730 Gerechten in Selwerd en Sappemeer, 1592 - 1811 ( Groninger Archieven )
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiƫrarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiƫrarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archieven
2. Verantwoording van de inventarisatie
3. Citeerinstructie
Inventaris
1. Archief van het gerecht van Selwerd en Sappemeer, (1528) 1592 - 1803 (1811)
1.2. Protocollatie
730 Gerechten in Selwerd en Sappemeer, 1592 - 1811
Inventaris
1. Archief van het gerecht van Selwerd en Sappemeer, (1528) 1592 - 1803 (1811)
1.2.
Protocollatie
Organisatie: Groninger Archieven
N.B. Het gerecht van Selwerd en Sappemeer heeft geen minuten van akten bewaard zoals die bekend zijn uit de zogenaamde 'prothocollen van verzegelingen' uit de Ommelanden. Voor de registratie van akten in het gerecht van Selwerd en Sappemeer zijn drie series registers van belang. De eerste is een registratie van overdracht van onroerend goed door stadsmeijers in het Groninger stadsarchief, de tweede en derde zijn de hierna onder inv.nrs. 1609 - 1617 en 1618 - 1648 beschreven series 'schuldprothocollen'.
Op 19 september 1692 besloten Burgemeesters en Raad van Groningen dat de stadssecretarie een apart protocol moest aanlegggen om daarin alle verzegelde akten van overdracht door stadsmeijers van 'plaetsen, huisen, heemsteden en wijcken veens' gelegen in Hoogezand en Sappemeer ('cum annexen') te registreren. De registratie begon op 6 oktober 1692.
De eerste akten, waarvan de oudste van 22 januari 1685 dateert, werden in hun geheel afgeschreven, maar al spoedig, op 12 januari 1693, besloot het stadsbestuur te volstaan met een uittreksel. De serie, bestaande uit zes delen, werd door J.A. Feith in de Inventaris der rechterlijke archieven, berustende in het oud- archief in de provincie Groningen (Verslagen Rijks Oude Archieven, 1892) beschreven onder nummer IVw als: Protocol van extracten van verzegelingen of extract-schuldprotocol van Sappemeer, 22 januari 1685 - 5 mei 1806.
Later werden de registers overgebracht naar het archief van het stadsbestuur van Groningen waartoe zij eigenlijk behoorden (archief secretarie voorlopig inv.nr. 1328r).Ingevolge de ordonnanties op het recht van prothocol in het Gorecht en in Sappemeer van respectievelijk 31 januari 1739 en 5 november 1738 besloten Burgemeesters en Raad van Groningen naar het voorbeeld van de stad een 'schuldt-prothocol' aan te leggen, waarin schuldeisers hun akten ('versegelde koopbrieven, obligatien en andere versegelingen') konden laten registreren.
De ordonnanties bepaalden dat schuldeisers met geregistreerde akten in faillissementszaken preferentie zouden krijgen boven schuldeisers met ongeregistreerde akten. Dat betekende dat bij de verdeling van de opbrengst van verkopen bij executie eerst de schuldeisers met geregistreerde akten betaald zouden worden en pas daarna de overige schuldeisers aan de beurt zouden komen.
De ordonnanties noemen nog een ander voordeel van registratie: verkopers zouden kunnen laten opzoeken of een eventuele koper schulden had, of hij wel credietwaardig was. De nieuwe maatregel lijkt een ware stormloop te hebben veroorzaakt in schuldeisers die hun eerder opgemaakte akten wilden laten registreren. De eerste paar jaar werden behalve de op dat moment opgemaakte akten vooral oudere akten geregistreerd. Later, als de achterstand lijkt te zijn ingehaald, wordt slechts bij uitzondering een oudere akte opgenomen.
Bijlagen
1. Index op persoons- en geografische namen

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van de archieven van plaatselijke gerechten in Selwerd en Sappemeer
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1994
Omvang:
26,2 m standaardarchiefberging