Tot aan de totstandkoming van de eerste Gemeentewet in 1851 kenden de steden en dorpen een ambtelijke functionaris, stadsontvanger resp. ontvanger genaamd, die belast was met de invordering van alle inkomsten en ontvangsten en het betalen van de uitgaven. Als gevolg van deze wet werd hij voortaan overal aangeduid als gemeenteontvanger. Zo ook in Alblasserdam.De gemeenteontvanger stond hiërarchisch niet onder de gemeentesecretaris, maar werkte op eigen gezag en verantwoordelijkheid.

Er is een concept-instructie voor de gemeenteontvanger uit circa 1829 bewaard gebleven, terwijl op internet valt te lezen dat de eerste burgemeester (de concept-instructie spreekt nog van een schout) in 1825 in functie is getreden. De gemeenteontvangersfunctie zal dus uit diezelfde periode dateren.
Hij werd volgens die concept-instructie in die tijd benoemd door provinciale staten, op voordracht van de ambachtsheer en overeenkomstig artikel 83 van het Reglement van bestuur voor het platteland der provincie Holland.
Van 1 maart 1943 tot 1 januari 1976 werd de functie van gemeenteontvanger in de gemeenten Alblasserdam en Oud-Alblas door dezelfde persoon uitgeoefend. Met ingang van die laatste datum - de gemeenteontvanger zou binnenkort met pensioen gaan – werd een reorganisatie van de financiële administratie doorgevoerd. Dit betekende onder meer dat de functie van gemeenteontvanger kwam te vervallen en de functie van comptabele en kassier werd ingesteld.