Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Bevolkingsregister verdwenen
Datering:
2021
Titel:
Bevolkingsregister verdwenen
Titel tijdschrift:
www.aachen-webdesign.de
Afleveringsnummer:
Samenvatting:
Op 31 augustus 1944 om 13.00 uur verscheen de K.P. van Heerlen opnieuw in Valkenburg. Deze keer was het gemeentehuis het doelwit. Men wilde verhinderen dat de bevolking zou worden gedwongen verdedigingswerken aan te leggen. Bij de kraak kregen ze hulp van ambtenaar H.P.A. Laeven, die na de overval bewusteloosheid veinsde. De Sipo nam genoegen met zijn uitleg van het gebeuren. De K.P.-ers hadden alle persoonskaarten, vijftig PB’s, vijftig controlezegels en vijftig legeszegels meegenomen. Het bevolkingsregister verbrandden ze op het K.P.-hoofdkwartier in Ulestraten.
Enkele weken later werd Valkenburg bevrijd.
Marca Laeven *1948 schrijft in het boek „Valkenburg 75 jaar bevrijd” op p.55 onder de titel Guus Laeven (1913-1972) liet in 1944 het bevolkingsregister verdwijnen:
Inschrijven voor het boek „Valkenburg 75 jaar bevrijd”
Guus Laeven (DB) was tijdens de oorlog waarnemend hoofd van de afdeling bevolking in de gemeente Valkenburg-Houthem. Deze afdelingen van gemeentehuizen werden goed bewaakt, omdat de Duitsers de bevolkingsregisters nodig hadden voor het opsporen van Joodse families. Bovendien werden alle mannelijke bewoners tussen zestien en zestig jaar opgeroepen om ingezet te worden bij het graven van loopgraven of om te werken in de Duitse oorlogsindustrie.
De toenmalige NSB-burgemeester Schmalbach (DB) stond erop, dat alle mannen moesten worden opgeroepen. Om te voorkomen, dat het bevolkingsregister en oproepingskaarten in handen van de Duitsers zouden komen, had Guus Laeven, in samenwerking met het verzet, een plan bedacht.
Het was in de middagpauze van 30 augustus 1944. Laeven was alleen op de afdeling toen een vrachtwagen in de Walravenstraat stopte. Twee mannen kwamen via het poortje, dat Laeven voor hen geopend had, het gemeentehuis binnen. Gewapend dwongen zij de bewaker, het toilet op te gaan en er niet meer uit te komen.
Enkele weken later werd Valkenburg bevrijd.
Marca Laeven *1948 schrijft in het boek „Valkenburg 75 jaar bevrijd” op p.55 onder de titel Guus Laeven (1913-1972) liet in 1944 het bevolkingsregister verdwijnen:
Inschrijven voor het boek „Valkenburg 75 jaar bevrijd”
Guus Laeven (DB) was tijdens de oorlog waarnemend hoofd van de afdeling bevolking in de gemeente Valkenburg-Houthem. Deze afdelingen van gemeentehuizen werden goed bewaakt, omdat de Duitsers de bevolkingsregisters nodig hadden voor het opsporen van Joodse families. Bovendien werden alle mannelijke bewoners tussen zestien en zestig jaar opgeroepen om ingezet te worden bij het graven van loopgraven of om te werken in de Duitse oorlogsindustrie.
De toenmalige NSB-burgemeester Schmalbach (DB) stond erop, dat alle mannen moesten worden opgeroepen. Om te voorkomen, dat het bevolkingsregister en oproepingskaarten in handen van de Duitsers zouden komen, had Guus Laeven, in samenwerking met het verzet, een plan bedacht.
Het was in de middagpauze van 30 augustus 1944. Laeven was alleen op de afdeling toen een vrachtwagen in de Walravenstraat stopte. Twee mannen kwamen via het poortje, dat Laeven voor hen geopend had, het gemeentehuis binnen. Gewapend dwongen zij de bewaker, het toilet op te gaan en er niet meer uit te komen.
Samenvatting2:
Vervolgens heeft Laeven het hele bevolkingsregister alsmede de oproepingskaarten in grote zakken gestopt en op de vrachtwagen gedeponeerd. Van hieruit werd deze vracht naar een schuilplaats in Ulestraten gebracht
Toen de hele zaak op de vrachtwagen lag, moest Laeven een beslissing nemen: blijven of onderduiken. Hij besloot te blijven, dan immers zou hij ook een oogje in het zeil kunnen houden, wanneer de registers gereconstrueerd moesten worden. Daarop hebben de twee ‘overvallers' Laeven , op zijn verzoek, besprenkeld met chloroform, want het moest op een echte overval lijken, waar hij niet aan meegewerkt had. De vrachtwagen met alle registers reed weg en Laeven lag verdoofd op de grond.
Toen een collega na de middagpauze terugkeerde op de afdeling en Guus zag liggen, heeft hij meteen een arts en de politie gebeld, die spoedig verschenen. De toenmalige huisarts van Valkenburg Dr. Pinckers had al gauw in de gaten wat er speelde en zei meteen, dat Guus Laeven rust nodig had en naar huis moest.
Niemand heeft daarna in de gaten gehad dat Guus Laeven had meegewerkt aan deze verzetsactie en zo bleef voor veel Valkenburgse gezinnen groot leed bespaard.
Volledigheidshalve vermelden we hier, dat opper Franssen van de marechaussee na de oorlog de bewusteloosheid van Laeven nogal doorzichtig vond en dat de SiPo Maastricht dat waarschijnlijk ook wel snapte, maar dat ze ook wisten dat de oorlog binnenkort afgelopen zou zijn. De fanatieke heren van de SiPo kennende, geloof ik dat niet.
Toen de hele zaak op de vrachtwagen lag, moest Laeven een beslissing nemen: blijven of onderduiken. Hij besloot te blijven, dan immers zou hij ook een oogje in het zeil kunnen houden, wanneer de registers gereconstrueerd moesten worden. Daarop hebben de twee ‘overvallers' Laeven , op zijn verzoek, besprenkeld met chloroform, want het moest op een echte overval lijken, waar hij niet aan meegewerkt had. De vrachtwagen met alle registers reed weg en Laeven lag verdoofd op de grond.
Toen een collega na de middagpauze terugkeerde op de afdeling en Guus zag liggen, heeft hij meteen een arts en de politie gebeld, die spoedig verschenen. De toenmalige huisarts van Valkenburg Dr. Pinckers had al gauw in de gaten wat er speelde en zei meteen, dat Guus Laeven rust nodig had en naar huis moest.
Niemand heeft daarna in de gaten gehad dat Guus Laeven had meegewerkt aan deze verzetsactie en zo bleef voor veel Valkenburgse gezinnen groot leed bespaard.
Volledigheidshalve vermelden we hier, dat opper Franssen van de marechaussee na de oorlog de bewusteloosheid van Laeven nogal doorzichtig vond en dat de SiPo Maastricht dat waarschijnlijk ook wel snapte, maar dat ze ook wisten dat de oorlog binnenkort afgelopen zou zijn. De fanatieke heren van de SiPo kennende, geloof ik dat niet.
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
