Uw zoekacties: Collectie Stoel Artikelen
beacon
65  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
Vijftigste eucharistieviering in schuilkelder Geuhemmergroeve
Datering:
2023
Titel:
Vijftigste eucharistieviering in schuilkelder Geuhemmergroeve
Auteur:
Octavie Sleijpen
Foto's door:
Ger Sleijpen
Titel tijdschrift:
Kijk op Valkenburg
Afleveringsnummer:
Kijk op Valkenburg, 14 (2023) nr. 10 (winter), p. 50/52
Samenvatting:
Foto's:
- Houtskooltekeningen van de eerste H. Mis van Pastoor Johannes Schepers in 1973 en de lijst van medewerkers die de restauratie van de schuilkapel mogelijk maakten
- Foto vanuit de Rotswoning naar een opening in het mergelplafond
- De toegang vanuit de woning naar de Geulhemmergroeve
- Een van de meest fotogenieke plekken in Zuid-Limburg. De rotswoningen sluiten prachtig aan bij de bosrijke omgeving.
- Een natuurlijke grot ontstaan door uitspoeling in de groeve, zeer bijzonder

Hier wordt op 17 december 2023 om 19.00 uur voor het vijftigste jaar een Drieherenmis opgedragen door pastoor Dieteren, hulpbisschop De Jonge en de nieuwe kapelaan Shaiiu Selestin. Harmonie Concordia uit Berg en zal de viering opluisteren in aanwezigheid van Schutterij Het Nachtwachtgilde eveneens uit Berg en Terblijt.
Pastoor Frans van der Meulen heeft vijftig jaar geleden de eerste eucharistieviering opgedragen in de ondergrondse schuilkapel na de Franse Revolutie. Tijdens de Franse Revolutie werden er clandistien missen opgedragen.
Met de inmiddels tachtigjarige Frans Bergsteyn en zijn partner beeldhouwster Bep hadden mijn man Ger en ik een geanimeerd gesprek. Als Frans begint te vertellen over "zijn" grotten dan is hij nauwelijks meer te stoppen. Feiten en anekdotes worden moeiteloos opgesomd.
Het bestuur van de Stichting Rotswoning met Frans als gepassioneerde voorzitter heeft zich nu en ook in het verleden met een groep vrijwilligers ingezet om het cultureel erfgoed in de voormalige gemeente Berg en Terblijt maar ook daarbuiten te behouden. Het in stand houden van het erfgoed was voor Frans de aanleiding om in de politiek te gaan als gemeenteraadslid voor de toenmalige gemeente Berg en Terblijt, vóór de samenvoeging van de gemeente Berg en Terblijt en Valkenburg aan de Geul in 1982. Zij wilden kapellen, kruisbeelden, carré-boerderijen, waterputten maar bovenal de historie van de Geulhemmergroeve laten zien door deze in de oude staat te herstellen.
Samenvatting2:
Door de grote inzet van Frans en de vele vrijwilligers onder meer de broers Jef en Frans Goyen, Wiel Notermans en Jean Geyselaers, zijn deze culturele erfgoederen behouden. Het gangenstelsel was zwaar beschadigd evenals de schuilkapel met het doopvond, altaar, de Korintische zuilen en de hele galerij van het Koninklijk huis. Deze is door blokbreker Lei Notermans verplaatst van een instortingsgebied naar een veilige plek in de groeve. De beschadigen werden uit baldadigheid veroorzaakt doordat iedereen toegang had tot de Geulhemmer gangenstelsels. Door de werkzaamheden van de vele vrijwilligers is het kilometer lange gangenstelsel, dat veel herinneringen oproept aan de Franse Revolutie en de Tweede Wereldoorlog behouden.
Door de werkzaamheden van de vele vrijwilligers is het vijfentwintig kilometer lange gangenstelsel, dat veel herinneringen oproept aan de Franse Revolutie en de Tweede Wereldoorlog behouden.
Momenteel zijn Frans en zijn partner Bep de enige grotbewoners in Nederland. De Rotswoning ingebed in de kalk en het erbij gelegen prachtige terras met tuin ademt historie uit over mergelwinning en mergelwoningen. Het idee om een gedeelte van de grotwoningen weer bewoonbaar te maken kwam niet alleen doordat de grotwoningen vroeger al bewoond werden maar ook doordat Frans een televisie-uitzending zag over de bewoners in het Turkse Cappadocië en over China waar diverse grotten liggen die momenteel bewoond worden.
Ondergronds bouwen is uniek in Nederland. Daardoor had de aanvraag van de bouwvergunning aan de gemeente heel wat voeten in de aarde. Als groeve opzichter van de Staatsmijnen heeft Frans kennis verworven over stabiliteit en veiligheid in groeves. Hij moest onder meer aantonen dat de luchtvochtigheid niet te hoog was om er te wonen en dat er geen gevaar bestond voor instorting van de grotten en het gangenstelsel.
Samenvatting3:
Er zijn diverse wetenschappelijke rapporten geschreven die aantonen dat de groeve veilig is om activiteiten te ontwikkelen en dat wonen in een grot veilig en gezond is. De veiligheid wordt online gecontroleerd door sensoren die op diverse plekken zijn aangebracht.
Over deze interessante en historische groeve heeft cultuurhistoricus John Knubben met vele anderen, een monumentaal boek geschreven met als titel "In en om de Geulhemmergroeve", bestaande uit vijfhonderdzeventig pagina's tekst geïllustreerd met ruim vijfhonderd Foto's, kaarten, tekeningen en documenten. Hij heeft voor het samenstellen van dit kwalitatief hoogstaand naslagwerk in kroniekvorm de cultuurhistorische aspecten van de ondergrondse kalksteengroeves in Limburg op wetenschappelijk verantwoorde wijze onderzocht en beschreven.
Het gangenstelsel van de Geulhemmergroeve, in totaal vijfentwintig kilometer lang, staat vol met inscripties en tekeningen. Tientallen generaties hebben er sporen van hun leven achtergelaten. De groeve weerspiegelt een geschiedenis die teruggaat tot 1550. Er heeft meer dan vier eeuwen mergelwinning plaatsgevonden. Uit de vele teksten op de muren blijkt dat de blokbrekers ontzettend veel instortingsangsten hebben gehad. Bidteksten van die strekking sieren nu nog menig gewelf in de groeve.
In een van de uitgebreide grottenstelsels van vierhonderdzes gangen bevindt zich een belangrijke ondergrondse schuilkapel. Deze unieke schuilkapel is geheel door koster Claessen van Berg en Terblijt ontworpen, gemaakt en beschilderd in een naïeve schilderkunststijl. In de Tweede Wereldoorlog hebben veel mensen opnieuw hun toevlucht gezocht in deze schuilkapel.
Reeds in de tijd van Napoleon I (1796-1821) bood deze schuilkapel onderdak aan gevluchte dienstplichtige soldaten. Tevens konden daar de door de Fransen verboden katholieke misdiensten worden opgedragen.
Samenvatting4:
De impact van de gevolgen van de dienstplicht die was ingesteld onder het gezag van Napoleon I was voor de kleine agrarische samenleving rond de Geulhemmergroeve groot. Op de boerderijen had men jonge arbeidskrachten broodnodig. Dienstweigeraars werden in die tijd hard aangepakt. Het kon tot gevolg hebben dat het huis waar de dienstweigeraar woonde openbaar verkocht werd.
De groeve weerspiegelt een diep geloof van de mensen die er verbleven gezien de religieuze voorwerpen, afbeeldingen en teksten. De vele muurschilderingen zijn grotendeels van houtskool gemaakt. De groeve en de rotswoningen zijn nog steeds een belangrijke trekpleister voor het toerisme in het gebied rondom Valkenburg aan de Geul.
Frans en een grote schare van vrijwilligers heeft ervoor gezorgd dat heel wat cultuur historie rond de mergel is behouden voor het nageslacht. Hopelijk blijft ook zijn uitgebreide archief behouden voor de volgende generaties. Aan hem zal het niet liggen.
Meer informatie over de Geulhemmergroeve is te vinden op www.rotswoning.nl

-----------------
Samenvatting5:
Hoe zijn rots- of grotwoningen ontstaan?
De natuur heeft ervoor gezorgd dat in Geulhem mergel gewonnen kon worden. Mergel is eigenlijk geen goede naam, kalksteen is de juiste naam. Honderden miljoenen jaren geleden was hier een tropische zee. In die zee leefden diertjes met een skelet van kalk. In een tijdspanne van miljoenen jaren zijn de skeletjes van deze diertjes naar de bodem gezonken en hebben daar een kalklaag van tientallen meters opgebouwd. Later heeft de oermaas zand en grind aangevoerd en nog later heeft de noordenwind voor een dik pak löss gezorgd. De erosiewerking van de Geul heeft het Geuldal gevormd waardoor o.a. in Geulhem een kalkwand op de geuloever vrijkwam. De Romeinen ontdekten als eersten dat de kalksteen een gemakke!iike bouwsteen was en in de middeleeuwen. breidde zich het blokbreken, aanvankelijk als dagbouw, uit tot vele kilometers tellende groeves. Nog later werden deze groeves gebruikt als grotwoningen. Deze woningen waren goedkoop door de lage kosten aan energie. Er heerst in de grotten een constante temperatuur tussen 9 en 12 graden Celsius.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Restaurant “Het Rotspark” 35 jaar geleden afgebroken
Datering:
2023
Titel:
Restaurant “Het Rotspark” 35 jaar geleden afgebroken
Auteur:
Jan Schurgers
Titel tijdschrift:
Kijk op Valkenburg
Afleveringsnummer:
Kijk op Valkenburg, 14 (2023) nr. 10 (winter), p. 42/43
Samenvatting:
Foto’s:
- Restaurant "het Rotspark", halverwege de jaren vijftig. Helemaal links met hoed zit Joseph Hubert Jennekens, naast hem Chris uit Heerlen en daarnaast Leon Koekkelkoren, beiden bedienden. Aan de tafel boven zitten van links naar rechts dochter José Jennekens, moeder Annie en vader Jan Jennekens. (Jaarboekkalender 1990, december. “Het monumentale Valkenburg in woord en beeld”. Drukkerij Crolla)

- Langs de brede Reuzentrap kon men omhoog klimmen naar het terras op het Rotspark. (Jaarboekkalender 1992, oktober. “De Negentigers”. Drukkerij Crolla).

- Op deze foto, vermoedelijk uit 1916, is de sfeer van de theetuin te proeven. Op het lommerrijke terras namen wandelaars een rustpauze en genoten van het schitterende panorama en de musicerende kapellen die in de kiosk optraden. (Geulrand nr. 27, juli 1989, p. 78)

- Het restaurant vlak voor de afbraak in 1989 (Geulrand nr. 27, juli 1989, p. 79)

Het heeft er bijna 75 jaar gestaan, daar op die heuvel langs de Plenkertstraat, het restaurant "het Rotspark" en het viel op door haar hoge ligging en uitstraling. Vandaar had ie een prachtig uitzicht over het Geuldal en verder weg tot aan Klimmen en Schimmert. Het bestond bij de gratie van de toeristen die er wilden verpozen op een rustige plek midden in de natuur. En dankzij de bezoekers van het openluchttheater, die in de pauze van een voorstelling de hellende weg achter het podium bestegen om er een versnapering of een drankje tot zich te nemen.
Samenvatting2:
Familie Diepen
In 1892 koopt Armand Diepen (1846-1895), een gefortuneerde textielfabrikant uit Tilburg, villa Alpha in de Plenkertstraat en het daarachter liggende hellingbos en een jaar later het aangrenzende Polferbos en de Heidegroeve. Armand Diepen is een sociaal bewogen mens die wil dat wandelaars en natuurliefhebbers de gelegenheid krijgen het Polferbos te bezoeken. Daartoe worden er paden aangelegd in Engelse parkstijl. Hij overlijdt in 1895, maar zijn zonen Karel en Jan Diepen ontwikkelen later plannen om een theater te bouwen in de Heksenkeuken en, op de hoger gelegen helling, een restaurant met woning. Het krijgt de naam "het Rotspark" en op het terras worden regelmatig openluchtconcerten gegeven.
In 1916 wordt het Openluchttheater onder aan de helling van de Plenkertstraat, na een bouwtijd van drie maanden, in gebruik genomen. Het is een ontwerp van de bekende Roermondse architect Pierre Cuypers. Voor het beheer wordt de N.V. Valkenburg Omhoog opgericht, waarin naast de familie Diepen een aantal notabelen uit Valkenburg en omgeving participeren.

Families Bours en Jennekens
Uitbater en bewoner van het restaurant met fraai terras en kiosk, wordt Guillaume Bours. Vanwege de goede relatie die brouwmeester Spiertz van de pas opgerichte Aachener Exportbier Bräuerei met de familie Diepen onderhoudt steunt de brouwerij de exploitatie en levert er het nieuwe pilsener exportbier. Guillaume Bours oefent zijn activiteiten uit tot 1931. In die periode worden vooral toneelstukken opgevoerd zoals: "Joseph in Dotan" van Vondel, "Die Jungfrau von Orléans" van Schiller en "Middernachtsdroome van Shakespeare”.
Het slechte weer gooit regelmatig roet in het eten en heel wat voostellingen moeten worden afgelast. Het zal de exploitatie van het restaurant geen goed gedaan hebben, want het is alleen open in de maanden april tot en met augustus.
Samenvatting3:
Het echtpaar Bours wordt opgevolgd door het echtpaar Jennekens-Marx. Zij maken de oorlog mee, waarin maar weinig gasten het -restaurant bezoeken en beginnen daarna aan de wederopbouw van hun restaurant met theetuin. Ook het Openluchttheater krabbelt op en wordt vooral bespeeld door Limburgse, Vlaamse en ook Valkenburgse gezelschappen. Grote organisator is dan mejuffrouw M. Sträter. In de jaren vijftig en zestig volgen er grote voorstellingen die veel publiek trekken, zoals de opera's "de Zigeunerbaron", "de Parelvissers" en “Faust". En de operettes "de Klokken van Korneville" en "Rooske Kleve".

Joseph Hubert Jennekens en zijn vrouw Agnes Marx exploiteren het restaurant tot 1955. Zoon Jan (1907-1980) die er al enige jaren inwoont met zijn vrouw Annie Daalmans ( 1921-1996) en hun dochters José en Marianne, neemt de exploitatie over. De meisjes lopen dagelijks langs Reuzentrap en door het Openluchttheater naar school. Tijdens de van de voorstellingen kan die trap niet gebruikt worden en moeten de gasten via een omweg naar het restaurant. Bekend is de aankondiging van een suppoost in uniform bij het begin van de pauze: “Dames en heren, twintig minuten pauze, de restauratie in het park staat ten dienste van de bezoekers. Vijf minuten voor het einde van de pauze wordt gebeld". (Limburgs Dagblad, 3 mei 1989).
Het bier dat nu door de bierbrouwerij "de Leeuw" met kar en paard geleverd wordt, gaat via de daarvoor aangelegde weg, die de Bierweg is gaan heten. Het gezin Jennekens-Daalmans verlaat "het Rotspark" in 1965 en vestigt zich in Broekhem.
Samenvatting4:
Van de Bosch en Knol
Het restaurant wordt dan door Valkenburg Omhoog verhuurd aan bierbrouwerij "de Leeuw", die het onderverhuurt aan John van de Bosch. Hij is een energieke ondernemer die meer mogelijkheden ziet in het Polferbos. Zo legt hij er, na overleg met de eigenaresse, een rodelbaan aan. Boven in het Rotspark realiseert hij een klein restaurant met terras "Bellevue" geheten, bij de vroegere bunker, die door de Duitsers in de oorlog is gebouwd als luchtkoker. Uiteindelijk worden al die werkzaamheden hem teveel en verhuurt hij het restaurant “het Rotspark" met woning door aan zijn familielid Frans Knol.
In 1987 ontstaat er echter onenigheid tussen de beide exploitanten, die uiteindelijk leidt tot ontbinding van alle huurcontracten. Het restaurant wordt niet meer gebruikt en komt leeg te liggen.

Verloedering en afbraak
Dat doet het gebouw uiteindelijk geen goed. Het raakt in verval. Het vocht dringt binnen, want de muren zijn maar één mergelblok dik. Het behang bladdert af en dan slaat ook het vandalisme toe, Ruiten worden ingegooid en wat nog van waarde is, wordt ontvreemd. Langzaam neemt de natuur haar vroegere positie weer in. Het terras raakt overwoekerd. De enkele tuinstoeltjes die er nog staan roesten weg. Delen van de mergelbalustrade brokkelen af. De bezorgdheid onder de Valkenburgse bevolking groeit. Valkenburg Omhoog laat een onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden tot restauratie, maar moet uiteindelijk concluderen, dat de redding van het gebouw niet mogelijk is. Het is niet meer economisch rendabel te maken, Uiteindelijk valt in 1988 het moeilijke besluit tot afbraak. Begin 1989 zetten de machines en de werklui van de firma Wolter zich aan de klus het pand te slopen en het terrein te egaliseren. Met het restaurant en de terrassen verdwijnen ook de woning, de betonnen balustrade en een deel van de opgang vanuit de Plenkertstraat.
Samenvatting5:
Weer een markant gebouw in Valkenburg dat het loodje legt.
Met dank aan: José Jennekens, Tinie van de Maarel-Driessen en Paul Tekstra.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Ouderwets gezellig in de herberg van familie Stroucken
Datering:
2023
Titel:
Ouderwets gezellig in de herberg van familie Stroucken
Auteur:
Willemijn Gigase
Foto's door:
Remy Maloir
Titel tijdschrift:
Kijk op Valkenburg
Afleveringsnummer:
Kijk op Valkenburg, 14 (2023) nr. 10 (winter), p. 25
Samenvatting:
Sinds augustus 2023 heeft de Geulhemermolen in Berg en Terblijt een nieuwe eigenaar: de familie Stroucken heeft de bergen van Oostenrijk ingeruild voor de heuvels van Limburg. Gebrand om de herberg weer terug te brengen naar hoe het vroeger was: een gezellige plek waar jong en oud met plezier naartoe komt.

Danique en Bart vertrokken twee jaar geleden naar Oostenrijk, maar in de zomer van dit jaar keerde het gezin, met twee kinderen en nog een tweeling onderweg, terug naar Limburg. Met een dikke buik ging het stel de Geulhemermolen bezichtigen en anderhalve week na de bevalling was de koop rond.
"Bizar eigenlijk, maar. Wij kunnen alle twee niet stilzitten en dit is zo'n mooi pand waarvan wij echt denken dat het gewoon wat liefde nodig heeft," vertelt Danique.

Terug naar the olden days
Danique vertelt over het doel en de aanpak van haar en Bart. "Wat wij denken is dat de Geulhemermolen niks sjieks nodig heeft, maar dat we vooral terug moeten naar zoals het vroeger was. Het is een herberg, dus dat is een plek die eigenlijk altijd open moet zijn en waar je als je binnen stapt het familiaire gevoel krijgt. Een plek waarbij je lekker met je vieze schoenen naar binnen kunt en waar je ouderwets goed eten kunt krijgen”.

Frühschoppen en dansavonden
"We organiseren ook activiteiten zoals Frühschoppen op iedere eerste zondag van de maand. Ook brengen we de dansavonden van vroeger weer terug, waar heel veel mensen zich hebben leren kennen. Op die manier proberen we de oude gezelligheid terug te halen, want dat is er best een tijdje niet meer geweest”.
Samenvatting2:
De molen van Geulhemermolen
"We vinden het heel belangrijk dat het verhaal van vroeger weer verteld wordt. Een deel van dat verhaal is natuurlijk de molen. We zijn nu aan het kijken of we die weer draaiende kunnen krijgen. Dan kunnen we elektriciteit opwekken, maar we willen ook dat hij vanaf buiten toegankelijk is. Daar is een bruggetje waarvan je naar de molen kan kijken. Het heet namelijk wel de Geulhemermolen, maar als je niet binnenkomt, zie je niet dat er een molen is."

Op de kaart
"Iedereen moet weer weten dat je hier goed kunt eten en drinken en dat er weer mensen wonen die echt een hart hebben voor de zaak, In de kelder gaan we een bierbrouwerij maken en we gaan ook zeven van de veertien kamers boven renoveren. We hopen van de Geulhemermolen daardoor weer een begrip te kunnen maken in deze regio, daar doen we in ieder geval ons best voor."
Herberg - Eetcafé De Geulhemermolen
Geulhemmerweg 49
6325 PJ Berg en Terblijt
E info@geulhemermolen.nl
W www.geulhemermolen.nl
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Kleurrijke Kindervallei warm bad voor vrijwilligster Addy
Datering:
2023
Titel:
Kleurrijke Kindervallei warm bad voor vrijwilligster Addy
Foto's door:
Stefan Koopmans
Titel tijdschrift:
Kijk op Valkenburg
Afleveringsnummer:
Kijk op Valkenburg, 14 (2023) nr. 10 (winter), p. 14/15
Samenvatting:
De kleurrijke entree van de Kindervallei in Houthem is fascinerend om te zien. Hier verblijven gezinnen met een zorgintensief kind om samen te genieten van de omgeving in een van de appartementen. Op de parkeerplaats hoor je al enthousiaste stemmeties, die zich vergapen aan de golvende mozaiëken van het architectonische kunstwerk.
"Kijk, dat is nou fantastisch om te zien", steekt vrijwilligster Addy van wal en wijst naar de nieuwe gasten. Zij is sinds een aantal jaren geregeld in de week aanwezig om vaders, moeders, opa's, oma's, verzorgers, maar vooral kinderen een onvergetelijke tijd te bezorgen.
"Ik heb jarenlang in Maastricht een bakkerij gehad. Ook daar begon ik elke dag met een goed gevoel, maar hier ga ik met een beter gevoel naar huis. Een knuffel van een kind of ouder, een luisterend oor of samen spelen of lezen. Kleine dingen die heel veel betekenen, Het voelt hier als een warm bad", vertelt ze met een brede glimlach.

Ruim 100 vrijwilligers
De goedlachse pensionada werd door een kennis benaderd om een keer pannenkoeken te bakken in het vakantiehuis van het Ronald McDonald Kinderfonds. Sindsdien is ze nooit meer verdwenen uit het team van inmiddels ruim 100 vrijwilligers. "Zij zijn onmisbaar en creëren de randvoorwaarden waardoor families optimaal kunnen genieten van alle faciliteiten", vult Anique Rietrae-Custers aan. Zij coördineert de vrijwilligers, dat bestaat uit een gemêleerd gezelschap. "Van jongeren tot gepensioneerden. Alle leeftijden zijn welkom, De inzetbaarheid is flexibel, we verwachten minimaal 18 diensten per jaar, Of het nou gaat om klein huishoudelijke taken, groenvoorziening, opruimen Of gasten ontvangen, alles wat biidraagt om families te laten ontspannen."
Samenvatting2:
Zorgeloos vakantie vieren
Anique benadrukt dat het niet gaat om zorgtaken: "Wii creëren randvoorwaarden zodat gezinnen zelf hun vakantie of uitje optimaal kunnen beleven zonder zich zorgen te hoeven maken over de beschikbare faciliteiten. Denk bijvoorbeeld aan aangepaste bedden, tilliften, douchestoelen en natuurlijk een inclusieve toegankelijkheid. Daarbij komt dat families zich op deze plek niet bekeken voelen met een kind dat extra zorg nodig heeft. Ook het praten met lotgenoten doet veel goeds", weet Anique.

Dankbaarheid
Addy loopt ondertussen door het imposante gebouw, dat getekend werd door de Oostenrijkse kunstenaar Friedensreich Hundertwasser, en telt haar zegeningen. "Hier leer ie ook relativeren als je ziet welke zorgen er om kinderen zijn door uiteenlopende beperkingen. Om juist deze doelgroep mooie momenten te bezorgen, dat geeft een meer dan tevreden gevoel." Via de kinderbieb en snoezelruimte lopen we naar de speelruimte. Daar spelen twee jongetjes op een digibord.
Addy ontfermt zich over de twee kleine gasten en tekent ook figuren op het bord. De jongens giechelen, vergeten even hun zorgen, Addy kijkt tevreden om met een glimlach en veelbetekenende knipoog. Zo ziet dankbaarheid eruit. Van vrijwilliger naar gast en vice versa.
Wil jij ook bijdragen aan mooie en dankbare momenten in de Kindervallei? Neem via mail contact op met Anique voor een kennismakingsgesprek, a.custers@kindervallei.nl.
Geografische namen: