Auteur:
Mariëtte Paris-Vankan
Titel tijdschrift:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal
Afleveringsnummer:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal, 2022-2023, p. 128-167
Samenvatting:
In de Wederopbouw worden niet alleen woningen en nog eens woningen gebouwd. Er kwamen ook nieuwe kerken, gemeentehuizen en kloosters. Mariëtte Paris-Vankan verhaalt in Monumentale ramen in het Geuldal, 1945-1965, dat er veel monumentale ramen zijn geplaatst in nieuwe kerken, klooster-kapellen, gemeentehuizen, maar ook bestaande gebouwen. De meeste zijn uitgevoerd in gebrandschilderd glas-in-lood. Ze heeft een overzicht samengesteld van die ramen. Opmerkelijk is dat in kloosterkapellen vaak minder bekende glazeniers ramen hebben geplaatst. Daarom starten de beschrijvingen met een korte levensschets van de glazeniers.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Het interieur tijdens de Wederopbouw
Datering:
2023
Titel:
Het interieur tijdens de Wederopbouw
Auteur:
Mariëtte Paris-Vankan
Titel tijdschrift:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal
Afleveringsnummer:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal, 2022-2023, p. 70-103
Samenvatting:
Tijdens de Wederopbouw verandert veel. Mariëtte Paris-Vankan beschrijft Het interieur tijdens de Wederopbouw. Dan komen hoe langer hoe meer woonruimte en luxeartikelen ter beschikking. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor het interieur van huizen. Kleine winkels met hun interieur verdwijnen of transformeren in grotere supermarkten. De bewaarschool wordt omgevormd tot kleuterschool met een wettelijke status, overheidsfinanciering en eigen inspectiedienst. Vervolgonderwijs na de lagere school neemt toe. Er worden in het Geuldal nieuwe huishoudscholen gebouwd. De gemeenten krijgen de plicht om hun archief brandvrij op te bergen. Tevens nemen hun taken toe met het gevolg dat het ambtenarenapparaat uitbreidt. Oude gemeentehuizen worden verbouwd of men pleegt nieuwbouw. Mariëtte Paris-Vankan beschrijft de gevolgen van deze veranderingen voor het interieur.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
De wederopbouw tegen het licht gehouden
Datering:
2023
Titel:
De wederopbouw tegen het licht gehouden
Auteur:
Rob P.W.J.M. van der Heijden
Titel tijdschrift:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal
Afleveringsnummer:
Jaarboek Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal, 2022-2023, p. 7-21
Samenvatting:
In deze inleiding wordt kritisch gekeken naar de geschiedschrijving over deze periode. Veel historici stellen het herstellen van de schade van de Tweede Wereldoorlog centraal. In zijn beknopte bijdrage toont de auteur aan dat deze visie te beperkt is. Bovendien maakt hij een onderscheid tussen de maatschappelijk/culturele wederopbouw en het bouwen. In deze bijdrage worden expliciet grenzen verlegd.
Geografische namen: