Rechts is het voorname geel en rood van Château St. Gerlach zichtbaar tussen de bomen.
In de beemden staan de runderen te dromen tegen een achtergrond van elzen en wilgen. Het fraaie decor kan niet verhullen dat de Gerlachusput hard toe is aan een restauratie. Hier, zo vertelt de legende, heeft Gerlach van Houthem in de laatste dagen van zijn leven water geschept dat in wijn veranderde. Bij een middeleeuwse heilige hoort een wonderbaarlijke bron met geneeskrachtig water. Maar die put, is dat nu echt die van Gerlachus? Een onderzoek hangt in de lucht. Het verhaal begint in 1165. Gerlach voelt zijn einde naderen. Rutger, een monnik, staat hem bij en als hij voor de stervende kluizenaar water gaat scheppen uit de bron, proeft hij dat het in wijn is veranderd. Rutger gaat terug, en weer heeft hij wijn in de nap. Dan strompelt Gerlach zelf naar de put. "En toen hij proefde dat het water ten derde male de smaak van wijn had aangenomen, prees hij de Heer." Zo staat te lezen in de Vita of levensbeschrijving die van de Houthemse kluizenaar is overgeleverd. Van vier eeuwen na de dood van Gerlachus - we zijn in 1599 - dateert een brief van de proost van het Houthemse klooster, Erasmus Ghoye. "De bron geraakte in verval, toen men er op voorspraak van de duivel een grote massa stenen in wierp." Voor historici is dit een bekend verhaal. In de zestiende eeuw wordt de leer van Luther over Europa verspreid en de Katholieke Kerk ziet haar eeuwenoude hegemonie inkrimpen. Het aantal kerkbezoekers neemt af. Bisschop van Cuyck, of Cuyckius, en de genoemde Ghoye spannen zich in om de devotie tot Gerlachus nieuw leven in te blazen.