Mijn Studiezaal (inloggen) 52 artikelen
sorteren op:
Artikelen Collectie artikelen
De "St. Gerlacus sieckte" onder de schapen
Datering:
1987
Titel:
De "St. Gerlacus sieckte" onder de schapen
Auteur:
J. Gerits
Titel tijdschrift:
Ons Heem
Afleveringsnummer:
Ons Heem, 41 (1987) nr. 2-3, p. 109
Samenvatting:
Deze ziekte was onder de schapen als volgt herkenbaar: "Sij vallen altijt met den kop langs de aerde, gaen met den muijl op aerde al oft sij wilden grasen ende als zij komen aen eenen want oft muer, sy sullen met den kop daertegen staen al oft sij wilden rusten, want de sieckte houdt hun gansch in de kop. "In dergelijke gevallen werd St. Gerlach aangeroepen te Kortenbos of te Horpmaal. Tot die heilige nam men ook zijn toevlucht voor 'een schaep dat de kudde niet wil volgen edog goed te pas is.'
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
Sint-Gerlach van Houthem, beschermheilige tegen ziekten van mens en dier
Datering:
1987
Titel:
Sint-Gerlach van Houthem, beschermheilige tegen ziekten van mens en dier
Auteur:
J. Gerits
Titel tijdschrift:
Ons Heem
Afleveringsnummer:
Ons Heem, 41 (1987) nr. 2-3 (maart-mei), p. 69-94
Samenvatting:
Uitvoerige beschrijving met een overzicht van alle plaatsen waar St. Gerlach wordt vereerd. Dat zijn Banholt, Battice (Luik), Berg aan de Maas, Heusden, Hooge Zwaluwe, Horpmaal, Houthem, Kaulille, Kinrooi, Kortenbos/St. Truiden, Kuringen, Linde-Peer, Loon op Zand, Martenslinde, Mechelen aan de Maas, Morkhoven, Niel-bij-As, Oirsbeek, Oosterhout, Roermond, Roosteren, Schoot-Tessenderloo, Testelt, Tongerlo en Walshoutem. Met uitgebreid literatuuroverzicht en foto's van beelden en bidprentjes.
Samenvatting2:
Gedegen artikel over St. Gerlach, met een overzicht en beschrijving van bronnen en publikaties. Verder een levensbeschrijving van Gerlachus, kluizenaar van het Geuldal, de groeiende Gerlachusverering met een korte geschiedenis van het klooster, beschouwingen over de vraag of Gerlachus
lid was van de orde van de Premonstreit (Norbertijnen) en een integrale weergave van het proces-verbaal, dat op 1-9-1958 bij de opening van de reliekschrijn werd opgemaakt.
Daarna komen alle plaatsen aan bod, waar Gerlachus vereerd wordt, met enige historische gegevens en bijzonderheden over de verering, zoals herdenkingsdatums, relikwieën en devotie. Volgens onderzoek zijn, buiten de kloosters van de Norbertijnen, 25 plaatsen bekend waar een speciale devotie tot St. Gerlach bestond of nog levend is: Antwerpen 3, Brabant 2,
Limburg (B) 10, Limburg (Ned.) 7, Luik 1 en Noord-Brabant (Ned.) 3. Volgens de auteur zijn er devotiekapellen te Heusden, Koninksem en Nerem. In alfabetische volgorde worden gegevens weergegeven over Banholt, Battice, Berg aan de Maas, Heusden, Hooge Zwaluwe, Horpmaal, Houthem,
Kaulille, Kinrooi, Kortenbos/St.-Truiden, Kuringen, Linde-Peer, Loon op Zand, Martenslinde, Mechelen aan de Maas, Morkhoven, Niel-bij-As, Oirsbeek, Oosterhout, Roermond, Roosteren, Schoot-Tessenderlo, Testelt, Tongerlo en Walshoutem.
lid was van de orde van de Premonstreit (Norbertijnen) en een integrale weergave van het proces-verbaal, dat op 1-9-1958 bij de opening van de reliekschrijn werd opgemaakt.
Daarna komen alle plaatsen aan bod, waar Gerlachus vereerd wordt, met enige historische gegevens en bijzonderheden over de verering, zoals herdenkingsdatums, relikwieën en devotie. Volgens onderzoek zijn, buiten de kloosters van de Norbertijnen, 25 plaatsen bekend waar een speciale devotie tot St. Gerlach bestond of nog levend is: Antwerpen 3, Brabant 2,
Limburg (B) 10, Limburg (Ned.) 7, Luik 1 en Noord-Brabant (Ned.) 3. Volgens de auteur zijn er devotiekapellen te Heusden, Koninksem en Nerem. In alfabetische volgorde worden gegevens weergegeven over Banholt, Battice, Berg aan de Maas, Heusden, Hooge Zwaluwe, Horpmaal, Houthem,
Kaulille, Kinrooi, Kortenbos/St.-Truiden, Kuringen, Linde-Peer, Loon op Zand, Martenslinde, Mechelen aan de Maas, Morkhoven, Niel-bij-As, Oirsbeek, Oosterhout, Roermond, Roosteren, Schoot-Tessenderlo, Testelt, Tongerlo en Walshoutem.
Samenvatting3:
In het artikel zijn 11 afbeeldingen opgenomen:
- detail (hoofd) van beeld van Gerlachus in parochiekerk te Houthem,
- bidprentje ter ere van St. Gerlach (1737),
- conventszegel (13e eeuw) van het vrouwenklooster te Houthem,
- 18e eeuws beeld van Gerlachus in Roggel,
- 17e eeuws beeld in de abdij van Averbode,
- bedevaartvaantje ter ere van St. Gerlach (18e eeuw),
- bidprentje ter ere van St. Gerlach, met Gerlachus in z'n holle eik met links de kerk van Houthem en rechts de waterput,
- 17e eeuw beeld te Kortenbosch/Sint Truiden,
- bidprentje (1894) van Gerlachus met op achtergrond de kerk van Niel-bij- As,
- beeld uit 1870 in kerk van Niel-bij-As,
- een zittende St. Gerlach van Houthem (19e eeuw).
Met literatuurlijst en voetnoten.
- detail (hoofd) van beeld van Gerlachus in parochiekerk te Houthem,
- bidprentje ter ere van St. Gerlach (1737),
- conventszegel (13e eeuw) van het vrouwenklooster te Houthem,
- 18e eeuws beeld van Gerlachus in Roggel,
- 17e eeuws beeld in de abdij van Averbode,
- bedevaartvaantje ter ere van St. Gerlach (18e eeuw),
- bidprentje ter ere van St. Gerlach, met Gerlachus in z'n holle eik met links de kerk van Houthem en rechts de waterput,
- 17e eeuw beeld te Kortenbosch/Sint Truiden,
- bidprentje (1894) van Gerlachus met op achtergrond de kerk van Niel-bij- As,
- beeld uit 1870 in kerk van Niel-bij-As,
- een zittende St. Gerlach van Houthem (19e eeuw).
Met literatuurlijst en voetnoten.
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
Kurieus....Sint-Gerlachus
Datering:
1985
Titel:
Kurieus....Sint-Gerlachus
Titel tijdschrift:
Dao Raostj Get
Afleveringsnummer:
Dao Raostj Get, 1985 nr. 3, p. 111
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
Octaaf van 5 t/m 12 januari : Houthem viert weer zijn dorpspatroon Gerlachus
Datering:
1966
Titel:
Octaaf van 5 t/m 12 januari : Houthem viert weer zijn dorpspatroon Gerlachus
Titel tijdschrift:
De Nieuwe Limburger
Afleveringsnummer:
De Nieuwe Limburger, 5/1/1966
Samenvatting:
HOUTHEM. - Van woensdag 5 tot en met woensdag 12 januari a.s. wordt te Houthem-St.-Gerlach het jaarlijks oktaaf ter ere van de H. Gerlachus, de patroonheilige van de parochie Houthem-St.-Gerlach, gevierd.
De viering van de H. Gerlachus vindt in Houthem reeds plaats sinds de dood van de heilige in 1164. De heilige is in het begin van de 12e eeuw geboren op het grondgebied van de stad Maastricht. Hij behoorde tot een adelijke familie maar verdroeg de weelde van zijn sterke gezondheid en van zijn rijkdom niet. Een tragische gebeurtenis bracht hem plotseling tot bezinning. Met vele andere edelen was hij uitgenodigd om deel te nemen aan een toernooi, dat door de Hertog van Gulik was uitgeschreven. Juist toen hij op het punt stond het toernooiveld te betreden ontving hij het bericht dat zijn jonge vrouw plotseling was overleden. Deze onverwachte slag bracht een algehele omkeer in zijn leven.
OMMEKEER
Hij begaf zich naar Rome. Daar biechtte hij de zonden van zijn vorig leven en vroeg, zoals het oude levensverhaal verzekert, aan paus en kardinalen hem de weg te wijzen. Zeven jaar moest hij de armen dienen in een hospitaal te Jerusalem. Terwijl de andere ridders te paard reisden ging Gerlachus blootsvoets. Hij vroeg aan de bestuurders van het hospitaal het vee te mogen hoeden, als een verloren zoon. Op grond daarvan heeft de landbouwende bevolking van zijn geboortestreek hem immer vereerd als beschermer van het vee. Na volbrachte boete keerde Gerlachus van Jerusalem over Rome terug naar zijn geboorteland. In Rome werd hij toegelaten bij Paus Hadrianus IV, die hem een boete voorschreef.
Veertien jaar lang heeft de H. Gerlachus het zware levensprogram, dat o.a. bestond uit nooit paard rijden, hetgeen in die tijd zeer vernederend was, nooit wijn drinken nooit vlees eten, zomer en winter vasten, nooit schoeisel dragen maar wel steeds een boetekleed, enz., met roerenre trouw uitgevoerd.
De viering van de H. Gerlachus vindt in Houthem reeds plaats sinds de dood van de heilige in 1164. De heilige is in het begin van de 12e eeuw geboren op het grondgebied van de stad Maastricht. Hij behoorde tot een adelijke familie maar verdroeg de weelde van zijn sterke gezondheid en van zijn rijkdom niet. Een tragische gebeurtenis bracht hem plotseling tot bezinning. Met vele andere edelen was hij uitgenodigd om deel te nemen aan een toernooi, dat door de Hertog van Gulik was uitgeschreven. Juist toen hij op het punt stond het toernooiveld te betreden ontving hij het bericht dat zijn jonge vrouw plotseling was overleden. Deze onverwachte slag bracht een algehele omkeer in zijn leven.
OMMEKEER
Hij begaf zich naar Rome. Daar biechtte hij de zonden van zijn vorig leven en vroeg, zoals het oude levensverhaal verzekert, aan paus en kardinalen hem de weg te wijzen. Zeven jaar moest hij de armen dienen in een hospitaal te Jerusalem. Terwijl de andere ridders te paard reisden ging Gerlachus blootsvoets. Hij vroeg aan de bestuurders van het hospitaal het vee te mogen hoeden, als een verloren zoon. Op grond daarvan heeft de landbouwende bevolking van zijn geboortestreek hem immer vereerd als beschermer van het vee. Na volbrachte boete keerde Gerlachus van Jerusalem over Rome terug naar zijn geboorteland. In Rome werd hij toegelaten bij Paus Hadrianus IV, die hem een boete voorschreef.
Veertien jaar lang heeft de H. Gerlachus het zware levensprogram, dat o.a. bestond uit nooit paard rijden, hetgeen in die tijd zeer vernederend was, nooit wijn drinken nooit vlees eten, zomer en winter vasten, nooit schoeisel dragen maar wel steeds een boetekleed, enz., met roerenre trouw uitgevoerd.
Samenvatting2:
Te Houthem bezat Gerlachus een grondstuk, waarop een buitengewoon holle eik stond. Zoals meer kluizenaars uit zijn eeuw, besloot hij daarin zijn woning te vestigen. De kluizenaar at gerstebrood vermengd met as en alleen maar water, dat hij uit de put haalde die nu nog naar de heilige is genoemd. Op de zaterdagen pelgrimeerde hij naar het beeld van
Onze Lieve Vrouw in de Dom van Aken, en op de overige dagen begon hij in alle vroegte zijn bedetocht naar het graf van Sint Servaas te Maastricht.
DOOD EN VERERING
Hij werd echter vroeg oud en stierf op de vijfde januari, daags voor het feest van Driekoningen in het jaar 1164. Tot op de dag van heden is de kerk in het bezit vane en aantal relieken van de Heilige. Zestig jaar later, op 19 mei 1929, is het reliekschrijn nog eenmaal geopend en zijnde heilige overblijfselen nogmaals aan het volk getoond. Bij die gelegenheid had ook een plechtige omgang met de relieken door het rijk versierde dorp plaats.
Een tweede feestdag viert de parochie op Pinksterdinsdag, waarop vooral de terugvinding van de Gerlachus-put wordt herdacht. Bovendien wordt elke dinsdag een mis ter ere van de heilige Gerlachus opgedragen. De bevolking van Houthem, waar in de meeste gezinnen een Gerlachus in de meeste gezinnen een Gerlach of Geerling is te vinden, houdt haar heilige in hoge eer. Een typische uiting daarvan is het gebruik om zand te halen op het graf van de heilige, dat zich midden inde huidige parochiekerk bevindt. Eveneens laten de gelovigen brood wijden, waarover de priester met een reliek het kruisteken maakt Dit alles zal tijdens de komende dag en in Houthem St. Gerlach weer veelvuldig gebeuren en velen zullen Houthem weer bezoeken om de heilige boeteprediker te vereren. Op 5 januari a.s. zijnde H. Missen om 7.00, 8.30, 10.00 en 11.30 uur. Op 6 januari a.s. wordt de H. Mis opgedragen om 7,8, 9, 10 en 11.30 uur. Door de week zijnde kerkdiensten om kwart voor acht en negen uur.
--------------
Onze Lieve Vrouw in de Dom van Aken, en op de overige dagen begon hij in alle vroegte zijn bedetocht naar het graf van Sint Servaas te Maastricht.
DOOD EN VERERING
Hij werd echter vroeg oud en stierf op de vijfde januari, daags voor het feest van Driekoningen in het jaar 1164. Tot op de dag van heden is de kerk in het bezit vane en aantal relieken van de Heilige. Zestig jaar later, op 19 mei 1929, is het reliekschrijn nog eenmaal geopend en zijnde heilige overblijfselen nogmaals aan het volk getoond. Bij die gelegenheid had ook een plechtige omgang met de relieken door het rijk versierde dorp plaats.
Een tweede feestdag viert de parochie op Pinksterdinsdag, waarop vooral de terugvinding van de Gerlachus-put wordt herdacht. Bovendien wordt elke dinsdag een mis ter ere van de heilige Gerlachus opgedragen. De bevolking van Houthem, waar in de meeste gezinnen een Gerlachus in de meeste gezinnen een Gerlach of Geerling is te vinden, houdt haar heilige in hoge eer. Een typische uiting daarvan is het gebruik om zand te halen op het graf van de heilige, dat zich midden inde huidige parochiekerk bevindt. Eveneens laten de gelovigen brood wijden, waarover de priester met een reliek het kruisteken maakt Dit alles zal tijdens de komende dag en in Houthem St. Gerlach weer veelvuldig gebeuren en velen zullen Houthem weer bezoeken om de heilige boeteprediker te vereren. Op 5 januari a.s. zijnde H. Missen om 7.00, 8.30, 10.00 en 11.30 uur. Op 6 januari a.s. wordt de H. Mis opgedragen om 7,8, 9, 10 en 11.30 uur. Door de week zijnde kerkdiensten om kwart voor acht en negen uur.
--------------
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
