Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Jezuïeten sneuvelen op slagveld : Veel vrijwilligers Ignatiuscollege actief in Grote Oorlog
Datering:
2017
Titel:
Jezuïeten sneuvelen op slagveld : Veel vrijwilligers Ignatiuscollege actief in Grote Oorlog
Auteur:
Jos Schols
Titel tijdschrift:
Markant Valkenburg
Afleveringsnummer:
Markant Valkenburg, 9 (2017) nr. 79 (januari), p. 20/21
Samenvatting:
Het Ignatiuscollege aan de Kattebeek in Hulsberg (nu Broekhem-Noord) bereidt zich voor op de priesterwijding op zondag 2 augustus 1914. Een onverwacht bericht uit Aken op 31 juli gooit roet in het eten; alle Duitse dienstplichtige paters jezuïeten, studenten en broeders, moeten zich in Aken melden bij het districtscommando. Dat is opvallend, omdat de jezuïetenorde in 1872 uit Pruisen verbannen was. 97 jezuïeten melden zich in Aken, maar ze mogen weer naar huis.
“De eerste oorlogservaring hadden wij in de tuin van het Ignatiuscollege.
Wij zaten daar in de hete augustusdagen ’s middags graag op de bank in het schaduwrijke lommer. Plotseling zei iemand: ‘Hoor, het schiet!’ Alles was opeens stil. Later hoorden wij dat het Oostenrijkse mortieren waren, die Luik bombardeerden. Dat ging zo dagenlang door”, schrijft Friedrich Muckermann S.J. in zijn memoires.
Vrijwillige ziekenverplegers
Pater provinciaal Kösters biedt uit naastenliefde de medewerking van het Collegium maximum, zoals het Ignatiuscollege ook heet, aan tijdens de Grote Oorlog. Meer dan 150 professoren, studenten en broedersvoegen zich als vrijwillige ziekenverplegers bij de ‘Malteser’ groep.
“De eerste oorlogservaring hadden wij in de tuin van het Ignatiuscollege.
Wij zaten daar in de hete augustusdagen ’s middags graag op de bank in het schaduwrijke lommer. Plotseling zei iemand: ‘Hoor, het schiet!’ Alles was opeens stil. Later hoorden wij dat het Oostenrijkse mortieren waren, die Luik bombardeerden. Dat ging zo dagenlang door”, schrijft Friedrich Muckermann S.J. in zijn memoires.
Vrijwillige ziekenverplegers
Pater provinciaal Kösters biedt uit naastenliefde de medewerking van het Collegium maximum, zoals het Ignatiuscollege ook heet, aan tijdens de Grote Oorlog. Meer dan 150 professoren, studenten en broedersvoegen zich als vrijwillige ziekenverplegers bij de ‘Malteser’ groep.
Samenvatting2:
De groep die op 8 september 1914 vertrekt naar het westfront in Virton (België) hoeft echter niet in actie te komen. Weer thuis gaan ze een spoedcursus ziekenverpleging volgen.
Kriegslazarett 8 in Vouziers (Frankrijk), waar ook Hulsberge jezuïeten dienstbaar zijn, wordt in januari 1915 gedeeltelijk overgeplaatst naar Charleville. Charleville heeft veel gewonden van het Champagnefront. De druk op het lazaret (veldhospitaal) in Vouziers neemt in de herfst fors toe door de komst van ongeveer dertigduizend meest zwaargewonden binnen vier weken.
Kriegslazarett 51
Begin mei 1915 wordt het Ignatiuscollege opgeroepen voor Kriegslazarett 51 aan het oostfront. 85 jezuïeten en 63 zusters reizen vervolgens per sneltrein naar Polen. Ze doen nuttig werk in Przeworsk en besmettelijke ziekten-zorg in Jarozlow. Het ontbreekt hier aan medicijnen en eten. Ook psychische problemen en vermoeidheid eisen hun tol. Achttien zelf besmette paters kunnen (ook) worden gered. De hulpverleners verhuizen naar Zuid-Hongarije en Servië.
Student Oswald von Nell(-Breuning) S.J. wordt aan het oostfront afgekeurd voor oorlogsdienst. Een arts raadt hem af zijn studie te vervolgen ‘wegens het voor zijn gezondheid minder geschikte klimaat in Valkenburg’. Von Nell kiest daarop voor Innsbruck. Hij heeft in zijn 101 jaar(!) lange leven een belangrijke bijdrage geleverd aan de sociale leer van de katholieke kerk én aan de arbeidsverhoudingen in West-Duitsland.
Kriegslazarett 8 in Vouziers (Frankrijk), waar ook Hulsberge jezuïeten dienstbaar zijn, wordt in januari 1915 gedeeltelijk overgeplaatst naar Charleville. Charleville heeft veel gewonden van het Champagnefront. De druk op het lazaret (veldhospitaal) in Vouziers neemt in de herfst fors toe door de komst van ongeveer dertigduizend meest zwaargewonden binnen vier weken.
Kriegslazarett 51
Begin mei 1915 wordt het Ignatiuscollege opgeroepen voor Kriegslazarett 51 aan het oostfront. 85 jezuïeten en 63 zusters reizen vervolgens per sneltrein naar Polen. Ze doen nuttig werk in Przeworsk en besmettelijke ziekten-zorg in Jarozlow. Het ontbreekt hier aan medicijnen en eten. Ook psychische problemen en vermoeidheid eisen hun tol. Achttien zelf besmette paters kunnen (ook) worden gered. De hulpverleners verhuizen naar Zuid-Hongarije en Servië.
Student Oswald von Nell(-Breuning) S.J. wordt aan het oostfront afgekeurd voor oorlogsdienst. Een arts raadt hem af zijn studie te vervolgen ‘wegens het voor zijn gezondheid minder geschikte klimaat in Valkenburg’. Von Nell kiest daarop voor Innsbruck. Hij heeft in zijn 101 jaar(!) lange leven een belangrijke bijdrage geleverd aan de sociale leer van de katholieke kerk én aan de arbeidsverhoudingen in West-Duitsland.
Samenvatting3:
Geestelijke vorming
De jezuïeten houden zich ook bezig met het geestelijke en religieuze welzijn van zieken en gewonden en ze doen apostolisch (zendings)werk. Voorts wordt enige tijd vanuit Hulsberg het veelgelezen soldatentijdschrift ‘Am Lagerfeuer’ uitgegeven.
In de lazaretten groeien de bibliotheken. De paters organiseren aldaar voordrachten over kunst en geschiedenis, ze geven theatervoorstellingen en verzorgen orkestoptredens. Veertig paters functioneren als aalmoezeniers (veldzielzorg). Het religieuze communiteitsleven gaat ook in de lazaretten door.
Nog meer goede werken
Namens het Ignatiuscollege wordt ook lazaretzielzorg in Duitsland uitgevoerd. Een pater heeft de zorg voor de familie van Duitse soldaten in Zuid-Limburg, terwijl een collega in 1918 vlakbij Arnhem zielzorger is van Duitse gevangenen. Voorts wordt in een kamp bij Paderborn zorg verleend aan krijgsgevangenen van andere landen.
Noodlijdende jongens uit Berlijn en Düsseldorf worden tijdelijk opgevangen in jezuïetendependance villa Aalbeek bij Hulsberg.
Ondanks de onderbezetting van het Ignatiuscollege worden tijdens de oorlog honderd nieuwe priesters gewijd.
De jezuïeten houden zich ook bezig met het geestelijke en religieuze welzijn van zieken en gewonden en ze doen apostolisch (zendings)werk. Voorts wordt enige tijd vanuit Hulsberg het veelgelezen soldatentijdschrift ‘Am Lagerfeuer’ uitgegeven.
In de lazaretten groeien de bibliotheken. De paters organiseren aldaar voordrachten over kunst en geschiedenis, ze geven theatervoorstellingen en verzorgen orkestoptredens. Veertig paters functioneren als aalmoezeniers (veldzielzorg). Het religieuze communiteitsleven gaat ook in de lazaretten door.
Nog meer goede werken
Namens het Ignatiuscollege wordt ook lazaretzielzorg in Duitsland uitgevoerd. Een pater heeft de zorg voor de familie van Duitse soldaten in Zuid-Limburg, terwijl een collega in 1918 vlakbij Arnhem zielzorger is van Duitse gevangenen. Voorts wordt in een kamp bij Paderborn zorg verleend aan krijgsgevangenen van andere landen.
Noodlijdende jongens uit Berlijn en Düsseldorf worden tijdelijk opgevangen in jezuïetendependance villa Aalbeek bij Hulsberg.
Ondanks de onderbezetting van het Ignatiuscollege worden tijdens de oorlog honderd nieuwe priesters gewijd.
Samenvatting4:
Geraadpleegde literatuur onder anderen:
Brodkorb, Clemens und Niccola Steiner S.J. (Bearbeiter). Geschichte der
deutschen Jesuiten 1814-1983 im Spiegel des Provinzarchivs. München
2015.
Keulen, Huub, Een vleugje Valkenburg in het leven van een honderdjarige.
Oswald von Nell-Breuning (1890-1991), in: Geulrand nr. 38 (april 1992)
54-56.
Lange S.J., Hermann (Ed.), 25 Jahre Ignatiuskolleg Valkenburg. Freiburg
(1919).
Muckermann S.J., Friedrich, Im Kampf zwischen zwei Epochen. Lebenserinnerungen.
Bearbeitet und eingeleitet von Nikolaus Junk. Mainz 1973.
Brodkorb, Clemens und Niccola Steiner S.J. (Bearbeiter). Geschichte der
deutschen Jesuiten 1814-1983 im Spiegel des Provinzarchivs. München
2015.
Keulen, Huub, Een vleugje Valkenburg in het leven van een honderdjarige.
Oswald von Nell-Breuning (1890-1991), in: Geulrand nr. 38 (april 1992)
54-56.
Lange S.J., Hermann (Ed.), 25 Jahre Ignatiuskolleg Valkenburg. Freiburg
(1919).
Muckermann S.J., Friedrich, Im Kampf zwischen zwei Epochen. Lebenserinnerungen.
Bearbeitet und eingeleitet von Nikolaus Junk. Mainz 1973.
Trefwoorden:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
