Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
SCHIETBAANPERIKELEN (2/2)
Datering:
2012
Titel:
SCHIETBAANPERIKELEN (2/2)
Auteur:
Rinus Suijkerbuijk
Titel tijdschrift:
't Sjtegelke
Afleveringsnummer:
't Sjtegelke, 19 (2012) nr. 37 (juli), p. 1-7
Samenvatting:
VERVOLG
Conclusie
De “overijverige” veldwachter heeft de door hem verdachten van tevoren gewaarschuwd; hij heeft maatregelen genomen om te voorkomen dat er iemand, wegens incidenten op de schietbaan, met de Duitsers in aanraking zou komen. Daar er desondanks door hun eigen stommiteit enige paters in moeilijkheden kwamen en er teveel ruchtbaarheid aan het voorgevallene werd gegeven, leek het onmogelijk en zelfs gevaarlijk hierover het stilzwijgen te bewaren. Het "ruitjesincident" zou zeker uitkomen, waarna de veldwachter waarschijnlijk door de Duitsers zou worden aangehouden en mogelijk naar Vught zou worden afgevoerd.
Pater Voogt is niet direct toen hij de ruit vernielde gearresteerd en hem is alle gelegenheid gegeven om onder te duiken. Tegenover zijn gezin was het voor Van der Vloet niet verantwoord om een andere weg te volgen dan hij bewandelde. Voor zijn pogingen om via Kowalkowski deze "simpele" kwestie op te lossen verdient hij alle lof; hier zouden de paters hem "overijverig" mogen kwalificeren.
Wie was die Kowalkowski?
Wladislaus Kowalkowski (*11.08.1899 te Slupp, Dld., R.K.), huwde met Lotte Koesling (*29.05.1898 te Koningsberg [het huidige Russische Kaliningrad], Duits Evangelisch). In 1928 werd in Münsterberg [hoofdstad van het voormalig prinsdom Munsterberg] hun zoon Klaus Eberhard geboren.
Vanuit Münsterberg, aan de Ohlau in Silezie gelegen, ten zuiden van Breslau [het huidige Poolse Wroclaw], kwam het gezin op 06.03.1929 naar Houthem. Daar werd het gehuisvest in de Plenkertstraat nr. 78, later hernummerd in 90 en thans nr. 86, een dienstwoning aan de rand van het bierbrouwerijcomplex De Leeuw.
In 1887 reeds had het gemeentebestuur van Houthem vergunning verleend voor de vestiging van een brouwerij op het "Polvermolen"-terrein aan "De Valkenburgsche Leeuwenbrouwerij Dittmann & Sauerlander Actien Maatschappij", een dochteronderneming van een Akense brouwerij.
Conclusie
De “overijverige” veldwachter heeft de door hem verdachten van tevoren gewaarschuwd; hij heeft maatregelen genomen om te voorkomen dat er iemand, wegens incidenten op de schietbaan, met de Duitsers in aanraking zou komen. Daar er desondanks door hun eigen stommiteit enige paters in moeilijkheden kwamen en er teveel ruchtbaarheid aan het voorgevallene werd gegeven, leek het onmogelijk en zelfs gevaarlijk hierover het stilzwijgen te bewaren. Het "ruitjesincident" zou zeker uitkomen, waarna de veldwachter waarschijnlijk door de Duitsers zou worden aangehouden en mogelijk naar Vught zou worden afgevoerd.
Pater Voogt is niet direct toen hij de ruit vernielde gearresteerd en hem is alle gelegenheid gegeven om onder te duiken. Tegenover zijn gezin was het voor Van der Vloet niet verantwoord om een andere weg te volgen dan hij bewandelde. Voor zijn pogingen om via Kowalkowski deze "simpele" kwestie op te lossen verdient hij alle lof; hier zouden de paters hem "overijverig" mogen kwalificeren.
Wie was die Kowalkowski?
Wladislaus Kowalkowski (*11.08.1899 te Slupp, Dld., R.K.), huwde met Lotte Koesling (*29.05.1898 te Koningsberg [het huidige Russische Kaliningrad], Duits Evangelisch). In 1928 werd in Münsterberg [hoofdstad van het voormalig prinsdom Munsterberg] hun zoon Klaus Eberhard geboren.
Vanuit Münsterberg, aan de Ohlau in Silezie gelegen, ten zuiden van Breslau [het huidige Poolse Wroclaw], kwam het gezin op 06.03.1929 naar Houthem. Daar werd het gehuisvest in de Plenkertstraat nr. 78, later hernummerd in 90 en thans nr. 86, een dienstwoning aan de rand van het bierbrouwerijcomplex De Leeuw.
In 1887 reeds had het gemeentebestuur van Houthem vergunning verleend voor de vestiging van een brouwerij op het "Polvermolen"-terrein aan "De Valkenburgsche Leeuwenbrouwerij Dittmann & Sauerlander Actien Maatschappij", een dochteronderneming van een Akense brouwerij.
Samenvatting2:
De rechtsopvolger "De Leeuw" werd op 4 april 1921 opgericht en kon blijkbaar toch niet zonder Duitse expertise.
De dochters Liselotte Margarete (*1935) en Ursula Anne-Marie (*1937) werden te Aken geboren, en kwamen 14 dagen na de geboorte naar huis, in Houthem. Maria Mathilda Notermans (*1913 te Valkenburg) was inwonende dienstbode.
In de oorlogsperiode was er groot gebrek aan grondstoffen, ook bij de bierbrouwerij. De brouwmeester zal wel veel vrije tijd hebben gehad.
Doordat het bevolkingsregister van de gemeente Valkenburg-Houthem door verzetsmensen uit het gemeentehuis werd gestolen en vernietigd terwijl het archief van bierbrouwerij De Leeuw door een brand, veroorzaakt door een afgeworpen benzinebom, geheel in vlammen opging, valt niet na te gaan wat er met de brouwmeester en zijn gezin in en na de oorlogsjaren gebeurde.
Verantwoording
In het Nationaal Archief te ’s-Gravenhage bevinden zich in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) honderdduizenden dossiers over de oorlogsperiode 1940-1945. Daarnaast worden daar ook de "Zuiveringsdossiers" van ambtenaren bewaard. Om na de oorlog een ambtelijke functie te kunnen (blijven) vervullen, moest men uiteraard van onbesproken gedrag zijn.
Onvaderlandslievend gedrag, heulen met de Duitse bezetter, was uiteraard een beletsel om enige overheidsfunctie te vervullen. Waren eerder, onder meer, alle politiemensen door de bezetter gescreend op hun "Arische afkomst", nu moesten ze verantwoording afleggen over hun werkzaamheden in de oorlogstijd.
Het verhaal over het "ruitjesincident", door de Wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, Postcommandant te Houthem, L.C.J. van der Vloet opgeschreven, is in het Nationaal Archief te vinden (10) terwijl het "Zuiveringsbesluit" van 20 december 1946 (11) ten aanzien van de Opperwachtmeester der voormalige Staatspolitie, thans ambtenaar van Rijkspolitie, Louis Casper Johannes van der Vloet, geboren te Kerkrade 26 april 1912, oordeelt dat hem geen blaam treft.
De dochters Liselotte Margarete (*1935) en Ursula Anne-Marie (*1937) werden te Aken geboren, en kwamen 14 dagen na de geboorte naar huis, in Houthem. Maria Mathilda Notermans (*1913 te Valkenburg) was inwonende dienstbode.
In de oorlogsperiode was er groot gebrek aan grondstoffen, ook bij de bierbrouwerij. De brouwmeester zal wel veel vrije tijd hebben gehad.
Doordat het bevolkingsregister van de gemeente Valkenburg-Houthem door verzetsmensen uit het gemeentehuis werd gestolen en vernietigd terwijl het archief van bierbrouwerij De Leeuw door een brand, veroorzaakt door een afgeworpen benzinebom, geheel in vlammen opging, valt niet na te gaan wat er met de brouwmeester en zijn gezin in en na de oorlogsjaren gebeurde.
Verantwoording
In het Nationaal Archief te ’s-Gravenhage bevinden zich in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) honderdduizenden dossiers over de oorlogsperiode 1940-1945. Daarnaast worden daar ook de "Zuiveringsdossiers" van ambtenaren bewaard. Om na de oorlog een ambtelijke functie te kunnen (blijven) vervullen, moest men uiteraard van onbesproken gedrag zijn.
Onvaderlandslievend gedrag, heulen met de Duitse bezetter, was uiteraard een beletsel om enige overheidsfunctie te vervullen. Waren eerder, onder meer, alle politiemensen door de bezetter gescreend op hun "Arische afkomst", nu moesten ze verantwoording afleggen over hun werkzaamheden in de oorlogstijd.
Het verhaal over het "ruitjesincident", door de Wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, Postcommandant te Houthem, L.C.J. van der Vloet opgeschreven, is in het Nationaal Archief te vinden (10) terwijl het "Zuiveringsbesluit" van 20 december 1946 (11) ten aanzien van de Opperwachtmeester der voormalige Staatspolitie, thans ambtenaar van Rijkspolitie, Louis Casper Johannes van der Vloet, geboren te Kerkrade 26 april 1912, oordeelt dat hem geen blaam treft.
Samenvatting3:
Hem trof geen schuld hoewel hij tegen een pater proces-verbaal had opgemaakt en hem in handen van de Sicherheits Dienst had gesteld; hij had hem zelfs nog de gelegenheid gegeven te ontvluchten en onder te duiken.
De opperwachtmeester der Rijkspolitie Van der Vloet verliet op 9 april 1951 zijn dienstwoning met naastliggend cachot (12), Onderstestraat 349 te Houthem, en verhuisde naar Schinnen. Hij beëindigde zijn dienstverband, als adjudant te Maastricht. Sinds 1959 woonde hij te Susteren. Hij overleed op 25 juli 1984.
Bronnen
1. Jan Tillemans, priester-kunstenaar "De artiest van de Congregatie", ’t Sjtegelke (2010) nr. 33, p. 17 e.v.
2. Archief Gemeente Valkenburg-Houthem 1940-1981 inv.nr. 5459.
3. Het achterwege laten van een nummeraanduiding achter "Feldpost no", in het archiefstuk maakt identificatie van de troepenonderdelen onmogelijk.
4. Archief gemeente Valkenburg-Houthem 1940-1981, inv.nr. 6081.
5. Een school met een militaire opleiding, die het niveau had van een gymnasium; 150 Duitse en Nederlandse jongens werden hier voorbereid op een leidende rol tot S.S.- officier en politiek leider in het komende Groot Germaanse Rijk. Valkenburg en Schoten (België) waren de enige dergelijke opleidingsscholen buiten Duitsland.
6. Paul van der Steen in: Keurkinderen, Hitlers Elitescholen in Nederland, p. 87.
7. Het kamp Amersfoort werd na de oorlog "omgetoverd" tot een kazerne; de dienst-plichtigen van het 41e Tankbataljon werden in dezelfde barakken ondergebracht als voorheen de gevangenen. Misschien sliep de auteur wel in 1959/60 in dezelfde barak als destijds de paters Tillemans en Voogt, maar dan 14 maanden lang met bewegingsvrijheid.
De opperwachtmeester der Rijkspolitie Van der Vloet verliet op 9 april 1951 zijn dienstwoning met naastliggend cachot (12), Onderstestraat 349 te Houthem, en verhuisde naar Schinnen. Hij beëindigde zijn dienstverband, als adjudant te Maastricht. Sinds 1959 woonde hij te Susteren. Hij overleed op 25 juli 1984.
Bronnen
1. Jan Tillemans, priester-kunstenaar "De artiest van de Congregatie", ’t Sjtegelke (2010) nr. 33, p. 17 e.v.
2. Archief Gemeente Valkenburg-Houthem 1940-1981 inv.nr. 5459.
3. Het achterwege laten van een nummeraanduiding achter "Feldpost no", in het archiefstuk maakt identificatie van de troepenonderdelen onmogelijk.
4. Archief gemeente Valkenburg-Houthem 1940-1981, inv.nr. 6081.
5. Een school met een militaire opleiding, die het niveau had van een gymnasium; 150 Duitse en Nederlandse jongens werden hier voorbereid op een leidende rol tot S.S.- officier en politiek leider in het komende Groot Germaanse Rijk. Valkenburg en Schoten (België) waren de enige dergelijke opleidingsscholen buiten Duitsland.
6. Paul van der Steen in: Keurkinderen, Hitlers Elitescholen in Nederland, p. 87.
7. Het kamp Amersfoort werd na de oorlog "omgetoverd" tot een kazerne; de dienst-plichtigen van het 41e Tankbataljon werden in dezelfde barakken ondergebracht als voorheen de gevangenen. Misschien sliep de auteur wel in 1959/60 in dezelfde barak als destijds de paters Tillemans en Voogt, maar dan 14 maanden lang met bewegingsvrijheid.
Samenvatting4:
8. Nationaal Archief, CABR 2.09.09 inv.nr. 76015, dossier BRC 1037/47, waarin ook verklaringen zijn aan te treffen van o.a. de ex-geïnterneerden Charles Palmen uit Valkenburg, kapelaan Slots uit Weert en dokter J.H. Hoelen uit Bussum, allen verklarende de Valkenburgse bewaker nooit de hem ten laste gedragen misdragingen te hebben zien begaan, noch hem daartoe in staat te achten.
9. De door Louis Caspar Johannes van der Vloet op 31 januari 1941 als onbezoldigd Rijksveldwachter bij Oranje Nassau-mijn ingevulde vragenlijst [niet afstammend van Joodse ouders of grootouders] bevindt zich in het archief van het Centraal Bureau voor Genealogie te Den Haag onder DossNL045162, dossier Van der Vloet.
10. Bureau Juridische Zaken/Zuivering van de afdeling Politie en Taakvoorganger 1944-1965 (1983), inv.nr. 6387.
11. Zuiveringsarchieven Ministerie van Binnenlandse Zaken (1940-)1945-1984, inv.nr. 29413.
12. Zie ’t Sjtegelke (2004) nr. 21, p. 1-6.
9. De door Louis Caspar Johannes van der Vloet op 31 januari 1941 als onbezoldigd Rijksveldwachter bij Oranje Nassau-mijn ingevulde vragenlijst [niet afstammend van Joodse ouders of grootouders] bevindt zich in het archief van het Centraal Bureau voor Genealogie te Den Haag onder DossNL045162, dossier Van der Vloet.
10. Bureau Juridische Zaken/Zuivering van de afdeling Politie en Taakvoorganger 1944-1965 (1983), inv.nr. 6387.
11. Zuiveringsarchieven Ministerie van Binnenlandse Zaken (1940-)1945-1984, inv.nr. 29413.
12. Zie ’t Sjtegelke (2004) nr. 21, p. 1-6.
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
