Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Stropers- en familiedrama's in Houthem, 100 jaar geleden (2/2)
Datering:
2013
Titel:
Stropers- en familiedrama's in Houthem, 100 jaar geleden (2/2)
Auteur:
Fons Heijnens
Titel tijdschrift:
't Sjtegelke
Afleveringsnummer:
't Sjtegelke, 20 (2013) nr. 2 (december), p. 8-18
Samenvatting:
VERVOLG
De jachtopzienersfamilie Knols
Jan Andries (Andries) Knols, geb. Schimmert 20-05-1841, ovl. Schimmert 03-03-1929, arbeider in een Belgische pannenfabriek, begon met een compagnon in Schimmert een pannenfabriek. In zijn jonge jaren was hij een geduchte stroper, later werd hij jachtopziener in het Ravensbos en onbezoldigde rijksveldwachter.
Andries kreeg in juni 1888 nabij het landgoed Ravensbos een geweerschot in zijn linkerbeen. (4)
Hij trouwde te Schimmert op 28-05-1885 Anna Maria Kuijpers, geb. Schimmert 20-12-1853, ovl. Schimmert 24-06-1939, kokkin op het kasteel te Amstenrade van de familie Marchant et d’Ansembourg en later kokkin op het kasteel van baron de Selys de Fanson in Houthem.
Zij woonden in de jachtopzienerswoning, genaamd “Vogelzang” in het Ravensbos.
Uit dit huwelijk:
1.Jan Hubert (Sjang) Knols, geb. Schimmert 13-03-1886, ovl. Valkenburg-Houthem 06-04-1952, van 10-02-1911 tot 06-10-1912 vervangend jachtopziener bij de Graaf van Aefferden in Posterholt. Hij werd op 10-08-1912 door burgemeester Vermeulen benoemd tot veldwachter in de gemeente Houthem. Zijn jaarwedde bedroeg toen 400 gulden met vrije kleding.
Op 21-06-1921 werd Knols als deurwaarder gemeentelijke belastingen beëdigd. Als gevolg van zijn ziekte en gebreken werd hij op 52-jarige leeftijd per 01-10-1938 eervol ontslagen.
Hij trouwde te Houthem op 03-10-1919 Maria Elisabeth Kisters, geb. Schinnen 27-02-1890, ovl. Broekhem, huize Boslust 23-04-1974.
In december 1913 raakte Sjang Knols ernstig gewond door messteken van een stroper Quax, die daarbij tijdens de schermutselingen dodelijk werd geraakt.
De andere stroper [mogelijk Eijkenboom uit Meerssen] wist te ontvluchten.
2.Joannes Josephus (Jup) Knols, geb. Houthem 16-11-1888, ovl. Heerlen, de Weverziekenhuis 30-07-1975, volgde zijn vader op als jachtopziener in het Ravensbos. Jup kreeg tijdens een jachtongeval in juni 1924 een kogel in zijn rechter schouderblad. (5)
De jachtopzienersfamilie Knols
Jan Andries (Andries) Knols, geb. Schimmert 20-05-1841, ovl. Schimmert 03-03-1929, arbeider in een Belgische pannenfabriek, begon met een compagnon in Schimmert een pannenfabriek. In zijn jonge jaren was hij een geduchte stroper, later werd hij jachtopziener in het Ravensbos en onbezoldigde rijksveldwachter.
Andries kreeg in juni 1888 nabij het landgoed Ravensbos een geweerschot in zijn linkerbeen. (4)
Hij trouwde te Schimmert op 28-05-1885 Anna Maria Kuijpers, geb. Schimmert 20-12-1853, ovl. Schimmert 24-06-1939, kokkin op het kasteel te Amstenrade van de familie Marchant et d’Ansembourg en later kokkin op het kasteel van baron de Selys de Fanson in Houthem.
Zij woonden in de jachtopzienerswoning, genaamd “Vogelzang” in het Ravensbos.
Uit dit huwelijk:
1.Jan Hubert (Sjang) Knols, geb. Schimmert 13-03-1886, ovl. Valkenburg-Houthem 06-04-1952, van 10-02-1911 tot 06-10-1912 vervangend jachtopziener bij de Graaf van Aefferden in Posterholt. Hij werd op 10-08-1912 door burgemeester Vermeulen benoemd tot veldwachter in de gemeente Houthem. Zijn jaarwedde bedroeg toen 400 gulden met vrije kleding.
Op 21-06-1921 werd Knols als deurwaarder gemeentelijke belastingen beëdigd. Als gevolg van zijn ziekte en gebreken werd hij op 52-jarige leeftijd per 01-10-1938 eervol ontslagen.
Hij trouwde te Houthem op 03-10-1919 Maria Elisabeth Kisters, geb. Schinnen 27-02-1890, ovl. Broekhem, huize Boslust 23-04-1974.
In december 1913 raakte Sjang Knols ernstig gewond door messteken van een stroper Quax, die daarbij tijdens de schermutselingen dodelijk werd geraakt.
De andere stroper [mogelijk Eijkenboom uit Meerssen] wist te ontvluchten.
2.Joannes Josephus (Jup) Knols, geb. Houthem 16-11-1888, ovl. Heerlen, de Weverziekenhuis 30-07-1975, volgde zijn vader op als jachtopziener in het Ravensbos. Jup kreeg tijdens een jachtongeval in juni 1924 een kogel in zijn rechter schouderblad. (5)
Samenvatting2:
Jup trouwde op 21-04-1920 Margaretha Maria Hubertina (Grit) Vluggen, geb. Epen 10-01-1893, ovl. Valkenburg, Huize Boslust, 03-02-1984.
3.Maria Catharina Hubertina (Tien) Knols, geb. Houthem 19-04-1891, trouwde Frans Beck, Pruisische militair in Keulen. Hij vocht in de Eerste Wereldoorlog als militair aan het front in Frankrijk. Zij gingen na hun huwelijk in Berlijn wonen, waar zij 2 zonen kregen.
4.Joannes Wilhelmus (Giel) Knols, geb. Houthem 17-10-1894, ovl. Heerlen 19-01-1966, trouwde te Heerlen op 08-04-1920 Maria Anna (Anna) Colette, geb. Bunde/Voulwames. Hij was jachtopziener op het domein Terworm van de Oranje Nassau mijnen. Zij woonden in een van de dienstwoningen. Op 01-03-1943 vierde hij zijn 25-jarig dienstjubileum bij de O.N.-mijnen. Hij vervulde - volgens de toelichting - deze vertrouwenspost met de meeste nauwgezetheid en stond bekend als een voor zijn taak volkomen berekende politieman.
5.Maria Mathilde (Til) Knols, geb. Houthem 01-05-1899, ovl. Geleen, ziekenhuis 21-09-1989, ongehuwd, werkte in de porseleinwinkel van Quaedvlieg aan de Wilhelminalaan in Valkenburg.
Jachtopziener, tevens onbezoldigde rijksveldwachter Linckens
Joannes Antonius (op bidprentje: Johannus Antonius) Linckens geb. Klimmen 11-02-1879 ovl. Valkenburg (plotseling) 11-07-1948, trouwde te Wittem op 11-06-1908 Hubertina Ramakers, geb. Wittem 1883.
Op het bidprentje staat dat hij gepensioneerd opperwachtmeester der Marechaussee was.
Van 1913 tot 1918 was Sjeng Linckens jachtopziener bij de baron de Selys de Fanson. Hij werd in 1918 benoemd tot gemeenteveldwachter in de gemeente Valkenburg. Dat bleef hij tot 1939. [Hij werd later/tevens deurwaarder, marktmeester]. Linckens huurde in 1920 een woning in de Plenkertstraat en in 1927 de veldwachterswoning in diezelfde straat.
3.Maria Catharina Hubertina (Tien) Knols, geb. Houthem 19-04-1891, trouwde Frans Beck, Pruisische militair in Keulen. Hij vocht in de Eerste Wereldoorlog als militair aan het front in Frankrijk. Zij gingen na hun huwelijk in Berlijn wonen, waar zij 2 zonen kregen.
4.Joannes Wilhelmus (Giel) Knols, geb. Houthem 17-10-1894, ovl. Heerlen 19-01-1966, trouwde te Heerlen op 08-04-1920 Maria Anna (Anna) Colette, geb. Bunde/Voulwames. Hij was jachtopziener op het domein Terworm van de Oranje Nassau mijnen. Zij woonden in een van de dienstwoningen. Op 01-03-1943 vierde hij zijn 25-jarig dienstjubileum bij de O.N.-mijnen. Hij vervulde - volgens de toelichting - deze vertrouwenspost met de meeste nauwgezetheid en stond bekend als een voor zijn taak volkomen berekende politieman.
5.Maria Mathilde (Til) Knols, geb. Houthem 01-05-1899, ovl. Geleen, ziekenhuis 21-09-1989, ongehuwd, werkte in de porseleinwinkel van Quaedvlieg aan de Wilhelminalaan in Valkenburg.
Jachtopziener, tevens onbezoldigde rijksveldwachter Linckens
Joannes Antonius (op bidprentje: Johannus Antonius) Linckens geb. Klimmen 11-02-1879 ovl. Valkenburg (plotseling) 11-07-1948, trouwde te Wittem op 11-06-1908 Hubertina Ramakers, geb. Wittem 1883.
Op het bidprentje staat dat hij gepensioneerd opperwachtmeester der Marechaussee was.
Van 1913 tot 1918 was Sjeng Linckens jachtopziener bij de baron de Selys de Fanson. Hij werd in 1918 benoemd tot gemeenteveldwachter in de gemeente Valkenburg. Dat bleef hij tot 1939. [Hij werd later/tevens deurwaarder, marktmeester]. Linckens huurde in 1920 een woning in de Plenkertstraat en in 1927 de veldwachterswoning in diezelfde straat.
Samenvatting3:
Het echtpaar kreeg 11 kinderen, waarvan er vier op zeer jonge leeftijd overleden.
1.Joannes Antonius, geb. Wittem 24-02-1909 ovl. Wittem/Wahlwiller 13-03-1909 (2 weken oud)
2.Maria Helena, Wittem 28-03-1910, ovl. Houthem 08-12-1916 (6 jaar oud)
3.Pieter Joseph (Pierre), geb. Wittem 04-07-1911, ovl. Heerlen 10-05-1989 trouwde te Heerlen op 02-11-1939 Wilhelmina Petronella Maria Laudy, geb. 1907
4.Johannes Hubertus, geb. Wittem 12-10-1912 ovl. Valkenburg 17-04-1980 trouwde te Heerlen op 25-05-1939 Anna Cornelia Janssen
5.Johanna Catharina, geb. Houthem 12-03-1914 ovl. Houthem 27-08-1990 trouwde Valkenburg 21-06-1939 Joseph Aloysius (Sjef) Kelleners, geb. 1910
6.Anna Maria Hubertina, geb. Houthem 25-03-1915 ovl. Sittard 21-06-1994 trouwde te Valkenburg op 20-09-1940 Petrus Marie Franciscus (Piet) op de Beek, geb. 1914
7.Mathieu Joseph, geb. Houthem 20-06-1916, ovl. Houthem 22-10-1916 (4 maanden oud)
8.Mathieu Joseph, geb. ca. 04-1919, ovl. Valkenburg 22-09-1919 (5 maanden oud).
9.Anna Maria Helena, geb. 1921
10.Antoon Petrus Jozef, geb. 1927
11.Josephina Johanna Maria, geb. 1931
Het gezin Linckens kreeg, net als veel andere gezinnen in die tijd, te maken met kindersterfte en verloor vier kinderen op zeer jonge leeftijd.
Sjeng Linckens raakte in december 1913 door messteken gewond tijdens het stropersdrama in het Kloosterbos.
En tijdens een nachtelijke surveillance in het Ravensbos in juni 1924 werd Jup Knols door een schot uit de revolver van Sjeng Linckens per ongeluk in zijn rechter schouderblad getroffen.
Samenvatting4:
Het dodelijk slachtoffer Quax
Johannes Lambertus Quax, geb. Meerssen 26-01-1875 ovl. Houthem 27-12-1913, spoorwegbeambte (remmer bij de S.S.) trouwde te Berg en Terblijt op 22-11-1906 Maria Agnes Cools, geb. Berg en Terblijt 30-11-1883 ovl. Valkenburg 20-05-1980, naaister, huishoudster, later pensionhoudster.
Zij woonden o.m. in Houthem, Meerssen en vanaf ca. 1914 aan de groote straat (Vroenhof) in Houthem.
Johannes Lambertus was al 32 jaar toen op hun eerste dochter Ida werd geboren.
Uit dit huwelijk:
1.Ida Maria Hubertina (Ida) geb. Houthem 12-10-1907 ovl. Houthem 27-07-1999, ongehuwd. Zij was de oudste van 5 kinderen en runde met haar moeder en zus Marie vele jaren een pension in Vroenhof (pension Quax, later hotel Zomers buiten, de Herberg en thans Nul 43)
2.Maria Johanna (Marieke) geb. Houthem 23-01-1909 ovl. Valkenburg 18-09-2003 trouwde Hubertus Joseph (Sjeuf) Vanmeulebrouk geb. Schin op Geul 21-06-1905 ovl. Heerlen (ziekenhuis) 13-08-1996, kantonnier bij de provincie
3.Francisca Maria geb. Meerssen 22-03-1910 trouwde te Houthem op 19-07-1935 Michiel Joseph Urlings geb. Ulestraten 05-09-1907, hulpkeurmeester
4.Jozef Hubertus geb. ca. 05-1913 ovl. Meerssen 06-01-1914 (8 maanden oud)
5.Anna geb. Houthem 09-06-1914 ovl. Wassenaar 13-03-1957, trouwde Goswin Andries Boosten, geb. 1918 ovl. 1982.
Het gezin Quax maakte in korte tijd heel wat ellende mee. Moeder was enkele maanden zwanger, toen het stropersdrama zich afspeelde. Na het noodlottig overlijden van hun vader op 27 december 1913 moest het jonge gezin enkele dagen later op 6 januari 1914 ook afscheid nemen van de 8 maanden oude Jozef Hubertus. De moeder beviel enkele maanden later in Houthem op 9 juni van een dochtertje Anna.
Tot slot
In een moeilijke tijd, nu exact 100 jaar geleden, speelde zich in Houthem een stropersdrama af.
Samenvatting5:
Met de gevolgen daarvan werden diverse gezinnen geconfronteerd. Het ene gezin met de gevolgen van de opgelopen verwondingen, trauma’s en blijvende invaliditeit, het andere met het verlies van een echt-genoot/vader en kleine kinderen. In een kleine gemeenschap zoals Houthem, hakte dit er behoorlijk in.
Met dank aan Jef Knols (1924-2011), zoon van Sjang, en zijn nicht Nel Knols voor hun mondelinge informatie en Fred Linckens voor gegevens over de familie Linckens.
Bronnen:
-Gang naar het Verleden / door Jef Knols.- 2009
-Limburger Koerier, 26-2-1943
-Nieuwe Tilburgsche Courant, 30-12-1913, 5-2-1914
-Rotterdamsch Nieuwsblad, 30-12-1913
-De Nieuwe Koerier, 16-6-1888, 31-12-1913
-De Nieuwe Koerier/Maas en Roerbode, 5-2-1914
-Maas en Roerbode, 14-6-1888
-Het Vaderland, 27-6-1924
-Frisia, 10-2-1906
-300 jaar Familie Linckens, http://home.wanadoo.nl/p.linckens/start.htm
-Bidprentjescollectie en documentatiesysteem van de Heemkundevereniging
-Genealogische website www.wiewaswie.nl
Foto's:
- Sjang Knols
- Sjeng Linckens
- De gezusters Quax met Elly Mulders in hun pension in Vroenhof
Voetnoten:
1. Sjang Knols was 27 jaar toen hij geconfronteerd werd met dit dodelijke stropersdrama. Sjang was een zoon uit het gezin van Andries Knols en Anna Maria Kuijpers, een gezin waarvan drie mannen als jachtopziener c.q. veldwachter geconfronteerd werden met de gevolgen van confrontaties met stropers.
2. Sjeng Linckens was 34 jaar oud toen hij betrokken werd bij dit drama. Van 1913 tot 1918 was hij jachtopziener bij de baron de Selys de Fanson.
3. In februari 1906 zou deze persoon J.E., [mogelijk Eijkenboom volgens Jef Knols] een zekere Lemaire, een bekende stroper die al enige processen-verbaal als stroper achter de rug had, hebben vergezeld tijdens een stropersdrama dat zich afspeelde op het Gemeentebroek in Meerssen.
Met dank aan Jef Knols (1924-2011), zoon van Sjang, en zijn nicht Nel Knols voor hun mondelinge informatie en Fred Linckens voor gegevens over de familie Linckens.
Bronnen:
-Gang naar het Verleden / door Jef Knols.- 2009
-Limburger Koerier, 26-2-1943
-Nieuwe Tilburgsche Courant, 30-12-1913, 5-2-1914
-Rotterdamsch Nieuwsblad, 30-12-1913
-De Nieuwe Koerier, 16-6-1888, 31-12-1913
-De Nieuwe Koerier/Maas en Roerbode, 5-2-1914
-Maas en Roerbode, 14-6-1888
-Het Vaderland, 27-6-1924
-Frisia, 10-2-1906
-300 jaar Familie Linckens, http://home.wanadoo.nl/p.linckens/start.htm
-Bidprentjescollectie en documentatiesysteem van de Heemkundevereniging
-Genealogische website www.wiewaswie.nl
Foto's:
- Sjang Knols
- Sjeng Linckens
- De gezusters Quax met Elly Mulders in hun pension in Vroenhof
Voetnoten:
1. Sjang Knols was 27 jaar toen hij geconfronteerd werd met dit dodelijke stropersdrama. Sjang was een zoon uit het gezin van Andries Knols en Anna Maria Kuijpers, een gezin waarvan drie mannen als jachtopziener c.q. veldwachter geconfronteerd werden met de gevolgen van confrontaties met stropers.
2. Sjeng Linckens was 34 jaar oud toen hij betrokken werd bij dit drama. Van 1913 tot 1918 was hij jachtopziener bij de baron de Selys de Fanson.
3. In februari 1906 zou deze persoon J.E., [mogelijk Eijkenboom volgens Jef Knols] een zekere Lemaire, een bekende stroper die al enige processen-verbaal als stroper achter de rug had, hebben vergezeld tijdens een stropersdrama dat zich afspeelde op het Gemeentebroek in Meerssen.
Samenvatting6:
Daarbij kwam J. Lemaire, gehuwd en vader van een groot gezin, door een geweerschot van een van de veldwachters om het leven. Lemaire had enkele keren op de rijksveldwachters Van Puyenbroek en Houtermans geschoten, waarbij veldwachter Houtermans in het been werd geraakt en een vingertop en een stuk van de hand kwijtraakte. Op weg naar Calvariënberg overleed Lemaire. Hij was door een kogel vlak onder het hart getroffen.
(bron: Frisia, 10-2-1906)
4. Rijksveldwachter gewond
Dinsdag-avond werd nabij het landgoed Ravenbosch de onbezoldigde rijksveldwachter A. Kools [i.e. Knols] alhier door een geweerschot in het linkerbeen gewond. De justitie heeft een onderzoek ingesteld. Bron: Maas en Roerbode 14-06-1888
Onderzoek naar toedracht
De justitie te Maastricht heeft een onderzoek ingesteld naar eene verwonding, toe-gebracht door middel van een geweerschot op den rijksveldwachter Knols, te Hout¬hem, waarvan de dader en de aanleiding onbekend zijn. Bron: De Nieuwe Koerier 16-06-1888
5. Eind juni 1924 werd de jachtopzienersfamilie Knols weer geconfronteerd met de gevaren van de uitoefening van hun beroep, in een tijd dat stroperij veel voorkwam.
De jachtopzieners, tevens onbezoldigde ambtenaren van de politie, Sjeng Linckens en Jup Knols, die beiden in dienst waren bij de grafelijke familie d'Ansembourg in Strabeek, waren 's nachts op surveillance in de bossen. Toen zij plotseling een schot hoorden - van waarschijnlijk een stroper - gingen zij beiden afzonderlijk op onderzoek uit. Na een poos dacht Linckens in de duisternis de stroper te zien, ging met een revolver in de hand op hem af en wilde hem arresteren. Het bleek echter Knols te zijn, die Sjeng Linckens voor de stroper aanzag. In de consternatie struikelde Jup Knols en Sjeng Linckens viel boven op hem, waarbij de revolver afging en Knols onder het rechterschouderblad door een schot werd getroffen. Jup Knols werd naar het ziekenhuis in Heerlen vervoerd, waar de kogel werd verwijderd.
(bron: Frisia, 10-2-1906)
4. Rijksveldwachter gewond
Dinsdag-avond werd nabij het landgoed Ravenbosch de onbezoldigde rijksveldwachter A. Kools [i.e. Knols] alhier door een geweerschot in het linkerbeen gewond. De justitie heeft een onderzoek ingesteld. Bron: Maas en Roerbode 14-06-1888
Onderzoek naar toedracht
De justitie te Maastricht heeft een onderzoek ingesteld naar eene verwonding, toe-gebracht door middel van een geweerschot op den rijksveldwachter Knols, te Hout¬hem, waarvan de dader en de aanleiding onbekend zijn. Bron: De Nieuwe Koerier 16-06-1888
5. Eind juni 1924 werd de jachtopzienersfamilie Knols weer geconfronteerd met de gevaren van de uitoefening van hun beroep, in een tijd dat stroperij veel voorkwam.
De jachtopzieners, tevens onbezoldigde ambtenaren van de politie, Sjeng Linckens en Jup Knols, die beiden in dienst waren bij de grafelijke familie d'Ansembourg in Strabeek, waren 's nachts op surveillance in de bossen. Toen zij plotseling een schot hoorden - van waarschijnlijk een stroper - gingen zij beiden afzonderlijk op onderzoek uit. Na een poos dacht Linckens in de duisternis de stroper te zien, ging met een revolver in de hand op hem af en wilde hem arresteren. Het bleek echter Knols te zijn, die Sjeng Linckens voor de stroper aanzag. In de consternatie struikelde Jup Knols en Sjeng Linckens viel boven op hem, waarbij de revolver afging en Knols onder het rechterschouderblad door een schot werd getroffen. Jup Knols werd naar het ziekenhuis in Heerlen vervoerd, waar de kogel werd verwijderd.
Trefwoorden:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
