Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Van taboe naar huis-tuin-en keukenziekte
Datering:
2021
Titel:
Van taboe naar huis-tuin-en keukenziekte
Auteur:
Meyke Houben
Foto's door:
Johannes Timmermans
Titel tijdschrift:
Voilà - De Limburger
Afleveringsnummer:
Voilà - De Limburger, 2 (2021) nr. 11 (24 sept.), p. 23-25
Samenvatting:
Dementie is hard op weg om volksziekte nummer 1 te worden. In Limburg kampen momenteel ongeveer 22.000 mensen mei de aandoening. Hoogleraar ouderenpsychiatrie Frans Verhey doet al bijna veertig jaar onderzoek naar de werking van het geheugen. 1k ben geen pessimist, maar ik denk niet meer in doorbraken.
"We moeten leren mensen met dementie niet te zien als patiënten met een enge hersenziekte, maar met een geheugenhandicap"
Jn zijn werkkamer in het MUMC+ in Maastricht somt prof. dr. Frans Verhey de kille cijfers op: ouderen van 80 jaar hebben twintig procent kans om dement te worden, bij 85 jaar stijgt dat percentage naar 33 en van de 90-plussers krijgt één op de twee mensen met de ziekte te maken. De maatschappelijke impact is groot; steeds meer mensen kennen wel iemand in hun omgeving met geheugenproblemen. Maar vreemd genoeg rust er nog steeds een taboe op dementie. "Er is veel angst voor de ziekte. Begrijpelijk, want googel maar eens op afbeeldingen met de term 'Alzheimer'. Wat je dan te zien krijgt, maakt somber. Het zou goed zijn als dat verandert. Wat wij willen, is dat dementie veel meer een huis-tuin-en-keukenziekte wordt."
Het onderzoek naar geheugenproblemen bij ouderen begon eind jaren zeventig van de vorige eeuw. Toen werd Alzheimer voor het eerst een ziekte genoemd. Daarvoor heette het in de volksmond dat opa of oma aan het 'verkindsen' was. "De huisarts wist zich met deze mensen geen raad, op medisch gebied was er niks geregeld. Het bleef veelal bij pappen en nathouden, pas als het tot een crisis kwam, werd iemand opgenomen."
Dat laatste was met name voor de familie een schrikbeeld. "Het Maastrichtse Klevarie bijvoorbeeld was vroeger voor veel ouderen een soort medische gevangenis. Gelukkig is dat nu een stuk beter. Het verpleeghuis is een noodzakelijk kwaad geworden, waar de medewerkers hun best doen om de bewoners zich zo veel mogelijk thuis te laten voelen.
"We moeten leren mensen met dementie niet te zien als patiënten met een enge hersenziekte, maar met een geheugenhandicap"
Jn zijn werkkamer in het MUMC+ in Maastricht somt prof. dr. Frans Verhey de kille cijfers op: ouderen van 80 jaar hebben twintig procent kans om dement te worden, bij 85 jaar stijgt dat percentage naar 33 en van de 90-plussers krijgt één op de twee mensen met de ziekte te maken. De maatschappelijke impact is groot; steeds meer mensen kennen wel iemand in hun omgeving met geheugenproblemen. Maar vreemd genoeg rust er nog steeds een taboe op dementie. "Er is veel angst voor de ziekte. Begrijpelijk, want googel maar eens op afbeeldingen met de term 'Alzheimer'. Wat je dan te zien krijgt, maakt somber. Het zou goed zijn als dat verandert. Wat wij willen, is dat dementie veel meer een huis-tuin-en-keukenziekte wordt."
Het onderzoek naar geheugenproblemen bij ouderen begon eind jaren zeventig van de vorige eeuw. Toen werd Alzheimer voor het eerst een ziekte genoemd. Daarvoor heette het in de volksmond dat opa of oma aan het 'verkindsen' was. "De huisarts wist zich met deze mensen geen raad, op medisch gebied was er niks geregeld. Het bleef veelal bij pappen en nathouden, pas als het tot een crisis kwam, werd iemand opgenomen."
Dat laatste was met name voor de familie een schrikbeeld. "Het Maastrichtse Klevarie bijvoorbeeld was vroeger voor veel ouderen een soort medische gevangenis. Gelukkig is dat nu een stuk beter. Het verpleeghuis is een noodzakelijk kwaad geworden, waar de medewerkers hun best doen om de bewoners zich zo veel mogelijk thuis te laten voelen.
Samenvatting2:
Bovendien krijgt elke patiënt tegenwoordig al bij de diagnose een case-manager toegewezen, die zorg op maat biedt en vooral kijkt naar wat hij of zij nog wel kan. Wat dat betreft kun je beter nu dement zijn dan vijftig jaar geleden."
Frans Verhey begon in 1986 in Maastricht de eerste geheugenpoli van Nederland. Sindsdien heeft het onderzoek naar dementie een hoge vlucht genomen. Onderzoek is ook een van de pijlers van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030, onder het motto 'Dementie de wereld uit'. Geen realistische slogan, vindt Verhey. "Beter zou zijn: 'leren leven met dementie'. De afgelopen decennia is er wereldwijd gezocht naar genezing, maar nog steeds is er geen medicijn tegen dementie of Alzheimer.
Al zijn er wel middelen die de loop van de ziekte enigszins stabiliseren. Deze zomer werd er in de VS nog een nieuw medicijn geregistreerd, dat claimde effectief te zijn bij de ziekte van Alzheimer. Ik geloof daar niet in. Het middel haalt Alzheimer-eiwitten weg uit de hersenen, maar we weten niet of die eiwitten wel de oorzaak zijn van dementie. En of het middel leidt tot verbeteringen in het leven van de patiënt. Naar mijn idee geef je mensen zo valse hoop. Bovendien is het medicijn peperduur. Voor dat geld kun je beter een verpleger inschakelen."
In doorbraken gelooft Verhey niet meer. "We maken kleine stappen vooruit. De aandacht gaat vooral uit naar het medische deel van dementie, naar de psychosociale zorg - het ondersteunen van mantelzorgers - en naar preventie." Het goede nieuws is, dat 80-jarigen nu zo'n vijftien procent minder kans hebben om dement te worden dan de vorige generatie. "Dat komt, omdat we gezonder zijn gaan leven. We roken minder en er zijn meer mogelijkheden om onze gezondheid te monitoren."
Frans Verhey begon in 1986 in Maastricht de eerste geheugenpoli van Nederland. Sindsdien heeft het onderzoek naar dementie een hoge vlucht genomen. Onderzoek is ook een van de pijlers van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030, onder het motto 'Dementie de wereld uit'. Geen realistische slogan, vindt Verhey. "Beter zou zijn: 'leren leven met dementie'. De afgelopen decennia is er wereldwijd gezocht naar genezing, maar nog steeds is er geen medicijn tegen dementie of Alzheimer.
Al zijn er wel middelen die de loop van de ziekte enigszins stabiliseren. Deze zomer werd er in de VS nog een nieuw medicijn geregistreerd, dat claimde effectief te zijn bij de ziekte van Alzheimer. Ik geloof daar niet in. Het middel haalt Alzheimer-eiwitten weg uit de hersenen, maar we weten niet of die eiwitten wel de oorzaak zijn van dementie. En of het middel leidt tot verbeteringen in het leven van de patiënt. Naar mijn idee geef je mensen zo valse hoop. Bovendien is het medicijn peperduur. Voor dat geld kun je beter een verpleger inschakelen."
In doorbraken gelooft Verhey niet meer. "We maken kleine stappen vooruit. De aandacht gaat vooral uit naar het medische deel van dementie, naar de psychosociale zorg - het ondersteunen van mantelzorgers - en naar preventie." Het goede nieuws is, dat 80-jarigen nu zo'n vijftien procent minder kans hebben om dement te worden dan de vorige generatie. "Dat komt, omdat we gezonder zijn gaan leven. We roken minder en er zijn meer mogelijkheden om onze gezondheid te monitoren."
Samenvatting3:
Een bewuste leefstijl is volgens Verhey de beste remedie om dementie uit te stellen. "Zorg dat je regelmatig beweegt, eet gezond en blijf nieuwsgierig, zoek nieuwe uitdagingen. Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Als je tussen je veertigste en zeventigste deze leefstijl omarmt, heb je daar baat bij. Daarna ben je te laat."
Voor mensen die toch met dementie te maken krijgen, is acceptatie en begrip van de omgeving heel belangrijk, benadrukt Verhey. "Iemand met dementie wil niet worden afgeschreven.
Als maatschappij moeten we leren hen niet te zien als patiënten met een enge hersenziekte, maar met een geheugenhandicap. Vervolgens is het zaak te kijken wat diegene nodig heeft om zo veel mogelijk kwaliteit van leven te behouden. Het doel is uiteindelijk een meer dementievriendeljke samenleving."
Dementie is een bijzonder complexe aandoening, die de wetenschap nog wel even bezighoudt, meent het hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg. "Kijkend naar de toekomst zal de nadruk blijven liggen op de 'zorg'. Nederland telt nu ongeveer 275.000 mensen met dementie. We zullen moeten leren hoe we daarmee omgaan en hoe we het leven van dementeren-den en mantelzorgers kunnen veraangenamen. Misschien dat er op termijn ook wat meer ruimte komt voor 'genezing', in de vorm van een medicijn, maar de komende tien jaar zie ik dat niet gebeuren.'
En wat als hij zelf dement wordt? Bij die vraag heeft de hoogleraar nog niet echt stilgestaan. Toch vindt hij snel een antwoord: "Ik hoop dat mijn omgeving me dan goed begrijpt en dat ik - als dat nodig is - zorg kan krijgen op een plek waar ik graag ben."
Voor mensen die toch met dementie te maken krijgen, is acceptatie en begrip van de omgeving heel belangrijk, benadrukt Verhey. "Iemand met dementie wil niet worden afgeschreven.
Als maatschappij moeten we leren hen niet te zien als patiënten met een enge hersenziekte, maar met een geheugenhandicap. Vervolgens is het zaak te kijken wat diegene nodig heeft om zo veel mogelijk kwaliteit van leven te behouden. Het doel is uiteindelijk een meer dementievriendeljke samenleving."
Dementie is een bijzonder complexe aandoening, die de wetenschap nog wel even bezighoudt, meent het hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg. "Kijkend naar de toekomst zal de nadruk blijven liggen op de 'zorg'. Nederland telt nu ongeveer 275.000 mensen met dementie. We zullen moeten leren hoe we daarmee omgaan en hoe we het leven van dementeren-den en mantelzorgers kunnen veraangenamen. Misschien dat er op termijn ook wat meer ruimte komt voor 'genezing', in de vorm van een medicijn, maar de komende tien jaar zie ik dat niet gebeuren.'
En wat als hij zelf dement wordt? Bij die vraag heeft de hoogleraar nog niet echt stilgestaan. Toch vindt hij snel een antwoord: "Ik hoop dat mijn omgeving me dan goed begrijpt en dat ik - als dat nodig is - zorg kan krijgen op een plek waar ik graag ben."
Samenvatting4:
Ter gelegenheid van het jubileum organiseert het Alzheimer Centrum Limburg een serie webinars.
Dit jaar viert het Alzheimer Centrum Limburg, waarvan Frans Verhey een van de twee hoofden is, zijn twintigjarig jubileum. Het centrum is een samenwerkingsverband tussen diverse gezondheidszorginstellingen in Limburg en de Universiteit Maastricht.
Ter gelegenheid van het jubileum organiseert het Alzheimer Centrum Limburg een serie webinars. Het eerste is op 21 oktober en heeft als thema Dementie.., en hoe nu verder? Ook zijn binnenkort op Li filmpjes te zien over verschillende aspecten van dementie.
Meer info: alzheimercentrumlimburg.nI.
Dit jaar viert het Alzheimer Centrum Limburg, waarvan Frans Verhey een van de twee hoofden is, zijn twintigjarig jubileum. Het centrum is een samenwerkingsverband tussen diverse gezondheidszorginstellingen in Limburg en de Universiteit Maastricht.
Ter gelegenheid van het jubileum organiseert het Alzheimer Centrum Limburg een serie webinars. Het eerste is op 21 oktober en heeft als thema Dementie.., en hoe nu verder? Ook zijn binnenkort op Li filmpjes te zien over verschillende aspecten van dementie.
Meer info: alzheimercentrumlimburg.nI.
Samenvatting5:
NAAM: Frans Verhey
WERD: Neuroloog/psychiater, zenuwarts
WAS: Oprichter geheugenpoli Maastricht
WERKT: Als hoogleraar ouderenpsychiatrie en neuropsychiatrie in het MUMC+, hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg
THUIS: Getrouwd, drie kinderen
BOEK: De rat van Amsterdam, Pieter Waterdrinker
VRIJE TIJD: Alles over The Beatles
WERD: Neuroloog/psychiater, zenuwarts
WAS: Oprichter geheugenpoli Maastricht
WERKT: Als hoogleraar ouderenpsychiatrie en neuropsychiatrie in het MUMC+, hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg
THUIS: Getrouwd, drie kinderen
BOEK: De rat van Amsterdam, Pieter Waterdrinker
VRIJE TIJD: Alles over The Beatles
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
