Mijn Studiezaal (inloggen) 29 artikelen
sorteren op:
Artikelen Collectie artikelen
'Tamboer van Geulhem' maakte slag bij Waterloo mee
Datering:
2015
Titel:
'Tamboer van Geulhem' maakte slag bij Waterloo mee
Titel tijdschrift:
Markant
Afleveringsnummer:
Markant, 7 (2015) nr. 63, (juli/augustus), p. 38/40
Samenvatting:
Wat hebben de Slag bij Waterloo en Geulhem gemeen?
Op 18 juni 1815 - nu 200 jaar geleden - was de 'Tamboer van Geulhem' van de partij bij de roemruchte veldslag waar Napoleon Bonaparte definitief verslagen werd. Wordt het Nederlandse aandeel door de geschiedschrijvers vaak onderbelicht, van 'onze' tamboer zullen de meesten al helemaal niet gehoord hebben. Hoe dan ook: de bewuste tamboer woonde in Geulhem, in een van de armoedige 'rotswoningen' aan de Geulhemmerweg. Een andere illustere persoon uit onze contreien, de Valkenburger Theodoor Dorren, publiceerde in 1929 in de De Nedermaas een ooggetuige-verslag van een oude inwoner die als jochie met zijn vriendje de 'Tamboer van Geulhem' bezocht. Met dank aan de nog enige 'grotbewoner' van Nederland - Frans Bergsteijn van Stichting de Rotswoning - drukt Markant de publicatie van Dorren hieronder integraal af...
Op 18 juni 1815 - nu 200 jaar geleden - was de 'Tamboer van Geulhem' van de partij bij de roemruchte veldslag waar Napoleon Bonaparte definitief verslagen werd. Wordt het Nederlandse aandeel door de geschiedschrijvers vaak onderbelicht, van 'onze' tamboer zullen de meesten al helemaal niet gehoord hebben. Hoe dan ook: de bewuste tamboer woonde in Geulhem, in een van de armoedige 'rotswoningen' aan de Geulhemmerweg. Een andere illustere persoon uit onze contreien, de Valkenburger Theodoor Dorren, publiceerde in 1929 in de De Nedermaas een ooggetuige-verslag van een oude inwoner die als jochie met zijn vriendje de 'Tamboer van Geulhem' bezocht. Met dank aan de nog enige 'grotbewoner' van Nederland - Frans Bergsteijn van Stichting de Rotswoning - drukt Markant de publicatie van Dorren hieronder integraal af...
Trefwoorden:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
De Berg van Willemke
Datering:
2010
Titel:
De Berg van Willemke
Auteur:
Sjeng Rouvroije
Titel tijdschrift:
Markant
Afleveringsnummer:
Markant, 2 (2010) nr. 5 (mei), p. 19
Samenvatting:
De Berg van Willemke
Deep oonder de groond in ein melleger grot
Nog erremer es in 't oudste krot Woonde euver get jaore trok
Allein met zie leid en zie gelok Willemke de zaegesjlieper
Ein hoag veerkentig hok
Met taofel en sjtool, van eine melleger blok
Zien kleijer honger aan kepernaegel Leeg houwer met kaerts en zjwaegel
Zoa hoesde Willemke
Jaore laank haos eder daag
Ging Willemke met zien viele en sjraag
Vol goowe mood en laeveslos
De greune waeg op door de bosj
De Iuu hun zaege sjliepe
De jeug van Vilt in de berg bekind
Waor Willemke hiel good gezind
Met ein kaerts in eine rommelspot
Leepe ver door de duuster grot
Nao Willemke zien huske kieke
Al jaore is zien kamer laeg
Want Willemke ging dae lange waeg
Dae groat of klein erm of nek
Allein mot gaon, op zienen tied
Sjus wie de zaegesjlieper
Sjeng Rouvroije, Vilt 1948
Dit verhaolke is gebasseert op ein woar gebörtenis
Deep oonder de groond in ein melleger grot
Nog erremer es in 't oudste krot Woonde euver get jaore trok
Allein met zie leid en zie gelok Willemke de zaegesjlieper
Ein hoag veerkentig hok
Met taofel en sjtool, van eine melleger blok
Zien kleijer honger aan kepernaegel Leeg houwer met kaerts en zjwaegel
Zoa hoesde Willemke
Jaore laank haos eder daag
Ging Willemke met zien viele en sjraag
Vol goowe mood en laeveslos
De greune waeg op door de bosj
De Iuu hun zaege sjliepe
De jeug van Vilt in de berg bekind
Waor Willemke hiel good gezind
Met ein kaerts in eine rommelspot
Leepe ver door de duuster grot
Nao Willemke zien huske kieke
Al jaore is zien kamer laeg
Want Willemke ging dae lange waeg
Dae groat of klein erm of nek
Allein mot gaon, op zienen tied
Sjus wie de zaegesjlieper
Sjeng Rouvroije, Vilt 1948
Dit verhaolke is gebasseert op ein woar gebörtenis
Trefwoorden:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
In en om de Geulhemmergroeve
Datering:
2008
Titel:
In en om de Geulhemmergroeve
Auteur:
John Knubben
Samenvatting:
Uitgegeven: Berg en Terblijt: Stichting 'De Rotswoning', 2008. - 576 p.
Samenvatting2:
Dit boek behandelt de geschiedenis van de Geulhemmergroeve te Berg en Terblijt in al haar facetten. Besproken wordt: de mergelwinning, de ondergrondse schuilkapel, de grotwoningen, de schuilgelegenheid die de groeve in oorlogstijd bood en de vele problemen die men bij de exploitatie van de groeve ondervond. Verder is er aandacht voor: de inwoners van Geulhem, de blokbrekers en de opzichters die in de groeve gewerkt hebben, de belangrijke rol die de groeve speelde bij de opkomst van het toerisme in het Geuldal, de Geulhemmermolen, de geologische aspecten binnen de groeve, de paleontologie en de activiteiten van stichting De Rotswoning. Bijzondere aandacht in woord en beeld wordt geschonken aan de talloze inscripties, tekeningen en opschriften die op de wanden getuigen van wat er in de volksziel omging en daarmee een erkend archeologisch monument vormen. Dit boek is het resultaat van een jarenlange inventarisatie en een uitgebreid archiefonderzoek. Meer dan 500 foto's, oude ansichtkaarten en afbeeldingen van originele documenten maken
het tot een uniek naslagwerk.
De Geulhemrnergroeve is één van de vele mergelgroeven in de regio. Binnen de voormalige gemeentegrenzen van Berg en Terblijt alléén al zijn tot nu toe meer dan 20 plaatsen bekend waar in de afgelopen eeuwen mergel werd gebroken. Hieronder staat een opsomming van deze exploitaties:
•De Barakkengroeve.
•De Bronsdalgroeve.
•De Dolekamergroeve (verdwenen).
•De Genieentegroeve.
•De Geulhemmergroeve.
•De Koeberggroeve.
•De Koeleboschgroeve.
•De Koepelgroeve.
•De Kloostergroeve.
•De Mussenputgroevc.
•De Plenkertgroeve.
•De put in de Mesberg (schachtontginning).
•De put in de Kleinstraat (schachtontginning).
•De put Mathijs Lensen (schachtontginning)
•De rotswoningen (restanten na dagbouwontgi nning voorliggende gedeelte).
het tot een uniek naslagwerk.
De Geulhemrnergroeve is één van de vele mergelgroeven in de regio. Binnen de voormalige gemeentegrenzen van Berg en Terblijt alléén al zijn tot nu toe meer dan 20 plaatsen bekend waar in de afgelopen eeuwen mergel werd gebroken. Hieronder staat een opsomming van deze exploitaties:
•De Barakkengroeve.
•De Bronsdalgroeve.
•De Dolekamergroeve (verdwenen).
•De Genieentegroeve.
•De Geulhemmergroeve.
•De Koeberggroeve.
•De Koeleboschgroeve.
•De Koepelgroeve.
•De Kloostergroeve.
•De Mussenputgroevc.
•De Plenkertgroeve.
•De put in de Mesberg (schachtontginning).
•De put in de Kleinstraat (schachtontginning).
•De put Mathijs Lensen (schachtontginning)
•De rotswoningen (restanten na dagbouwontgi nning voorliggende gedeelte).
Samenvatting3:
•De Slangenberggroeve.
•De Studentengroeve.
•De Trichterberggroeve.
•De Viltergroeve
•De Wolfsdriesgroeve.
•Groeve Heide.
•Het Rosaliesbergske (ook wel Aniorgroeve genoemd).
•Het Steinhergske.
Bij de bijlagen achterin staat deze lijst nogmaals opgenomen met daarbij de nummering zoals A. van Wijngaarden ze in zijn groevenlijst heeft opgenomen. Bovenstaand overzicht bevat vooral exploitaties waar op de 'normale' wijze onderaardse mergelwinning plaatsgevonden heeft. Heel anders ging het toe bij de zogenaamde schachtontginningen. Daar vormde de toegankelijkheid van de exploitatie en het transport van de geproduceerde blokken de groeve uit een extra probleem. Door het in de tweede helft van de negentiende eeuw van kracht worden van de provinciale verordening op onderaardse mergelwinning werd deze werkwijze zo goed als onmogelijk gemaakt. De rotswoningen nemen in deze lijst een aparte plaats in. Zij moeten gezien worden als een restant van oude onderaardse exploitaties.
•De Studentengroeve.
•De Trichterberggroeve.
•De Viltergroeve
•De Wolfsdriesgroeve.
•Groeve Heide.
•Het Rosaliesbergske (ook wel Aniorgroeve genoemd).
•Het Steinhergske.
Bij de bijlagen achterin staat deze lijst nogmaals opgenomen met daarbij de nummering zoals A. van Wijngaarden ze in zijn groevenlijst heeft opgenomen. Bovenstaand overzicht bevat vooral exploitaties waar op de 'normale' wijze onderaardse mergelwinning plaatsgevonden heeft. Heel anders ging het toe bij de zogenaamde schachtontginningen. Daar vormde de toegankelijkheid van de exploitatie en het transport van de geproduceerde blokken de groeve uit een extra probleem. Door het in de tweede helft van de negentiende eeuw van kracht worden van de provinciale verordening op onderaardse mergelwinning werd deze werkwijze zo goed als onmogelijk gemaakt. De rotswoningen nemen in deze lijst een aparte plaats in. Zij moeten gezien worden als een restant van oude onderaardse exploitaties.
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
Artikelen Collectie artikelen
Gezellig ondergronds wonen
Datering:
2004
Titel:
Gezellig ondergronds wonen
Titel tijdschrift:
De Telegraaf
Afleveringsnummer:
De Telegraaf, 26/2/2004
Samenvatting:
Foto: De achterdeur van Frans Bergsteijn komt uit op een grottenstelsel van 406 gangen.
Gezellig ondergronds wonen
"Wij wonen op het rustigste plekje van Nederland. Geluidshinder, storm en regen krijgen hier geen enkele kans. We zitten hier heel gezellig vijf meter onder de grond." Frans Bergsteijn en zijn vriendin Bep Swaen bouwden enkele jaren geleden hun eigen rotswoning in de Geulhemmer groeve in het Zuid-Limburgse Geulhem onder de rook van Maastricht en hebben het bijzonder naar de zin. "Eigenlijk heb ik hier altijd al willen wonen. Ik voel me één met deze groeve", aldus de 60-jarige ex-grotopzichter. "Omdat ik vroeger zoveel in de grot was, grapten de mensen hier wel eens tegen mij: zou je er niet gaan wonen? Nou, voor mij was dat geen grap." Toen Bergsteijn 2.700 m² van de groeve in erfpacht kon krijgen, aarzelde hij geen moment. In het kader van de experimentele woningbouw kreeg hij vervolgens toestemming een bouwplan te maken. Buitenstaanders hadden grote twijfels over het project. "Stond ik tijdens een rondleiding middenin de grot te vertellen: 'En dit hier wordt mijn huis. Daar hebben we de keuken gepland'. Keken de mensen me aan alsof ik getikt was."
Mergel
"Ik was wel aan speciale regels gebonden. Nadat we de benodigde hoeveelheid mergel hadden uitgezaagd, moesten we eerst een constructie van zware ijzeren steun- en draagbalken aanbrengen. Daarna konden we met de bouw starten. Eigenlijk is het een doos in een doos." De bouw realiseerden Frans en Bep met hulp van hun vrienden Huub en Alphonse geheel zelf. De muren in de woning werden afgewerkt met yton-platen, met een dikte van 20 cm. "We zitten hier letterlijk en figuurlijk goed geïsoleerd. Zomer en winter is het hier 10 graden. In de winter stoken we via onze vloerverwarming wat bij. Verder is het kurkdroog in ons huis. Het enige contact met de buitenwereld hebben we via een kleine glazen deur, een slaapkamerraam en een lichtkoker."
Gezellig ondergronds wonen
"Wij wonen op het rustigste plekje van Nederland. Geluidshinder, storm en regen krijgen hier geen enkele kans. We zitten hier heel gezellig vijf meter onder de grond." Frans Bergsteijn en zijn vriendin Bep Swaen bouwden enkele jaren geleden hun eigen rotswoning in de Geulhemmer groeve in het Zuid-Limburgse Geulhem onder de rook van Maastricht en hebben het bijzonder naar de zin. "Eigenlijk heb ik hier altijd al willen wonen. Ik voel me één met deze groeve", aldus de 60-jarige ex-grotopzichter. "Omdat ik vroeger zoveel in de grot was, grapten de mensen hier wel eens tegen mij: zou je er niet gaan wonen? Nou, voor mij was dat geen grap." Toen Bergsteijn 2.700 m² van de groeve in erfpacht kon krijgen, aarzelde hij geen moment. In het kader van de experimentele woningbouw kreeg hij vervolgens toestemming een bouwplan te maken. Buitenstaanders hadden grote twijfels over het project. "Stond ik tijdens een rondleiding middenin de grot te vertellen: 'En dit hier wordt mijn huis. Daar hebben we de keuken gepland'. Keken de mensen me aan alsof ik getikt was."
Mergel
"Ik was wel aan speciale regels gebonden. Nadat we de benodigde hoeveelheid mergel hadden uitgezaagd, moesten we eerst een constructie van zware ijzeren steun- en draagbalken aanbrengen. Daarna konden we met de bouw starten. Eigenlijk is het een doos in een doos." De bouw realiseerden Frans en Bep met hulp van hun vrienden Huub en Alphonse geheel zelf. De muren in de woning werden afgewerkt met yton-platen, met een dikte van 20 cm. "We zitten hier letterlijk en figuurlijk goed geïsoleerd. Zomer en winter is het hier 10 graden. In de winter stoken we via onze vloerverwarming wat bij. Verder is het kurkdroog in ons huis. Het enige contact met de buitenwereld hebben we via een kleine glazen deur, een slaapkamerraam en een lichtkoker."
Samenvatting2:
Voor de aan- en afvoer van water werden tientallen meters buizen gebruikt. "Voor de aanleg hebben we door de rots moeten boren."
Daktuin
Een grotwoning heeft volgens Bergsteijn veel voordelen. "De woning heeft weinig onderhoud nodig en ik hoef buiten nooit te schilderen. Bovendien hoef ik niet bang te zijn dat het dak eraf waait. We hebben hier vijf meter mergel boven ons hoofd met 9 hectare bos. We hebben de grootste daktuin van Nederland." De achterdeur van de woning komt uit in het gangenstelsel van de Geulhemmergroeve. "We hebben een grottenstelsel van 406 gangen met een totale lengte van 25 km voor onze achterdeur liggen. Als ik 's nachts niet kan slapen, maak ik wel eens een ommetje." Bang dat de boel (zoals onlangs in Maastricht) op een dag in elkaar zakt, is de Limburgse 'holbewoner' niet. "Onder de vloer zit 80 meter massieve mergel. Bovendien komt het Staatstoezicht op de Mijnen hier ieder half jaar inspecteren." Volgens Bergsteijn zou men in Limburg veel meer met alle grotten moeten doen. "Je zou alle gangenstelsels ondergronds met elkaar moeten verbinden. Je kunt dan bijvoorbeeld met treintjes ondergronds van de ene grot naar de andere rijden. Dat zou een geweldige toeristische attractie worden. En van sommige open groeves kun je prachtige theaters of zelf een stadion maken. Volgens mij moeten we meer 'ondergronds' gaan denken."
Daktuin
Een grotwoning heeft volgens Bergsteijn veel voordelen. "De woning heeft weinig onderhoud nodig en ik hoef buiten nooit te schilderen. Bovendien hoef ik niet bang te zijn dat het dak eraf waait. We hebben hier vijf meter mergel boven ons hoofd met 9 hectare bos. We hebben de grootste daktuin van Nederland." De achterdeur van de woning komt uit in het gangenstelsel van de Geulhemmergroeve. "We hebben een grottenstelsel van 406 gangen met een totale lengte van 25 km voor onze achterdeur liggen. Als ik 's nachts niet kan slapen, maak ik wel eens een ommetje." Bang dat de boel (zoals onlangs in Maastricht) op een dag in elkaar zakt, is de Limburgse 'holbewoner' niet. "Onder de vloer zit 80 meter massieve mergel. Bovendien komt het Staatstoezicht op de Mijnen hier ieder half jaar inspecteren." Volgens Bergsteijn zou men in Limburg veel meer met alle grotten moeten doen. "Je zou alle gangenstelsels ondergronds met elkaar moeten verbinden. Je kunt dan bijvoorbeeld met treintjes ondergronds van de ene grot naar de andere rijden. Dat zou een geweldige toeristische attractie worden. En van sommige open groeves kun je prachtige theaters of zelf een stadion maken. Volgens mij moeten we meer 'ondergronds' gaan denken."
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
