Een kleine tien jaar geleden, op 26 september 2011, werd Oostwegel op grond van zijn ‘belangrijke verdiensten’ al benoemd tot Officier dans l’Ordre National de Merité (Officier in de Nationale Orde van Verdienste), de tweede Franse nationale orde na La Légion d’Honneur. Afgezien van een aantal hoge militairen en vooraanstaande politici zijn er maar weinig Nederlanders die de eer hebben gehad om te worden opgenomen in de hoogste Franse nationale orde. De onderscheiding ging in de loop der jaren onder meer naar schrijfster Hella Haasse, zangeres Liesbeth List, journalist Geert Mak en de Tourwinnaars Jan Janssen en Joop Zoetemelk.

Ambassadeur Vassy zei dat Camille Oostwegel sr. altijd een diplomaat is geweest en dankte hem voor al het werk dat hij verrichtte in het belang van Frankrijk. Oostwegel beloofde zich te blijven inzetten voor de Franse cultuur en gastvrijheid.

„Als ze die uitzondering voor mij maken, moeten ze die voor alle Franse consuls maken. En er zijn er zo’n vijfhonderd wereldwijd.” Door corona is het afscheid meer dan een jaar uitgesteld; zijn opvolger Hans Meijer, door hemzelf voorgedragen, heeft zijn taken inmiddels overgenomen.

Ideale consul

Zijn eigen benoeming destijds? „Nou ja dat was een overval!” Hij was op een receptie op de Franse ambassade, maakte kennis met de nieuwe ambassadrice. „Na twee minuten zei ze: ‘Monsieur u lijkt me mijn ideale consul voor de stad Maastricht’. Ik antwoordde: pardon madame? Wat zegt u nu? Waarop zij zei: ‘Dus u zegt ja?’ Ik kreeg twee zoenen en dat was het.”

Verbijsterd bleef hij achter. Maar ook hogelijk vereerd. Want het was de ideale bezegeling van zijn liefde voor Frankrijk. Hij is ermee grootgebracht. „Mijn grootvader van moeders kant sprak Frans, Maastrichts en een beetje Nederlands”, lacht hij. Hij volgde vanaf zijn elfde jaar een opleiding tot patissier-boulanger in Luik, waardoor het Frans zijn natuurlijke tweede taal werd. Vakanties met de familie werden altijd in Frankrijk doorgebracht, de Franse taal werd gekoesterd. Het Weesgegroet en Onzevader kende hij als kleuter al in het Frans. „Ik weet nog dat ik het op de schoot van Sinterklaas moest bidden.”

Als hij tijdens zijn studententijd op de hotelschool bardienst had, zorgde hij dat het een ‘Franse week’ werd, met bijbehorende drank en liederen. Zijn eerste buitenlandse stage was in de Champagnestreek, zijn eerste werkgever de Franse hotelgroep Accor. „Ik ben mijn hele leven met Frankrijk bezig geweest. Niet alleen als consul. Het zit dieper. Het zit in mijn DNA.” Zijn stamboom voert terug tot Karel de Grote, en daartussen zitten - hoe ver ook - familielijnen met vijf Franse koningen. „In het familiewapen van mijn moederskant zit niet voor niets de Franse lelie. Er zijn zelfs verwantschappen met d’Artagnan: ik heb 386 bloed­lijnen met d’Artagnan! Dus het is niet voor niks dat ik daarmee bezig ben.”

Het is een van de grootste mysteries van Frankrijk: waar is het graf van de vierde musketier? Vaststaat dat hij in Maastricht is gestorven. Louis XIV schrijft in de avond van 25 juni 1673 diepbedroefd aan zijn koningin Marie-Thérèse: ‘Madame, ik heb d’Artagnan verloren, in wie ik het grootste vertrouwen had en die altijd goed voor me was’. De zonne­koning heeft zijn kampement opgezet in Wolder; de belegering van Maastricht is zo’n prestigekwestie dat hij er zelf bij wil zijn. Het is zeer aannemelijk dat Louis’ favoriet d’Artagnan na de dodelijke musketkogel is begraven in de kerk van Wolder. „We gaan hem vinden!”, lacht Oostwegel, die zelf kaptein-luitenant is van de Compagnie des Mousquetaires. In 2023 is het 350 jaar geleden dat d’Artagnan is gestorven. „We willen natuurlijk bewijs vinden dat hij daar ligt.” Een verre nazaat van de musketier heeft al toegezegd DNA af te staan, mochten er ooit stoffelijke resten tevoorschijn komen. Het zou een droom zijn. „Wereldnieuws. Maar het nadeel is dat hij dan overgebracht wordt naar Frankrijk. Dan komt hij naast Alexandre Dumas te liggen in het Pantheon in Parijs. Dan zijn we hem kwijt. Als we hem niet vinden blijft het een mooi mysterie.”

De formele standplaats van het Franse consulaat is in petit Paris Maastricht, de enige francofone stad in Nederland. Maar Oostwegel hing het schild na zijn benoeming in 2002 aan de gevel van zijn Château St. Gerlach, een toepasselijke plaats. Het voormalige klooster werd na de Franse Revolutie door Napoleon verkocht; de akte met Napoleons handtekening koestert hij. Het consulaat verhuisde vervolgens naar Casa Blanca, het familiehuis in Houthem. Het is een onbezoldigde taak, „maar er is iedere dag wat”.

Franse drugsrunners

„De hoofdtaak van de consul is servir la France, de Franse burger dienen.” Dat varieert van paspoorten en identiteits­bewijzen tot verzekeringskwesties. Hij heeft de nodige onverwachte overlijdens meegemaakt (ongelukken, zelfmoorden) waarbij een lichaam naar Frankrijk moest worden gerepatrieerd, nabestaanden moesten worden geïnformeerd. In zijn beginjaren kampte Maastricht met veel Franse drugsrunners, waardoor de consul geregeld naar de gevangenis moest om zaken te regelen. Hij ving ooit een minderjarig meisje dat uit een Frans internaat was gevlucht op. „Dit soort dingen gebeurt altijd als het niet goed uitkomt. Vaak midden in de nacht.” Het meest memorabel was het telefoontje dat hij ooit op de dag voor kerstmis van het Leger des Heils kreeg. „Daar zat een prostitué in de opvang die niet terug wou naar Frankrijk, omdat ze bang was voor haar souteneur. Ze zei: als ik terugkom vermoordt hij me, neemt hij me alles af.” De vrouw bleek recht te hebben op een erfenis, maar had deze nooit geclaimd uit vrees dat het geld haar afgetroggeld zou worden. „De erfenis was van een overleden oom uit Carcassonne. Verder wist ze niks. Ik ben op kerstavond gaan bellen. Ik vond drie notarissen in Carcassonne. De eerste nam de telefoon niet op. De tweede nam de telefoon niet op. De derde bleek raak. Hij had me bij wijze van spreken wel om de hals kunnen vallen. Hij was al jaren op zoek naar die vrouw. Enfin, de erfenis bleek een behoorlijk substantieel bedrag. Die vrouw is in Nederland gebleven en begon een nieuw leven. Dat was het mooiste dat ik voor iemand heb kunnen bereiken.” Heeft hij haar ooit nog gezien? „Nee. Mijn taak was volbracht. En zo zijn de Fransen ook. Als het over is, is het over.” Onvergetelijk voor hem was de aanslag op Charlie Hebdo.

De bijeenkomst in het stadhuis en de stille tocht door Maastricht die volgde maakten diepe indruk. De aanslag op Bataclan ervaarde hij misschien nog wel heftiger. „Omdat het allemaal jonge mensen waren.” Bij de Universiteit Maastricht troostte hij Franse studenten, gaf hij ze een kans hun emoties te ventileren.

Naast alle zichtbare taken heeft hij zich als consul ook veel beziggehouden met stille diplomatie. Zo heeft hij stevig gelobbyd voor een betere Thalysverbinding naar Parijs. „Het is idioot dat er nog altijd een boemel rijdt tussen Maastricht en Luik. Anderhalfjaar heeft naar Brussel een sneltrein gereden, maar dat is uiteindelijk gestruikeld op oude wetten in België. Erg jammer. Maar ik heb geprobeerd een olieklip te zijn. Zo is dat vaak gegaan in vele dossiers.” Zijn naam wordt genoemd bij de totstandkoming van de fusie tussen Air France en KLM.
„Een heel klein bescheiden rolletje. Vergelijkbaar met de totstandkoming van de euro in Maastricht.” Simpel gezegd: goed gastheerschap, het creëren van het juiste klimaat kan doorslaggevend zijn. In 1991 ontving koningin Beatrix de staatsleiders in Château Neercanne. De stemming was bedrukt, Mitterrand, Kohl en Major konden het niet eens worden over de geboorte van een Europese munt. Een aperitief in de grotten en een dejeuner deed wonderen.
„Toen ze naar buiten kwamen was het oude jongens krentenbrood. Ze hebben nog stevig moeten onderhandelen, maar toen is de euro geboren. Ik weet nog dat Mitterrand in zijn laatste interview in Le Monde uitlegde waarom hij had meegewerkt aan het verdrag van Maastricht. Want de Fransen wilden het helemaal niet. Hij zei: ‘Ik moest denken aan d’Artagnan, de grote held die in Maastricht gesneuveld is voor la gloire de la France. Dus ik moest ook moedig zijn. Ik wilde een daad stellen voor d’Artagnan, net zoals hij gedaan heeft’.”

Omgangsvormen
In het proces rond de fusie met Air France ontmoette hij KLM-topman Leo van Wijk toevallig in de ambassade.

Hij feliciteerde hem met de aanstaande fusie en merkte aan de korzelige reactie van de topman dat het nog verre van een afgemaakte zaak was. Hij sprak Van Wijk bemoedigend toe, gaf hem tips over de Franse omgangsvormen. Adviseerde hem om eens met de Franse top buiten de Randstad te onderhandelen, weg van het broodje kaas en het glas melk. „Een Fransman moet je aan tafel zetten.” Een paar maanden later zaten de managers van beide luchtvaartmaatschappijen een paar dagen in St. Gerlach. „Dat verblijf is top geweest en de fusie is daarna tot stand gekomen.” Toegegeven, de samenwerking is nu niet optimaal. „Ze kennen elkaar niet, spreken elkaars taal niet, zitten niet op dezelfde golflengte. Daar is nog veel te winnen.”

Camille Oostwegel is voor zijn verdiensten voor Frankrijk geëerd als ridder in het Légion d’honneur, een hoge Franse onderscheiding die in het verleden ook werd uitgereikt aan onder anderen zangeres Liesbeth List en wielrenner Joop Zoetemelk. De band met la République wordt er nog sterker door. „Ik heb een Limburgs hart en een Frans hart.”

Hans Meijer uit Meerssen volgt Camille Oostwegel op.

Opvolger
Hans Meijer uit Meerssen is de nieuwe honorair consul van Frankrijk in Limburg. Meijer werkt als bedrijfsadviseur met zijn bureau White Mountain. Hij is getrouwd met een Française en heeft jaren gewerkt als bedrijfsjurist en manager voor DSM, ook in Frankrijk. Hij zal het consulaat runnen vanuit het gemeentehuis van Meerssen.

Bio
Geboren 10 februari 1950 in Houthem.
Opleiding Na de hbs-a ging hij naar de Hogere Hotelschool in Maastricht.
Loopbaan Novotel-ACCOR in Frankrijk, Duitsland en Benelux (1972-1980), sinds de jaren tachtig aankoop en restauratie diverse panden voor horeca. Op zijn 70ste verjaardag droeg hij zijn hotels en restaurants over aan zoon Camille.
Privé
Camille Oostwegel sr. woont in Houthem [i.e. Maastricht] en is sinds 1984 getrouwd met Judith van Uden. Samen hebben zij drie kinderen.