De Heerlense schooljongen Jef Oostwegel hield in 1933 en 1934 een dagboek bij. Zijn zoon en bekende ex-hotelier Camille Oostwegel brengt het nu uit als boek.
“Het is het enige dagboek van een scholier uit die tijd dat bewaard is gebleven in heel Nederland”, zegt Camille met het originele boekje in zijn hand. “En het geeft daarmee een bijzonder inkijkje in die tijd in Heerlen, direct voor de oorlog."

Grootste schoft
Toch is het uitbrengen van een dagboek niet vanzelfsprekend. “Wie zich de brutaliteit veroorlooft de inhoud hiervan door te lezen, is de grootste schoft die ik ooit in mijn leven ontmoet heb en zal ontmoeten,” zo staat als waarschuwing te lezen op het voorblad van het originele dagboek.
Van mokkeltjes tot Hitler
Camille moet erom lachen. Hij is die schoft. En daar kunnen lezers blij om zijn. Want vader Jef blijkt op 16-jarige leeftijd een bijzonder goed gevoel voor taal en stijl te hebben. Behalve passages over jeugdliefdes en “mooie mokkeltjes” geeft het ook een persoonlijke kijk op de wereldgeschiedenis. Bijvoorbeeld als Hitler de macht grijp in Duitsland en Jef zich hardop afvraagt wat dit zal betekenen.

Erfenis
Camille kreeg het boek zo’n zes jaar geleden in handen. Zijn vader stierf 45 jaar geleden al, maar zijn moeder bewaarde diens dagboek al die tijd. Toen zij zes jaar geleden overleed kwam ook het dagboek tevoorschijn. Camille kreeg het voor het familiearchief, maar las het pas daadwerkelijk zo’n twee jaar geleden toen hij zich steeds meer bezig ging houden met de geschiedenis van Heerlen en toen aan het dagboek moest denken.

Boekpresentatie
“Ik liet het daarna lezen aan historicus Antoine Jacobs. Die stelde geen enkel ander dagboek te kennen van scholieren uit die tijd. Hij opperde om het daarom te publiceren”, stelt Camille. Nu is het zover. Op 1 oktober is de officiële boekpresentatie van Een Heerlense Ziel; Het Dagboek van scholier Jef Oostwegel. De gedrukte versie is voorzien van inleiding, epiloog en een boel foto’s uit dezelfde tijd uit het privéarchief van Oostwegel.

Door zijn werk voor de commissie Ziel van Heerlen raakte Oostwegel geïnteresseerd in Heerlen, de stad waar zijn familie haarwortels heeft. Zo had lef in Heerlen op volwassen leeftijd een tandartsenpraktijk. Zelf woonde Camille de eerste elf dagen van zijn leven in Heerlen, om daarna naar Houthem te verkassen. ,,Ik begon me steeds meer af te vragen hoe mijn vader het Heerlen in die tijd beleefd had en het antwoord lag in dat dagboek."
Het boek toont het beeld van een puber die vertelt over leraren en vakken op het Bernardinuscollege, de omgang met boezemvriend Jan Freijser en zijn eerste verliefdheden. Jefs vlam woonde om de hoek in villa Coriovallum en heette Jeanne Widdershoven. In het dagboek beschrijft hij hoe stom Jef zichzelf vindt omdat hij maar niet op haar af durft te stappen.
In Mayel vond lef een vrouw die aan Jeanne doet denken. ,,In het dagboek zat een foto van Jeanne, zonder naam. Mijn broer zag de foto en zei: 'Dat is mama.' Dat bleek ze niet te zijn, maar ze lijkt er enorm op. Mijn vader had een goede en duidelijke smaak als het op vrouwen aankwam."

Fascisten
Behalve over de typische beslommeringen van een puber schreef lef ook over grote zaken in de wereld. In de periode die het dagboek bestrijkt, kwam Hitler in Duitsland aan de macht. ,,Hij schreef dat we in een tijd van Hitler, communisme en fascisten leefden. 'Wat zal dit voor later betekenen?', vroeg hij zich toen al af.
Het dagboek eindigt abrupt, op 6 juni 1934. ,,Toen was het schrift vol. We weten wel zeker dat er geen vervolg in zijn nalatenschap zit. Kort daarna haalde mijn vader zijn diploma en ging hij in Utrecht studeren, waarmee ook een nieuwe fase in zijn leven volgde." Twee jaar geleden begon Oostwegel aan de klus om het handschrift van zijn vader te transcriberen. Al snel bleek dat hij goud in handen had. ,,Ik ging met het dagboek naar uitgever Leon van Dorp en na wat speurwerk bleek dat we iets bijzonders hebben.

Er zijn in Nederland geen dagboeken uit de jaren dertig van zo'n jong iemand bekend. En natuurlijk heeft dit niet de urgentie van het dagboek van Anne Frank, maar volgens historicus Antoine Jacobs hebben we met een uniek document te maken."
Voor Oostwegel betekende het werk aan Een Heerlense ziel dat hij zijn vader op een andere manier leerde kennen. ,,Je komt erachter wie je vader als puber was. Ik zag veel zaken bevestigd.
Hij was toen al recht voor zijn raap en vond vriendschappen heel belangrijk. Ik vond het mooi om te lezen hoe hij met slechte punten op school omging. Ik snap nu beter waarom mijn vader zo relaxt bleef toen ik zelf op het gymnasium bleef zitten."
Er staan drie presentaties van Een Heerlense ziel' op het programma: zondag 15 oktober om 16.00 uur in Klooster Wittem, zaterdag 21 oktober om 17.00 uur in boekhandel Dominicanen in Maastricht en zaterdag 28 oktober om 16.00 uur in boekhandel Van der Velden Van Dam in Heerlen. Op 19 oktober om 19.30 uur gaat Camille Oostwegel sr. in Schunck Glaspaleis in gesprek met jongeren van het Bernardinuscollege over het opgroeien in het Heerlen van de jaren dertig in vergelijking met opgroeien in de huidige tijd.

Een andere mogelijkheid is wandelen onder leiding van Sanne Gijsbers in de wereld van de Heerlense Street Art of met Marc Hermans door het Romeins kwartier. Kinderen kunnen die zondag met hun ouders of met opa en oma een speurtocht lopen door het Caumerdal en het Aambos. De herstelwerkzaamheden in Houthem worden in de komende maanden onverminderd voortgezet. Na de zomervakantie hoopt Adelante er weer onderwijs en revalidatie te kunnen geven aan alle kinderen en jongeren.

www.kiwanisheer1en.n1/pjecten.