Ik ben begonnen het bedrijf efficiënter in te richten, zodat de medewerkers meer tijd hebben voor de gasten en ook voor elkaar als collega's. Dat hopen we te bereiken door investeringen in de IT, waardoor de administratieve druk vermindert. Ook wil ik meer samenwerking tussen de vier bedrijven. Als het in het ene hotel wat rustiger is, kunnen medewerkers inspringen in het andere hotel, waar bijvoorbeeld een partij is. Dan hoef je geen uitzendkrachten in te huren. Maar uitgebreide feesten zijn er nu natuurlijk niet met corona. De crisis stimuleert wel het familiegevoel onder de medewerkers, dat is belangrijk.

Inlevingsvermogen is, naast onder meer fatsoen en uitstraling, een belangrijke kernwaarde van ons bedrijf. "De kerst zal door het virus anders worden dan anders. "Grote gezelschappen zijn helaas niet mogelijk," zegt de nieuwe directeur. "Maar we zullen er, binnen de beperkingen, toch iets feestelijks van maken. Met een mooie aankleding en sfeerverlichting kom je al een heel eind."
Zijn vader herinnert zich de grote diners dansants met Kerstmis en oud en nieuw, waarmee hij veertig jaar geleden begon, later uitgebreid met reveillons op 31 december. "Die reveillons waren helemaal nieuw in Nederland. Een groot orkest, gasten in gala, en om twaalf uur champagne met een feesthoedje en een toeter, net als in Frankrijk. Zo'n feestje kon doorgaan tot vier, vijf uur 's morgens. Een grandioze omzet. En mijn vrouw en ik waren altijd van de partij."

Maar dit jaar dus niet. Er is nu, volgens Oostwegel sr., veel waardering voor het kleinere. "In coronatijd hebben mensen meer oog voor het eenvoudige: een mooie boom, een kerststal. Maar ook de schoonheid van het landschap alhier. We hebben gasten die vroeger een weekend kwamen, maar nu tien dagen achtereen. Een heel bekende Nederlander, van wie ik de naam uiteraard niet noem, heeft zijn vakantiehuis in Italië verkocht. Die komt voortaan naar Zuid-Limburg."

Zijn zoon: "Er liggen hier zulke mooie verhalen over onze eeuwenoude gebouwen, en de regio en haar geschiedenis. We willen onze gasten graag onderdeel laten zijn van dat verhaal. Mijn vader is wat dat betreft een wandelende encyclopedie." Oostwegel sr.: "Op eerste en tweede kerstdag geef ik traditiegetrouw altijd rondleidingen over het landgoed St. Gerlach, en vertel dan iets over de heilige waarnaar het vernoemd is en over de historie."
Zoonlief werd zo'n beetje in Kasteel Erenstein geboren, het hotel-restaurant van zijn ouders. "Als kind zag ik alles wat daar gebeurde: auto's, gasten, feesten. in schoolvakanties ging ik vaak met mijn vader mee. Kopietjes maken, de keuken in en iedereen voor de voeten lopen, ik ben heel natuurlijk het bedrijf in gerold. Er is geen enkele dwang geweest."

Toen Camille twee weken oud was, werd Château Neercanne verblijd met een Michelinster. "We hebben dat 's avonds uitbundig gevierd met de raad van commissarissen," herinnert zijn vader zich. "Camille heeft dat 'meegemaakt' vanuit zijn wieg aan tafel." In 2018, na 33 jaar, ging de hoge onderscheiding verloren. "Tja," reageert de jonge hotelier, "de wegen van Michelin zijn ondoorgrondelijk, wat tegelijk ook wel weer de charme is van het instituut. We werken er hard aan om weer aan de gastronomische top te komen."
Daarbij spelen onder meer eigen producten een rol. Uit de eigen fruitgaard 'Le Verger de Camille' komen honing, jams en geleien. Verder zijn er vier privé-wijngaarden, waar mousserende witte wijn, brut rosé, johanniter, müller-thurgau, monarch en sauvignon gris worden verbouwd. "En we hebben een grote moestuin, waar mijn vader nu oppervrijwilliger is." "jazeker," reageert deze, "zaaien, spitten, schoffelen, oogsten."

Corona, hoe dramatisch ook, biedt tevens nieuwe kansen, denkt de 34-jarige hotelier. "Ons restaurant Château Neercanne moest dicht op last van de overheid. Vervolgens hebben wij een pop-up restaurant geheel in de stijl van Neercanne geopend in ons Château St. Gerlach, dat niet dicht hoefde omdat het tevens een hotel is.

In anderhalve dag was het geregeld. Dat vind ik fantastisch. De medewerkers van Neercanne kunnen op deze manier aan de slag blijven, en de hotelgast heeft er een extra restaurant bij. Bij het Kruisherenhotel in Maastricht hebben we iets dergelijks gedaan: op de binnenplaats zijn glazen veldkassen geplaatst, waar gasten drie avonden per week onder de sterrenhemel kunnen eten. Een extra dinermogelijkheid, en romantisch bovendien, zeker met Kerstmis. Corona stimuleert, ondanks alle narigheid, niet alleen het familiegevoel onder de medewerkers, maar ook onze innovatiekracht en flexibiliteit. Dat pad willen we ook nadat het virus is uitgewoed blijven bewandelen."

De nieuwe directeur wilde van 2020 het beste jaar ooit maken, maar Limburgs grootste hotelonderneming moet rekenen met een flink omzetverlies, wellicht veertig procent minder dan vorig jaar, toen er 28 miljoen euro in het laatje kwam. "Maar ons bedrijf komt dit jaar niet in gevaar, en in 2021 ook niet. We hebben gelukkig een goede partner aan de bank. We komen hier doorheen. Ik denk dertig jaar vooruit en wil een goede rentmeester zijn van mijn vader."

Het rentmeesterschap geldt ook het kantoor waarin we zitten: Villa Casa Blanca, een kubistische schepping uit 1929 van architect Frits Peutz, en deels ooit woonstee van de familie Oostwegel. "ik ben hiernaast opgegroeid," vertelt Oostwegel sr. "Mijn vader was tandarts, maar ook een uitgesproken gourmand. Op kerstavond bereidde hij altijd een rijk diner, vergezeld van mooie Bourgognes. En Champagne natuurlijk.

Met de stoomtrein kwamen de kreeften en oesters uit Yerseke aan, wat een feest! Van tevoren belde de stationschef: we hebben levende have voor u. Als kinderen haalden we de dozen op en maakten thuis de oesters schoon. Op de ochtend van de 24ste december begon mijn vader al met saucijzenbroodjes. Dat had hij weer geleerd van zijn schoonvader, die patissier was in Maastricht. Eerst kalfsvlees braden en dat dan omwikkelen met demi-feuilletée-deeg. Een heel knapperig, maar ook moeilijk soort deeg, dat uit wel twintig, dertig laagjes bestond. Wanneer mijn moeder met de kinderen uit de nachtmis kwam, was alles klaar."
Lachend: "We aten minstens tot Driekoningen saucijzenboordjes. De rest ging naar de patiënten van mijn vader. Ach, mijn vaders saucijzenbroodjes, dat was het allerbeste wat er was."

November was slecht met dertig procent. De zomer was weer relatief goed. Je kunt er geen peil op trekken door alle maatregelen. We hebben de begroting dit jaar al twee keer moeten aanpassen. Van de andere kant zijn we wel blij dat de regering steun heeft verleend, daar hebben we zeker gebruik van gemaakt. Maar uiteraard wordt dit een zwaar verliesgevend jaar, daar ontkomen we niet aan. Maar we overleven het, mijn vader heeft gelukkig een gezond bedrijf achtergelaten.”

Zijn opvolger heeft ook veel positieve ontwikkelingen gezien in coronatijd. „De verschillende locaties zijn naar elkaar toegegroeid. Personeel van het ene bedrijf ging bij het andere werken, als daar nood aan was. Er zijn nieuwe concepten bedacht, iedereen was heel inventief en gemotiveerd en bereid om eens anders naar de gang van zaken te kijken. Dat heeft veel nieuwe ideee¨n opgeleverd, dus het is een heel creatieve tijd geweest, waar we hopelijk in de komende jaren de vruchten van gaan plukken. En we hebben ook de tijd genomen om een stappenplan voor de komende zeven jaar uit te werken. Dat is voor het eerst gebeurd. We gaan prioriteiten duidelijker aangeven. Voorheen deden we zowat alles, nu zullen we meer keuzes maken. Wat we doen, willen we dan nog beter doen. Dat was mede een idee van mijn vrouw Meredith, die directeur brand & marketing is. Zo gaat binnenkort het voormalige woonhuis van de directeur van Neercanne, gelegen op het binnenterrein, open als rustieke vakantiewoning. Dan kun je overnachten op Neercanne, voor maximaal twee koppels. Geen hotel dus, maar bij een bruiloft bijvoorbeeld kan het heel handig zijn.”

Er is een verschuiving in samenstelling van het directieteam doorgevoerd. Commercie zoals marketing en sales komt, net als de directeuren financieel en human resources en de directeuren van de huizen ook in het directieteam. Nu Floris Kemper directeur/gastheer is geworden van Cha^teau St. Gerlach, wordt er voor het Kruisherenhotel een opvolger gezocht. „We hopen in 2021 weer te kunnen investeren in onze huizen. Dit jaar moesten die noodgedwongen worden uitgesteld. Zo beginnen we volgend jaar aan de vernieuwing van de badkamers op Cha^teau St. Gerlach. Niet alle 114 kamers tegelijk, dat moet stap voor stap gebeuren. Je blijft voortdurend vernieuwen, dat is een normale cyclus. Maar dit jaar was natuurlijk niets normaal. Met onze gedachten zijn we bij de toekomst. Het is vooral nog erg onzeker hoe 2021 eruit gaat zien, daar is moeilijk een prognose voor te maken. Dat zal heel spannend worden. Wat gebeurt er met de evenementen? Durven de buitenlandse gasten, die voor ons heel belangrijk zijn, weer te komen? Ik hoop dat er in het tweede kwartaal een opleving komt, als inderdaad de vaccins en grote teststraten hun werk gaan doen. Dan krijgen we hopelijk ook een drukke zomer met aan het begin eerst nog TEFAF. De verplaatsing naar eind mei / begin juni is begrijpelijk, al overviel de mededeling ons wel, want je wil enerzijds je vaste TEFAF-gasten goed ontvangen, maar anderzijds hadden we ook al andere reserveringen voor juni. Heel lastig. We hopen sowieso dat dit maar een eenmalige verschuiving is, want TEFAF kan in maart zowat de hele stad ter beschikking krijgen. In juni is dat veel moeilijker.”

Camille wisselt wel nog regelmatig van gedachten over het bedrijf met Camille sr. „Maar ook nu in coronatijd blijft hij afzijdig als het om de dagelijkse leiding gaat. En dat is maar goed ook. Die beslissing is genomen, hij vermaakt zich opperbest met onze moestuinen en wijngaarden.”

Dan zie je op zo'n moment dat de firma toch flink gegroeid is in al die jaren. Het voelt vooral goed omdat we de mogelijkheid hadden die overdracht heel zorgvuldig te doen. Ik denk dat het anders zou zijn als we het bedrijf aan een externe partij verkocht zouden hebben. Dan zou je abrupt afstand doen, maar nu blijft het binnen de familie. Dat is het mooie van een familiebedrijf, je kunt het doorgeven. Ik heb ook niet het gevoel van nu ben ik alles kwijt, helemaal niet. We hebben ook nooit overwogen om het bedrijf aan een marktpartij te verkopen. Kandidaten waren er genoeg, maar dat past niet in onze filosofie."

Dat hij nu niet meer officieel 'werkt' ,is voor Oostwegel sr. niet vreemd. ,,Ik heb nooit het idee gehad dat ik aan het werk was. Ik was al die tijd bezig met dingen die me boeiden. Dan voel je dat niet als werk. Ik heb altijd goed kunnen relativeren en delegeren. Drie zaken vormen voor mij de essentie: dienstbaarheid aan de maatschappij, de verbinding met de samenleving en ondernemend bezig zijn. Die uitgangspunten hebben me veel gebracht. Niet alleen als verdienmodel, maar ook voldoening dat ik voor de omgeving, voor het personeel, voor de natuur en cultuur iets heb mogen betekenen. Alles was gebaseerd op de continuïteit binnen het bedrijf. En daarnaast waren nog extra doelstellingen. Zoals het creëren van een nieuwe natuurgebied, Ingendael. Daardoor is er nu één uniek stuk natuur ontstaan van 350 hectaren. Daar is geen intensieve landbouw en veeteelt. Met de huidige discussie rondom duurzaamheid is dat nu heel actueel. En met het restaureren van onze huizen hebben we een aantal monumenten van de ondergang kunnen redden."

Zijn bedrijfsvisie is altijd geweest dat geld verdienen een middel is. maar geen doel. Winstmaximalisatie is volgens hem niet het juiste streven, er moet rekening worden gehouden met de omgeving. ,,Geld op de bank is relatief, ons geluk zit in de stenen en de dienstbaarheid naar de mensen. Ik heb die huizen nooit als eigendom gezien. Ik ben maar een schakel geweest. We hebben nooit zomaar wat gedaan. Wat we doen, moet maatschappelijke betekenis hebben."
Voor de buitenwereld was het altijd opvallend hoeveel Oostwegel delegeerde. »Ja, ik kan dat vrij gemakkelijk. Ik heb jonge mensen al snel veel verantwoordelijkheid gegeven. Meestal heeft dat goed uitgepakt. Dan zie je ze snel groeien, daar leren ze veel van. Het zorgt voor dynamiek. Ik keek wel elke dag naar de cijfers. dat doe ik nu niet meer. Ook dat heb ik losgelaten. Ik ben wel commissaris geworden. maar daar zal ik geen dominante rol spelen. Ik doe dat adviserende werk samen met Ton Goedmakers, Jan Janvier en Jan Cobbenhagen. Dat helpt de eigenaar om een goede strategie te ontwikkelen."
Het bedrijf kende door de jaren heen soms moeilijke perioden. ,,Zeker, zoals bij de meeste ondernemingen. In de tijd van de economische crisis moesten er maatregelen genomen worden om de kosten te drukken, hoewel we nooit mensen hebben hoeven te ontslaan. Je moet je aanpassen aan de tijd en meebewegen, dat is belangrijk. En altijd het doel wat je wil bereiken voor ogen houden, ook al is de weg ernaartoe nog zo lang. En zoveel mogelijk met eigen middelen werken en nooit te veel investeren, alles moet in balans blijven. Ik heb in de loop der jaren natuurlijk toch wel grote risico's genomen. maar ook dat is ondernemen.
Ik heb er nooit echt slecht van geslapen. \Vat we vooral goed hebben gedaan. dat is marketing. In 1982 ging ik al naar New York om daar klanten te zoeken. Je moetje horizon verbreden en ver over de grenzen heenkijken. Tegenwoordig komt zo'n 55 van onze gasten uit het buitenland.

Ik heb wel altijd goed op de marges gelet. je moet iets verdienen om de zaak draaiende te houden. De mensen zien wel de schoonheid van onze locaties, maar hebben vaak geen idee van de kosten van onderhoud. Een van de nieuwe investeringen is een nieuw leien dak voor Château Neercanrie. Dat kost 1,3 miljoen euro. Daar krijg je wel wat subsidie op, maar een groot deel moetje zelf bekostigen. Dat geld moet ergens vandaan komen. In die zin ben ik heel realistisch maar toch heb ik vooral vanuit intuïtie gewerkt. Wat dat betreft is mijn zoon meer gestructureerd, die is 'blauw', zoals ze dat tegenwoordig noemen. Ik schijn meer 'groen' te zijn, van het avontuur. Haha."
Oostwegel gaat na een halve eeuw werken in de horeca nog een aantal activiteiten oppakken zoals de groenvoorzieningen op de domeinen, de uitbouw van de wijngaarden, de moestuinen en ook de kunst. ,,Ik heb van kinds af aan iets met de natuur. Zelfs achter onze nieuwe stadswoning hebben we een kleine tuin. Ik moet iets van groen om me heen hebben. Ik ga ook wat meer culturele rondleidingen geven. En ik heb het plan opgevat om zelf af en toe wat wijn voor de huizen te gaan inkopen. Wel bij goede familiebedrijven, dat is het principe. Ik blijf sporten, ik loop een paar keer per week hard en voel me nog fit. De leeftijd van honderdjaar is het streven. En natuurlijk zullen we wat meer op vakantie gaan. De aanschaf van eigen vakantiehuizen in het buitenland heb ik nooit zien zitten. Een hoop rompslomp, wat moet je ermee? Ik ga liever naar mooie hotels. En dan ben ik blij om hier in Zuid-Limburg terug te komen, want het is hier z6 mooi, dat beseffen veel mensen niet."

Gerlachus van Houthem

In zijn jonge jaren had Gerlachus een losbandig leven. Toen zijn vrouw stierf kwam hij tot inkeer, ging op bedevaart naar Rome en Jerusalem en liet daarna alle luxe achter zich. Dagelijks ging hij te voet van Houthem naar Maastricht, naar de heilige Servatius. Als kluizenaar ging hij wonen in een holle eik.

Een heilige moet wonderen hebben verricht na zijn dood. Zo ook Gerlachus. Hij genas bijvoorbeeld een jongen uit Berg van een kaakabces.

Rustgevend moment

De tocht is een moment van bezinning. Een van de gelovigen vertelt dat het moeilijk uit te leggen is. "Het zit van binnen. Je weet dat er iets is, noem het God. Ook al is zo'n pelgrimstocht inspannend, het geeft mij enorm veel rust."

Na dertig keer lopen overslaan

Bij aankomst in Maastricht werden de pelgrims opgewacht door meneer Coenjaerts. Hij liep dertig keer de bedevaartstocht. Dit jaar moest hij vanwege gezondheidsredenen afzeggen. Toch heeft hij nog een belangrijke taak. Na de mis in de Sint Servaasbasiliek zorgt hij er weer voor dat het borstbeeld weer terugkomt in Houthem. Niet te voet, maar met de auto.