Een andere claim, die van oudste stad, zorgt namelijk al jaren voor geruzie tussen Nijmegen, Voorburg en Maastricht. Over Beek als oudste dorp geen discussie, zegt Jos Bazelmans, bijzonder hoogleraar Archeologische monumentenzorg aan de VU. `Het staat buiten kijf dat in de omgeving van Beek de eerste nederzettingen zijn ontstaan. Daar kan geen andere regio in Nederland aanspraak op maken.'

Hotelier Camille Oostwegel restaureerde de Limburgse kastelen St. Gerlach en Neercanne. De oude en vervallen burchten zijn nu luxueuze en peperdure hotels, toplocaties voor regeringsleiders, ministers en staatssecretarissen....

Aan de bar van de voormalige pachthoeve van St. Gerlach heerst de prettige drukte van een stamkroeg, buiten draait een Engelse dubbeldekker met gasten over het grindpad. Het is vroeg in de avond. De eerste restaurantbezoekers kuieren richting kasteel. Wordt het het menu du chef in de middeleeuwse Karel de Stoute Zaal? Of prikken we een vorkje in de wat frivolere Fansonzaal met uitzicht op het Geuldal? Het hotel van Château St. Gerlach in het Zuid-Limburgse Houthem is volgeboekt. De goedkoopste overnachting kost hier 280 gulden maar dan resideer je wel op een historisch landgoed met klasse. Europese top-functionarissen weten het volledig gerenoveerde kloostercomplex zeer te waarderen. Het afgelopen halfjaar logeerde de top van de Europese banken er, de EU-ministers van Cultuur, de staatssecretarissen van Buitenlandse Zaken en de NAVO-top met de Europese ministers van Defensie. NAVO-baas Solana stuurde eigenaar en gastheer Camille Oostwegel een persoonlijke dankbrief voor de goede zorgen. 'Dat streelt', beaamt de Limburgse hotelier. 'Want ik denk niet dat Solana ieder hotel schrijft waar hij goed geslapen en gegeten heeft.' St. Gerlach onderging de afgelopen tweeënhalf jaar een metamorfose. De inwoners van Houthem, een kerkdorp even buiten Maastricht, houden het nog steeds niet voor mogelijk dat de renovatie van hun oude stiftklooster een super-de-luxe hotel-restaurant heeft opgeleverd met 112 kamers, zwembad, stoombad en kuuroord. Het kasteel was vervallen; de aanpalende pachthoeve was een ruïne waar het onkruid metershoog woekerde. Restaurateur en hotelier Oostwegel (47) uit Houthem nam het initiatief voor een grootscheepse restauratie en gedeeltelijke nieuwbouw van het kasteel en van de kloostertuinen. Na jaren van onderhandelingen kwam het project van de grond. De kosten van 54 miljoen gulden werden voor het leeuwendeel gedragen door Oostwegel zelf. Het adellijke Norbertinessenklooster dat in de dertiende eeuw werd gesticht, fascineerde Oostwegel als kind al.

Hij zwierf er soms uren rond, speelde op de hooizolder van de boerderij, en was met zijn vriendjes koetsier op de oude rijtuigen in de schuur. Baron Michel de Selys de Fanson, met zijn onafscheidelijke bolhoed, hield vanachter een kasteelraam zijn landgoed in de gaten. Wanneer Oostwegel naar huis ging, moest hij onder het raam doorkruipen. Na de dood van de baron werd het complex geschonken aan het kerkbestuur van Houthem, waarmee Oostwegel in 1986 onderhandelingen begon. Een 'moeizaam proces', zegt hij. 'Ik heb vier archiefkasten vol papier over de procedures, soms zat ik met veertien verschillende partijen aan tafel. Ieder ander zou gillend zijn weggerend. Maar omdat ik hier vandaan kom, was ik enorm gedreven om het door te zetten. Ik moest en zou dit behouden. 'Château St. Gerlach, dat drie maanden geleden officieel openging, is het fraaiste hotel-restaurant dat Oostwegel aan zijn horeca-imperium heeft toegevoegd. Want Oostwegel heeft meer etablissementen. Het zijn allemaal kastelen, burchten of herenhoeves die hij met grondige restauraties heeft omgetoverd in poepchique hotels en restaurants. Château Neercanne, een zeventiende-eeuws kasteel met prachtig panorama over het Maastrichtse Jekerdal, was tot voor kort zijn bekendste zaak. Midden jaren tachtig nam hij het over. In 1991 ontving koningin Beatrix er de Europese regeringsleiders ter voorbereiding van het Verdrag van Maastricht. De Camille Oostwegel Holding bestaat nu uit vijf toprestaurants en vier luxe hotels in Zuid-Limburg. Er werken driehonderd mensen, de omzet loopt in de tientallen miljoenen guldens. In zijn concern heeft hij 'circa zeventig miljoen gulden' geïnvesteerd. 'De inkomsten uit mijn bedrijven komen maar voor een beperkt deel bij mij terecht', verzekert Oostwegel bij de carpaccio van eendelever in zijn restaurant Pirandello in Landgraaf. 'Geld is niet mijn drijfveer. Inkomsten herinvesteer ik in nieuwe restauraties, in onderhoud, in interieurs.'

Voor het herstel van de historische terrastuinen van Château Neercanne wordt twee miljoen gulden uitgetrokken. De tuinen worden in hun oude luister hersteld om het prachtige cultureel erfgoed in Limburg van de ondergang te redden. Daar doe ik het voor en daar geniet ik van. Niet van een zoveelste bv. Dat geeft alleen maar meer zorgen. 'Op zijn dertigste, na tien jaar voor het Novotel-concern hotels in Europa te hebben gerund, besloot Oostwegel voor zichzelf te beginnen. Het moest 'iets in de kastelensfeer' zijn, had hij bedacht. Iets aparts. De directeur van de Brand Bierbrouwerij T. Brand tipte hem over kasteel Erenstein in Kerkrade. Het restaurant, gevestigd in een burcht, draaide met verlies. De gemeente wilde van de exploitatie af. Oostwegel nam een kijkje en was meteen 'verkocht' toen hij de oude slotgracht zag. Met tienduizend gulden van hemzelf, veertigduizend gulden van zijn moeder en drie ton van de bank nam hij het restaurant over en begon aan de eerste verbouwing. De boerenhoeve bij het kasteel uit 1713 werd twee jaar later verbouwd en gerenoveerd tot hotel Brughof. Ondertussen had Oostwegel zijn oog laten vallen op een andere herenboerderij in Landgraaf. Weer twee jaar later verrezen daar, na een restauratie van elf miljoen gulden, hotel Winselerhof en restaurant Pirandello, deels gefinancierd met monumentensubsidie en investeringspremies van het rijk en de provincie. Oostwegel heeft een enorm talent voor planning en organisatie, zeggen collega-restaurateurs en vrienden. De entrepreneur weet de beste mensen om zich heen te verzamelen waarmee hij zijn dromen kan realiseren. In de met kaarsen verlichte grotten van Château Neercanne, waar duizenden flessen wijn liggen te rijpen, toont Oostwegel trots zijn aandenken aan het Verdrag van Maastricht: een tableau waarop de Europese regeringsleiders in 1991 op zijn verzoek gretig hun handtekening krasten.

Koningin Beatrix deed het haar gasten met een oranje krijtje voor. Ze vond het wel geinig van Oostwegel. In het kasteel leidde hij Mitterrand rond op een door hem samengestelde tentoonstelling over historische tuinen. Europese subsidie, zegt Oostwegel, is zeer welkom om de terrastuinen van Neercanne te renoveren. 'Mitterrand heeft daar uiteindelijk niet bij geholpen, maar ik stond wel op de voorpagina van De Telegraaf. Dat artikel heb ik later met de subsidieaanvraag meegestuurd naar Brussel. 'Een deel van de terrastuinen is na grondig archeologisch onderzoek voor acht ton gerestaureerd. Zo blijft Oostwegel bezig. Ook in Château St. Gerlach wordt verder gewerkt. 'Hier aan de achterkant worden binnenkort 230 fruitbomen geplant, in een symmetrisch patroon, precies zoals het vroeger was. Dat is aardig voor de mensen in het dorp die hier straks kunnen wandelen. 'Ook het interieur van St. Gerlach wordt gerestaureerd. Een zus van de baron verkocht in 1981 de complete inboedel van het kasteel op een Antwerpse veiling. 'Eeuwige zonde: vrachtwagens vol antieke spullen zijn hier weggereden. Via de veilingslijsten wil ik een deel van die inboedel terugkopen. 'Château St. Gerlach is Oostwegels laatste project. Het is nu tijd om te oogsten, zucht hij. 'Ik word dagelijks bestookt door mensen die kastelen willen verkopen. In Polen kon ik er in één klap vijftien overnemen. Maar ik hoef niet verder te groeien, eigenlijk ben ik al groter dan ik ooit had willen worden. Het is mooi zo, dit kan ik nog overzien. Nog meer bedrijven betekent dat je uiteindelijk alleen nog maar zit te onderhandelen. Ik stippel liever cultuurtochtjes uit door Limburg. Dat is een nieuwe hobby van me. Mijn gasten langs mooie cultuurplekken in Limburg voeren en aan het einde van de dag wijn proeven in een van mijn kastelen

Op het station in Schin op Geul, een kilometer of tien verder, is het al net zo rustig. Doodstil ligt het stationnetje in de herfstzon. Drie auto's staan op de parkeerplaats voor het stationsgebouw, acht fietsen en een bromfiets vullen de fietsenstalling voor een kwart. Een werknemer van de gemeentelijke plantsoenendienst veegt de herfstbladeren van het perron. Het lijkt een onnodig karwei, er is immers niemand die zich hieraan stoort. Een oud vrouwtje komt aanwandelen. Ze is op weg naar de trein richting Maastricht.
ledere dag bezoekt ze haar man in het Maastrichtse ziekenhuis. 'Ik woon in Wijlre', zegt ze. 'Een paar kilometer hier vandaan. Eerst halen ze het Miljoenenlijntje weg, en nu dreigt ook dit station gesloten te worden. Ik geloof niet dat er iets anders voor in de plaats komt.'

Volgens een woordvoerder van de NS,die ook spreekt namens het Verenigd Streekvervoer Limburg en de Stadsbus Maastricht, is de sluiting van de negen stations nog verre van definitief. Volgens hem zijn de NS slechts bezig 'een visie te ontwikkelen op de toekomstige vervoersstromen. 'En', benadrukt hij, 'als de stations al zouden verdwijnen, gaat dat zeker niet ten koste van de vervoersmogelijkheden in de regio. De dienstregelingen van de bussen zullen worden aangepast, waardoor niemand de dupe wordt van een stationssluiting.'
De mensen in de gemeenten waarvan de de stations met sluiting worden bedreigd, geloven dat niet echt. 'Zuid-Limburg wordt door deze maatregelen afgesloten van de stedelijke knooppunten in de regio', is een veelgehoorde uitspraak. Ook de provinciale VVV in Valkenburg maakt zich bezorgd. 'De gevolgen voor het toerisme in het Heuvelland lijken desastreus', zegt een woordvoerster. 'Vooral in de zomer zijn de toeristen niet meer aan te voeren.

Hier in Valkenburg, het toeristisch hart van Zuid-Limburg, blijft het station weliswaar gewoon open, maar het sluiten van de aangrenzende stations in Schin op Geul en Houthem heeft wel degelijk consequenties. Toeristen die daar hun vakantie doorbrengen, kunnen niet meer op een normale manier op hun bestemming komen. Slepen met koffers van de ene naar de andere gemeente is het alternatief, want niet iedereen heeft geld voor een taxi.' In de zomermaanden lijkt er niets aan de hand op de vele kleine stationnetjes. Honderden mensen per dag stappen tijdens de rit van Heerlen naar eindpunt Eijsden aan de Belgische grens uit het landschap te bewonderen. .. ... In de winter is het stil, heel ... tuigt ook het station in Eijsden. 'buiten dienst' staat er op het uithangbord de stationsdeur. Het is twee uur 's middags. De lokettist heeft zijn dag ... ten. 'Ik kan naar huis', zegt hij-. veel mijn reizigers, verwacht ook .......mensen meer. Voor de mensen die dagelijks gebruik maken van deze spoorverbinding is het echter een ... we gaan sluiten. Het is weliswaar 'n klein stationnetje, ergens in de .... maar o zo belangrijk voor de infrastructuur in dit gebied. De laatste stop voordat de trein België inrijdt. Het is inderdaad dat het aantal reizigers een kaartje koopt, afneemt. ..... komt ook door de invoering van OV-, jaarkaart voor studenten. Die krijgen wij niet meer aan het lokket.