De kerken namen tijdens de opkomst van het toerisme en kamperen initiatieven om tot zinrijke vrijetijdsbesteding te komen. Zo startte de Nederlands Hervormde kerk in Gulpen een eigen pastoraat voor vakantiegangers uit het westen van het land. Het verdwijnen van die toeristenkerk is de aanleiding voor deze bijdrage.

De eerste classis Maastricht functioneerde slechts van 1634-1635. Na de Vrede van Munster (1648) werd zij een jaar later heropgericht en functioneerde tot 1805 volgens de in 1659, 1671 en 1728 opgestelde klassikale wetten. De leden van een classis werden gevormd door de predikanten van de gereformeerde gemeenten die onder haar ressorteerden. Beschikten dezen over een kerkeraad, dan mocht ook een ouderling naar de vergaderingen worden afgevaardigd. De publicatie van de klassikale wetten is het doel van deze bijdrage. Na een inleiding over het ontstaan en de heroprichting van de classis Maastricht, de structuur van de gereformeerde kerk in het algemeen, de ambtstoelating daarin en een korte bijdrage over de bronnen van het vroege gereformeerde kerkrecht, volgt een analyse en tenslotte een transcriptie van de drie wetten en de daarin in de loop der tijden aangebrachte aanpassingen. Het artikel bevat onder meer een overzicht van alle sedert 1632 in de classis werkzaam geweest zijnde predikanten te Maastricht en in de daartoe behorende 16 protestantse gemeenten in de Staatse Landen van Overmaas.

Het protestants kerkhof in Meerssen moet een beschermd monument worden.
Want het is een stukje geschiedenis, vindt de stichting Religieus Erfgoed. De sneeuwklokjes staan in volle bloei. Ze geven de protestantse begraafplaats aan de Korte Raarberg in Meerssen iets vrolijks. "Een heel ander gezicht dan twee jaar geleden", zegt voorzitter Luc Koelstra van de stichting Behoud Religieus Erfgoed, "toen het onkruid meters hoog stond." In het najaar van 2007 is het kleine kerkhofje door vrijwilligers van de stichting IKL grondig opgeruimd. "Het ziet er nog steeds netjes uit", vindt Guus Gerards, bestuurslid van de Erfgoedstichting. "Maar de vraag is hoe lang dat nog duurt: als deze begraafplaats opnieuw in de vergetelheid raakt, wordt ze binnen de kortste keren weer overwoekerd door bomen en struiken." De stichting heeft de gemeente Meerssen inmiddels gevraagd om het protestantse kerkhof aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het pleidooi wordt ondersteund door de protestantse gemeente Valkenburg-Meerssen, de stichting Funerair Erfgoed Limburg en de landelijke vereniging De Terebinth. "De joodse begraafplaats halverwege Meerssen en Rothem wordt Guus Gerards (links) en Luc Koelstra op de protestantse begraafplaats in Meerssen. keurig onderhouden", zegt Gerards. "Dat is natuurlijk prima. Maar de protestantse gemeenschap is voor Meerssen net zo belangrijk geweest. Ik vind dat we ook op de protestantse begraafplaats zuinig moeten zijn." Op de dodenakker aan de Korte Raarberg werden tussen 1861 en 1961 ruim tweehonderd mensen begraven. "Het gros kwam uiteraard uit Meerssen zelf", zegt Gerards. "Maar je vindt op dat kerkhofje ook graven van mensen uit dorpen in de buurt: zo is er het graf van Johan van der Mey uit Geulle, en ene Johanna Wilhelmina Hellwig-Collard, in 1911 overleden te Wijlre." Er liggen opvallend veel overledenen uit Houthem.

Foto's : De grafkelder van de familie Loisel gaat schuil achter de voormalige protestantse kerk /

De graven van de familie Loisel.
Adviesbureau Genius Loci inventariseert de historische graven in Valkenburg. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar het vergeten graf van de familie Loisel. De kleine grot achter het protestants kerkje aan de Plenkertstraat in Valkenburg is jarenlang gebruikt als stal en opslagruimte. "Onaanvaardbaar", riep de Studiegroep Ondergrondse Kalksteengroeven tien jaar geleden al, want het gaat om een oud familiegraf: in die ‘vergeten grot’ liggen de stoffelijke resten van enkele leden van de notabele familie Loisel. De protesten zijn daarna weer snel verstomd. Zoals de hele Plenkertstraat een beetje in de vergetelheid is geraakt. Maar met de ambitieuze plannen voor het centrum van Valkenburg komt ook de Plenkertstraat opnieuw in beeld, en daarmee dus ook het familiegraf van de Loisels. Het college van B en W heeft het adviesbureau Genius Loci, gespecialiseerd in begraafplaatsen, gevraagd om de historische graven in Valkenburg in kaart te brengen. Het gaat daarbij in eerste instantie om monumentale graven op de Cauberg, in Berg en in Sibbe, maar het college wil dat het bedrijf ook kijkt naar de kleine Joodse begraafplaats bij de kasteelruïne en de graven aan de Plenkertstraat. "Ik heb nooit geweten dat ook achter dat voormalige protestantse kerkje een begraafplaats was", bekent wethouder Jef Kleijnen (SP). "Op die plek verwacht je dat ook niet, zeker nu dat kerkje gesloten is en het gebouw wordt gebruikt als Grieks restaurant." Uit onderzoek blijkt dat de grot zelfs op de monumentenlijst van het Rijk staat. "Dat is op zich goed nieuws", vindt de wethouder, "want het betekent dat de grafkelder in elk geval beschermd is. We hoeven niet bang te zijn dat de grot verdwijnt of een andere bestemming krijgt."