Foto: Samensteller Jan Schurgers (rechts) en dichter Els Diederen aan de Geul bij Geulhem: „Het dialect van het Geuldal verschilt van dorp tot dorp.”

Tussen Vaals en Bunde gaapt een gat van amper 35 kilometer. En toch spreken ze aan de monding van de Geul bij Voulwames heel anders dan bij Cottessen, waar het riviertje het land binnenkomt. „In dit kleine stukje Nederland verschillen de dialecten zo dat we elkaar soms nauwelijks verstaan”, zegt Jan Schurgers, een van de samenstellers van het jaarboek van de stichting Historische en Heemkundige Studies in en rond de Geul. „Juist dat maakt onze streektaal zo rijk.” Met het oog op het 90-jarig bestaan van dialectvereniging Veldeke hebben Schurgers en Mariëtte Paris gedichten van schrijvers uit het Geuldal verzameld. De negen uitgekozen gedichten

In Epen telen ze ‘kuël’ in Wijlre zingen de ‘vuuëgelkes’. En zo heeft , elke plaats in het Heuvelland zijn eigen, specifieke dialectwoorden. De stichting Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal heeft negen gedichten van lokale schrijvers uitgezocht voor haar 26ste jaarboek. In hun eigen dialect, wel te verstaan. Om te laten zien hoe gevarieerd de dialecten in het relatief kleine Geuldal zijn.
larderen het jaarboek 2016, dat verder de gebruikelijke artikelen over regionale thema’s bevat. In de grotere plaatsen is altijd veel geschreven en gedicht in het eigen plat. Daar heeft Schurgers ook niet lang hoeven zoeken naar geschikte gedichten in het plaatselijk dialect. De bijdrage uit Valkenburg is van de hand van Els Diederen: Kèrke / tores / häöf op de huke ’t kruus op zien troan. Jo Kern mijmert in het dialect van Vaals over kleine dingen: ’t Zunt zoe die kling zache wen doe an dieng hemet denks die diesj ’t heemwieë mache. In de kleinere dorpen zijn echter nooit veel dialectteksten gepubliceerd.

In 2015 zal de parochie Sint Gerlach uitgebreid stilstaan bij het feit dat in dat jaar het 850 jaar geleden is dat onze patroonheilige Gerlachus is gestorven.

Gedurende dit jubileumjaar zal op diverse momenten en op verschillende wijzen aandacht aan dit bijzondere feit worden besteed. Sinds begin 2013 is een comité actief dat het herdenkingsjaar voorbereidt en zijn er diverse werkgroepen geformeerd. In deze bijdrage willen wij u een kleine vooruitblik geven van de activiteiten die momenteel in voorbereiding zijn. Het thema dat voor het jubileumjaar is gekozen luidt: "Rijkdom van soberheid". In het jubileumjaar 2015 willen we, met Sint Gerlach als voorbeeld en bron van inspiratie, op verschillende wijzen sober(der) leven in de hedendaagse tijd onder de aandacht brengen. Dat zal onder meer met speciale vieringen in onze bijzondere Sint Gerlachuskerk (waarvan één op televisie door KRO/RKK op zondag 4 januari 2015) gebeuren, een cultureel-educatieve voorstelling voor basisscholen, concerten, een toneelvoorstelling/musical in het Pinksterweekeinde van 2015, mogelijk een symposium en een verspillingsmaaltijd, exposities, pelgrimstochten en andere samenkomsten. We willen dit vooral doen in goede samenwerking met groeperingen en verenigingen uit Houthem, maar zeker ook daarbuiten. Dit jubileumjaar wil ieder als 'mens onderweg', in het bijzonder de jonge generatie, nieuwe impulsen geven om in vrijheid te kiezen anders en sober(der) te gaan leven. Wij zullen u in de komende tijd in ons parochieblad op de hoogte houden van de activiteiten in het naderende jubileumjaar.

Wij hebben in ons kleine dorp een fijn gemeenschapshuis.
Oud en Jong en groot en klein,
Hier voelt iedereen zich thuis.
Er komen koren repeteren.
De Jeugd van de brassband, trommelen en marcheren leren
Ook de Jeugd van de schutterij is hier vaak van de partij.
De huiskamer is er ingeburgerd.
De weightwatchers raken er hun pondjes kwijt en Zij Actief is hier de koning te rijk Lekkere soepjes en koffietafels, voor alles kan men hier terecht.
De vriendelijkheid en vrolijkheid van de bewoners zijn oprecht.
Ook de biljarters vinden het fijn, om hier eens in de week, baas op het groene laken te zijn.
Hun vriendschap valt iedereen op en soms raakt de spanning ten top.
Dit is ons gemeenschapshuis, al vele, vele jaren.
Hier voelt iedereen zich thuis.
Zo heb ik het ervaren!

Gedicht door mevrouw Nellie Limpens-Siebers uit Houthem ingezonden ter gelegenheid van de uitreiking van de Rabo Droomprijs' aan Stichting Dorpscentrum de Holle Eik (zie vorige Markant).